اسماء بنت عمیس
اَسْماء بِنْت عُمَیس از زنان مسلمان و صحابی پیامبر اسلام(ص) است. اسماء به همراه همسرش جعفر بن ابی طالب اسلام آورد و به حبشه هجرت کرد. پس از شهادت جعفر، به همسری ابوبکر درآمد و با درگذشت ابوبکر، همسر امام علی(ع) شد. اسماء مادر محمد بن ابی بکر است. وی از معدود کسانی بود که در مراسم غسل شبانه حضرت فاطمه(س) حضور داشت.
نافع بن هلال جَمَلی، صحابی امام علی و از شهدای کربلا. او در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان شرکت داشت. نافع در عذیب هجانات به کاروان امام حسین پیوست و روز عاشورا در کربلا به شهادت رسید. او در سخنانی حمایت و وفاداری خود را نسبت به امام حسین نشان می‌د‌اد.
کتاب الاختصاص منسوب به شیخ مفید
و یاخذان من المسجد و لا یضعان فیه شیئاً
موضوع: تتمه بحث درباره مکث جنب در مساجد
درباره اصل دخول در مساجد دیروز بحث کردیم و مطلب کامل شد. اما درباره مکث در مساجد سید می فرماید: «الثالث من المحرمات المکث فی سائر المساجد بل مطلق الدخول فیها علی غیر وجه المرور و اما المرور فیها بان یدخل من باب و یخرج من آخر فلا باس به و کذا الدخول بقصد اخذ شئ منها فانه لا باس به و المشاهد کالمساجد فی حرمه المکث»[1] اما درباره مکث در مساجد این مطلب از لحاظ آراء فقهاء مورد اتفاق لا خلاف فیه بل الامر مجمع علیه است. اختلاف نظری که وجود دارد فقط سلار است که دیروز هم اشاره شد و ایشان هم براساس یک روایتی این مطلب را گویا فرموده باشد که آن روایت عبارت است از «ان الله کره لامتی العبث فی الصلاه و اتیان المساجد جنباً»[2] دیروز جوابش را دادیم که منظور از این کراهت کراهت اصطلاحی نیست مکروه یعنی مبغوض نتیجه اش می شود حرمت مکث در مساجد.
اَبوالْمُفَضَّلِ شِیبانی، محمد بن عبدالله بن محمد عبیدالله بن بهلول بن همّام بن مطّلب (۲۹۷-۳۸۷ق/۹۱۰-۹۹۷م)، محدث شیعی عراق بود.
شناخت اجمالی
در منابع، نسبت متصل او تا ذُهل بن شیبان ثبت گردیده است. [۱] [۲]
وی در اصل از مردمان کوفه بود [۳] [۴] و کمتر از ۷سال داشت که به بغداد آمد. [۵]
نظر شیعیان درباره عبد الله بن مسعود
ابن مسعود همواره به عنوان یکی از بزرگان صحابه مورد احترام شیعیان بوده است. تنها از متقدمان فضل بن شاذان نیشابوری از این جهت که وی با خلفا رابطه‌ای دوستانه داشته، او را مورد نکوهش قرار داده است
تفاوت فهرست و رجال از دیدگاه علامه محمد تقی شوشتری
توحید مختلفات مرحوم شوشتری
کتاب الاخبار الدخیله محمد تقی شوشتری
الأخبار الدخیله محمدتقی شوشتری
الأخبار الدخیلة، کتابی به زبان عربی تألیف شیخ محمد تقی شوشتری (متوفای ۱۳۷۴ش) در موضوع جعل و تحریف حدیث و احادیث جعلی(موضوعه). این کتاب، در ابتدا یک جلد اصلی بود و سپس سه جلد مستدرک به آن افزوده شد. باب نخست آن به بررسی احادیث تحریف شده و باب دوم آن به شناخت احادیث موضوعه اختصاص یافته است. شوشتری در باب سوم، به نقد و بررسی ادعیه پرداخته و آن را در دو بخش ادعیه تحریف شده و موضوعه سامان داده است.
سرتیترهای و عناوین مقدمه قاموس الرجال علامه شوشتری
قاموس الرجال یک مقدمه و چهار بخش و یک خاتمه دارد. مقدمه در ۲۸ فصل، مطالب مختلفی از جمله برخی ایرادات کتاب تنقیح المقال، مبنای انتقادات شوشتری درباره نظرات مامقانی و توضیح برخی از اصطلاحات رجالی را دربردارد. شوشتری همچنین در مقدمه قاموس الرجال مدعی است که در این کتاب به جزء برخی از مهملین که در ذکر نام آنان فایده‌ای نبوده شرح حال همه راویان را گرد آورده است.
سپس به معرفی راویان در چهار بخش پرداخته است:
بخش نام‌ها: در ابن بخش به معرفی ۸۵۶۷ راوی پرداخته است. بیشتر حجم کتاب مربوط به همین بخش است.
بخش کنیه‌ها: در این بخش ابتدا توضیحی درباره کنیه داده سپس به معرفی راویانی که به کنیه شناخته می‌شوند پرداخته است.او در این بخش ۱۲۷۶ راوی را معرفی کرده است.
بخش القاب: در این بخش ۴۲۴ راوی معرفی شده‌اند.
بخش زنان راوی: در این بخش ۵۲۱ راوی زن را معرفی کرده است.
خاتمه: نقد خاتمه تنقیح المقال.او در آن ۳۳ فایده رجالی ذکر کرده است.
آشنایی با قاموس الرجال محقق شوشتری
از جمله تألیفات محقّقانه عصر حاضر کتاب قاموس الرجال اثر شوشتری است. در این کتاب دقتهای فراوان و تحقیقات بی‌شمار درباره یکایک راویان دیده می‌شود.
الف) آشنایی با مؤلف
نویسنده کتاب, مرحوم آیت الله شیخ محمدتقی شوشتری (تستری) است. شوشتری در سال ۱۳۲۰ هجری در نجف اشرف به دنیا آمد و در هفت سالگی به همراه پدر، که به درجه اجتهاد رسیده بود، به شوشتر سفر کرد. او از همان کودکی به تحصیل علم پرداخت و با تلاش و کوشش فراوان به مرتبه اجتهاد رسید. شیخ محمدتقی پس از واقعه کشف حجاب به همراه خانواده‌اش به کربلا مهاجرت کرد و تحصیلات و تحقیقات خود را در آنجا ادامه داد.
علامه محمد تقی شوشتری
شیخ محمدتقی شوشتری، (۱۲۸۱-۱۳۷۴ش) معروف به علامه شوشتری از رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری. وی در مخالفت با کشف حجاب به عتبات مهاجرت کرد و پس از سپری شدن حکومت رضاشاه به شوشتر بازگشت و به فعالیت‌های علمی مانند تدریس و تحقیق مشغول شد. او کتابخانه شخصی خود را وقف آستان قدس رضوی کرد.
قال النجاشي: " آدم بن المتوكل أبو الحسين بياع اللؤلؤ. كوفي ثقة. روى عن أبي عبد الله عليه السلام. ذكره أصحاب الرجال، له أصل رواه عنه جماعة. أخبرنا أحمد بن عبد الواحد، قال: حدثنا علي بن حبشي، قال: حدثنا حميد عن أحمد بن زيد، قال: حدثنا عبيس عنه ".
الاستغاثة في بدع الثلاثة
الاستغاثة في بدع الثلاثة، نوشتۀ على بن احمد بن موسى بن الامام محمد التقى الجواد عليه‌السلام، معروف به ابوالقاسم كوفى، اثرى است كه در آن نويسنده به برخى آلام و رنج‌هاى پديد آمده از رهگذر بدعت‌هايى كه خلفاى ثلاثه (ابوبكر، عمر و عثمان) در دين مبين اسلام ايجاد و احداث كرده‌اند، پرداخته است و بدعت‌هاى ايشان را يادآور مى‌شود.
علی بن یَقْطین بن موسی بغدادی (۱۲۴-۱۸۲ق)، محدّث، فقیه، متکلّم و از بزرگان شیعه در دوران امام صادق و امام کاظم(ع). وی اهل کوفه و ساکن بغداد بود. وی با وجود شیعه بودن، از وزیران حکومت عباسی و مورد اعتماد آنان بود. ابن یقطین منزلت والایی نزد ائمه و عالمان شیعه دارد. تراجم‌نگاران، سه کتاب را به او نسبت داده‌اند.
با بعثت پیامبر گرامی اسلام(ص) تمام عادت ها، سنت ها، عقاید و فرهنگ دوران جاهلیت به چالش كشیده شد و كم كم این چالش ها به تهاجمات نظامی و جنگ و خونریزی مبدل شد؛ ولی پیروزی نهایی با اسلام بود. در این هنگامه، آنها كه هر روز در تدارك جنگ علیه مسلمانان بودند، در ظاهر به اسلام گرویدند؛ اما همچنان عقاید و فرهنگ جاهلیت را در دل ها پنهان نگهداشتند، تا اینكه بتوانند با شگردی جدید، دوباره آنها را بازیابی كنند (یریدون ان یطفؤا نورالله)(1)؛ می خواهند نور خدا را خاموش كنند.
حسن بن على بن زياد الوشاء بجلى كوفى
از وجوه طايفه از اصحاب حضرت امام رضا عليه السلام است و پسر دختر الياس صيرفى است كه از شيوخ اصحاب حضرت امام صادق عليه السلام بوده و از جد خود الياس روايت كرده كه در وقت احتضارش گفت: شاهد باشيد و اين ساعت، ساعت دروغ گفتن نيست هر آينه شنيدم از حضرت صادق عليه السلام كه فرمود: واللّه! نمى‌ميرد بنده‌اى كه دوست دارد خدا و رسول و ائمه اطهار عليهم‌السلام را پس آتش مسّ بكند او را و اين كلام را اعاده كرد دوبار و سه بار بدون آن كه از او سؤال كنند.[۱]
عمرو بن إلياس
بن عمرو بن إلياس البجلي أيضا ابن ابن ذاك روى عن أبي عبد الله عليه‌السلام روى عنه الطاطري. وهو ثقة، هو وأخواه يعقوب ورقيم.
له كتاب ، أخبرنا الحسين ، عن أحمد بن جعفر ، عن حميد ، عن ابن غالب ، عن الطاطري عنه به.
قال النجاشي: " عمرو بن إلياس البجلي، كوفي، روى عن أبي عبد الله وأبي جعفر عليهما السلام، وهو أبو إلياس بن عمرو، روى عنه ابن جبلة، له كتاب.
أخبرنا الحسين بن عبيد الله، عن أحمد بن جعفر، عن حميد، عن ابن سماعة، عن ابن جبلة، عن عمرو، به ".
أبو طالب الأنباري، هو عبيد الله بن أحمد بن یعقوب من محدثي الإمامية في القرن الرابع. ولد ونسب إلى الأنبار، غير أنّه عاش في واسط. له مكانتة سامية في رواية الحديث والرجال، ونسبت له كتب متعددة، إلاّ أنّ أغلب آثاره اليوم مفقودة.
من أصحاب الصادق عليه السلام، رجال الشيخ (75)، وذكره ثانيا (84)
قائلا: زكريا أبو يحيى الموصلي. وعده في أصحاب الكاظم عليه السلام (7) قائلا: زكريا كوكب الدم. وفي الكنى من أصحاب الرضا عليه السلام (12) قائلا: أبو يحيى الموصلي.
و في نهج البلاغة: كتب- عليه السلام- إلى معاوية في صفّين في جوابه و أمّا قولك: إنّ الحرب قد أكلت العرب إلّا حشاشات أنفس بقيت، ألا و مَن أكله الحقّ فالى الجنّة و من أكله الباطل فالى النار.
ابوالخطاب، محمد بن ابی زینب مِقلاص اسدی، ملقب به بَرّاد اَجدَع که در منابع از او به عنوان بنیانگذار فرقۀ غالی خَطّابیه یاد شده است و می‌بایست او را در زمرۀ انقلابیون آغاز عصر عباسی به شمار آورد. همچنین از وی به عنوان یکی از پایه گذاران اسماعیلیه و نیز در شمار مرتبه «ابواب» در سلسله مراتب مقدس نصیریه نام برده‌اند.
مغیرة بن شعبه
مغیرة بن شعبه ملقب به ابوعبدالله ثقفی، از صحابه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و از صاحب‌منصبان دستگاه خلفای راشدین و معاویه است.
مغیرة بن عامر بن مسعود ثقفی کوفی ملقب به ابوعبدالله و ابوعیسی، یکی از سرداران و ولات عرب و از صحابۀ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است. پسرانش عروة، حمزه، عقّار و افرادی چون ابوامامه باهلی، عروة بن زبیر و دیگران از او حدیث روایت کرده‌اند و در صحیحین ۱۳۶ حدیث از وی نقل شده است. [۱] [۲] [۳]
رجال إبن داوود (حسن بن علی بن داود حلی)
رجال إبن داوود تألیف حسن بن علی بن داود حلی از علمای رجال شیعه در قرن هفتم قمری است. موضوع کتاب، علم رجال و معرفی راویان احادیث ائمه(ع) و بیان اعتبار و عدم اعتبار آن‌هاست. ابن داوود در این کتاب با استفاده از منابع غنی، قدیمی و معتبر علم رجال و با شیوه‌ای نو و ابتکاری در ترتیب روات به ترتیب حروف الفبا و بیان آدرس مستند خود به صورت رمز، مجموعه‌ای را به وجود آورده است.
شیخ او را از اصحاب امام ابوالحسن علیهالسلام دانسته و اضافه میکند که او از غلات بوده و ملعون است [1] کشی میگوید: نصر بن صباح گفت: امام هادی علیهالسلام، حسن بن محمد معروف به ابنبابا، محمد بن نصیر نمری و فارس بن حاتم قزوینی را لعنت کرد [2] .
تَنْقیحُ المَقال فی اَحوالِ الرّجال یا تنقیح المقال فی علم الرجال کتابی مفصل در علم رجال به زبان عربی، که به تنقیح المقال مشهور است. کتاب تألیف شیخ عبدالله مامقانی،(م ۱۳۱۱ش) عالم و فقیه امامی قرن چهاردهم است. نویسنده در این کتاب درباره بیش از ۱۶۰۰۰ راوی بحث کرده است.
آقا بزرگ تهرانی آن‌را مفصّل‌ترین اثر در علم رجال دانسته است.
محسن امین و شوشتری انتقاداتی به این کتاب دارند.
فرزند مامقانی چند جلد از کتاب را با توضیح و تعلیقات منتشر کرده و بنا دارد بقیه جلدها را نیز منتشر کند.
از شخصیت‌های نامی دوران صدر اسلام که هم افتخار مصاحبت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را داشته و هم تا دوران اموی در قید حیات بوده است، شخصیتی نامی به نام انس بن مالک است.
بَراءِ بن عازِب (درگذشته ۷۱ یا ۷۲ق)، از اصحاب پیامبر(ص) و حضرت علی(ع) بود. او در بسیاری از غزوه‌ها شرکت نمود. او از راویان حدیث غدیر است. همچنین او پس از درگذشت پیامبر(ص) خبر بیعت مردم با ابوبکر در سقیفه بنی‌ساعده را به اطلاع بنی‌هاشم رساند و خود نیز از بیعت با وی امتناع کرد. او در واقعه کربلا حضور نداشت.
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی