فراخوان مقاله همایش بین‌ المللی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز

🔸 فراخوان مقاله همایش بین‌المللی «بررسی جایگاه شیراز در اعتلای علوم عقلی ایران با تاکید بر میراث علمی علامه ملاعبدالله یزدی»

🟢برگزارکنندگان همایش:

🔷دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز

🔘با همکاری:

🔹مجمع عالی حکمت اسلامی

🔹 مدیریت حوزه علمیه استان فارس

🔹مرکز آموزش عالی امام خمینی ره

🔹 دبیرخانه بین‌المللی علامه بهابادی یزدی

🔹 دانشگاه کوفه

🔹استانداری فارس

🔹دفتر یونسکو در ایران

🗓 زمان برگزاری همایش:

۲۸ آبان‌ماه ۱۴۰۴ ساعت ۸ الی ۱۳

🏢مکان برگزاری همایش:

دانشگاه شیراز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، تالار علامه جعفری ره

📥 ارسال مقالات به آدرس:

https://search.eitaa.com/?url=https://molaabdellah.ir

قاعده «إضافة الشیء إلی نفسه» (اضافه موصوف به صفت) دکتر محمد سعید بیلکار

عنوان: قاعده «إضافة الشیء إلی نفسه» (اضافه موصوف به صفت) و نقش مصحف ابن مسعود در پی ریزی این قاعده از سوی فرّاء

🖋 نوشته: دکتر محمد سعید بیلکار

برگرفته از مقاله «تأثیر مصحف ابن‌مسعود بر شکل‌گیری آرای نحوی کوفیان؛ بررسی موردی ابداعات نحوی فراء در معانی القرآن»

مطابق گزارش ابوالبرکات ابن الأنباری، کوفیان و بصریان در «جواز اضافه شدن واژه به واژه ای که در معنا (1) موافق آن است»، در آیاتی نظیر «إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ» (واقعه/95)، «وَلَدَارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ» (یوسف/109)، «وَذَٰلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ» (بینه/5)، «فَأَنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَحَبَّ الْحَصِيدِ» (ق/ 9)، «وَمَا كُنْتَ بِجَانِبِ الْغَرْبِيِّ» (قصص/44)، «كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ» (تکاثر/ 5)، ««وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ» و «لِنُذِيقَهُمْ عَذَابَ الْخِزْيِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا»، دچار اختلاف شده‌اند (ابن الأنباري، 356). توضیح اینکه، نحویان مکتب کوفه قائل به این هستند که ترکیب‌های اضافی آیات پیش‌گفته، در واقع ساختار صفت و موصوفی دارند و امکان اضافه شدن واژگانی که مصداقًا متحّد هستند اما در لفظ با یکدیگر متفاوت‌اند، در زبان عربی وجود دارد (فراء، بی‌تا: 1/331؛ 2/159؛ 3/41؛ 3/282). در مقابل، بصریان، امکان این نوع اضافه را نپذیرفته و در این آیات، میان مضاف و مضاف إلیه واژه‌ای را به عنوان موصوف مقدّر برای مضاف إلیهِ مذکور در تقدیر می‌گیرند؛ به عنوان نمونه، این گروه عبارت «دین القيمة» و «حقّ اليقين» را با در نظر گرفتن یک موصوف مقدّر، به ترتیب، به صورت «دينُ المِلَّةِ القَيِّمَةِ» و «حقُّ الأمْرِ اليَقينِ» تحلیل می‌نمایند (اخفش، 1411: 2/534؛ ابن الأنباری، 1424:

ادامه نوشته

تأثیر مصحف ابن‌مسعود بر شکل‌گیری آرای نحوی کوفیان؛ بررسی موردی ابداعات نحوی فراء در معانی القرآن

مقاله علمی پژوهشی:

«تأثیر مصحف ابن‌مسعود بر شکل‌گیری آرای نحوی کوفیان؛ بررسی موردی ابداعات نحوی فراء در معانی القرآن»

✅چاپ شده در «مجله مطالعات قرائت قرآن»، دوره ۱۳، شماره ۲۴، بهار و تابستان ۱۴۰۴

✒️**نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار* (استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران)

- مهدیار شیرازی فراشاه (دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس)

🧷 📄 چکیده مقاله:

📌هدف: پژوهش حاضر به بررسی تأثیر مصحف عبدالله بن مسعود بر شکل‌گیری آراء نحوی مکتب کوفه، با تمرکز بر ابداعات نحوی فراء (م. 207ق) در کتاب معانی القرآن می‌پردازد. اهمیت این موضوع در آن است که قرائات غیررسمی و مصاحف پیشاعثمانی، به‌ویژه مصحف ابن‌مسعود، نقشی کلیدی در تمایز دیدگاه‌های نحوی کوفیان از بصریان ایفا کرده است.

📌روش: این تحقیق با رویکرد اسنادی ـ تطبیقی و تحلیل محتوای کیفی انجام شد. داده‌ها از کتاب معانی القرآن فراء استخراج گردید و بیش از 400 ارجاع مستقیم او به مصحف ابن‌مسعود مورد بررسی قرار گرفت. سپس قواعد نحوی برگرفته از این قرائت‌ها شناسایی و با دیدگاه‌های مکتب بصره مقایسه شد.

📌یافته‌ها: نتایج نشان داد که فراء با استناد به قرائت ابن‌مسعود، چندین قاعده متمایز نحوی را تأسیس یا تقویت کرده است؛ از جمله: «زائده‌انگاری واو عاطفه (واو مقحمة)»، «یکسان‌پنداری مدلول حرف جر علی با باء و لام»، «جواز إضافة الشیء إلی نفسه»، «قاعده نصب بر اساس مدح یا ذم در حالت نکره»، و «انشعاب کلا و کلتا از واژه کل». نمونه بارز آن تحلیل فراء از آیات قرآن در پرتو قرائت ابن‌مسعود، مانند واو زائده در آیات زمر 73 و انبیاء 97 است. این نوآوری‌ها نه تنها در آثار کوفیان تثبیت شد بلکه در مباحث تفسیری نیز تأثیر گذاشت.

📌نتیجه‌گیری: مصحف ابن‌مسعود در تکوین نحو کوفی و به‌ویژه در آرای فراء، نقشی بنیادین ایفا کرده است. این مصحف به فراء امکان داد تا قواعد نوینی ارائه دهد که تفاوت‌های چشمگیری با مکتب بصره داشت و نشان‌دهنده اتکای کوفیان بر قرائات غیررسمی برای بازسازی نحو عربی است. پژوهش حاضر بر اهمیت مصاحف غیررسمی در تحول علوم زبانی اسلامی تأکید دارد و پیشنهاد می‌کند که مطالعات آینده به بررسی تأثیرات بلندمدت مصحف ابن‌مسعود در نحو و زبان‌شناسی عربی پس از عصر فراء بپردازند.

📌 لینک مشاهده و دریافت مقاله:

https://qer.journals.miu.ac.ir/article_10545.html

مکتب نحوی کوفه؛ تاریخچه و سرآمدان دکتر محمد سعید بیلکار

مکتب نحوی کوفه؛ تاریخچه و سرآمدان

🔸برگرفته از مقاله در دست انتشار «تأثیر مصحف ابن مسعود بر شکل‌گیری آرای نحوی کوفیان؛ بررسی موردی ابداعات نحوی فراء در معانی القرآن»

نویسندگان: دکتر محمدسعید بیلکار | مهدیار شیرازی فراشاه

🔸🔸🔸🔸🔸

آن‌گونه که از گزارشات تاریخی برمی‌آید، پیدایش دانش نحو تحت تأثیر مستقیم پدیدۀ اختلاط عرب و غیرعرب در جریان گرایش دیگر امم به اسلام بوده است (زبیدی، بی‌تا، 11 و برای گزارش‌های بیشتر ر.ک طنطاوی، بی‌تا، 16-17)؛ امری که نتیجۀ آن خطا یا «لحن» در إعراب بود که طبق نظر برخی نخستین بار در زمان پیامبر (ص) رخ داد (ابوالطیب، 1430: 19). به تدریج و با گسترش فتوحات اسلامی این معضل رو به وخامت نهاد تا جایی که به تعبیر ابن‌خلدون ترس از میان رفتن ملکه عربیت و بسته شدن باب فهم قرآن و حدیث می‌رفت (ابن‌خلدون، 1401: 1/754 به نقل از طنطاوی، همان). این ترس علتی شد برای جلوگیری از چالش به وجود آمده با ثبت و ضبط قواعد اصیل زبان عربی که به اتفاق دانشمندان، نخستین‌بار به دست ابوالأسود دؤلی (1) صورت گرفت (زبیدی، بی‌تا، 11؛ ابوالطیب، 1430: 20؛ قفطی، 1406: 1/49؛ ابن‌خلدون، 1401: همان). تولد علم نحو در سرزمینی بود که از نظر جغرافیایی بیشترین تلاقی زبان عربی و سایر زبان‌ها در آن دیده می‌شد (طنطاوی، بی‌تا، 20). بصره نخستین شهری است که به‌عنوان پایگاهی برای رشد و تطور دانش نحو شناخته می‌شود که با سکونت ابوالأسود در آن شهر ارتباط مستقیم دارد (2) (زبیدی، بی‌تا، 21). حد فاصل میان ابوالأسود دؤلی (م.69ق) تا خلیل بن احمد (م.170ق) دورۀ نخست از ادوار چهارگانه تکوین نحو شمرده شده است (طنطاوی، بی‌تا، 37). مطابق تقسیم‌بندی زبیدی (379ق) در طبقات النحویین چهار طبقه از نحویان مکتب بصره در این‌ بازۀ زمانی قرار می‌گیرند (زبیدی، بی‌تا، 21-46). در میان شخصیت‌های تأثیرگذار نحو بصره سه چهرۀ مهم یعنی ابوعمرو بن علاء، عیسی بن عمر و اخفش کبیر در طبقۀ سوم قرار دارند (همان: 35-40). همزمان با ورود جریان نحو بصری به طبقۀ پنجم یعنی طبقۀ خلیل بن احمد و اقران او، شاهد بروز و ظهور مکتب نحوی جدیدی در سرزمین عراق و پیدایش طبقۀ نخست از نحویان کوفه هستیم (همان: 125). ابوجعفر محمد بن حسن رؤاسی (۱۷۳-۱۹۳ق) از شاگردان عیسی بن عمر (همان) و ابوعمرو بن علاء (قفطی، 1406: 4/105) نخستین کسی است که با آوردن دانش بصریان به کوفه مکتب نحوی کوفه را پایه‌گذاری کرد (همان: 107؛ افعانی، بی‌تا، 41). برای وی کتبی از جمله الفیصل، التصغیر و معانی القرآن شمرده شده که مورد اخیر تا زمان قفطی باقی بوده است (قفطی، 1406: 4/107). طبق قول برخی وی کتاب الفیصل خود را بر اهل بصره عرضه کرد و مورد قبول نحویان آن سامان واقع نشد (افغانی، بی‌تا، 41). دو نفر دیگر نیز در عرض رؤاسی در طبقۀ نخست نحویان کوفه قرارگرفته‌اند که یکی عموی او معاذ بن مسلم هرّاء و دیگری ابومسلم، مؤدب عبدالملک بن مروان، است (زبیدی، بی‌تا، 125) که از ایشان اطلاعات زیادی در دست نیست. دو تن از مهم‌ترین نحویان مکتب کوفه اما در طبقۀ شاگردان رؤاسی قرار می‌گیرند. ابوالحسن علی بن حمزة کسائی (189ق) و ابوزکریاء یحیی بن زیاد فراء (207ق) هر دو از شاگردان رؤاسی هستند (قفطی: همان، افغانی: 42). کسائی و فراء به همراه ثعلب برجسته‌ترین شخصیت‌های نحو کوفه را شکل می‌دهند (قفطی، 1406: 4/11). مطابق تقسیم زبیدی، کسائی در طبقۀ دوم نحویان کوفه و فراء به همراه 8 تن دیگر در طبقۀ سوم قرارمی‌گیرند (زبیدی، بی‌تا، 127-136). کسائی امام کوفیان در زمانۀ خود و یکی از قراء سبعه در گزینش ابن‌مجاهد، علاوه بر شاگردی رؤاسی، در مجلس درس یونس بن حبیب و خلیل بن احمد نیز حاضر شده بود (افغانی: همان). او در قرائت، نخست شاگرد حمزة بن حبیب بود و سپس طریقۀ خویش را ابداع کرد (قفطی، 1406: 2/256). كتابی با عنوان معانی القرآن و نیز کتابی در قراءات برای کسائی شمرده شده است (همان: 257). کسائی نخستین شخصیت کوفی دانسته شده که به نقد آرای نحویان بصره پرداخت. با این حال مهم‌ترین شخصیت نحو کوفه را باید فراء دانست؛ زیرا معظم ابداعات نحوی کوفیان از آن اوست (برای مشاهدۀ ابداعات نحویِ فراء ر.ک بلغدوش: 2002: تمام متن). برتری جایگاه فراء نسبت به دیگر نحویان کوفه، مورد تصدیق بسیاری از دانشمندان قرار گرفته است (به‌عنوان مثل ر.ک زبیدی، بی‌تا، 131؛ قفطی، 1406: 4/7؛ ابوالطیب، 1430: 105؛ بغدادی، 1422: 16/224).

فراء در سال 144ق در زمان منصور عباسی در کوفه متولد شد (فراء، بی‌تا، مقدمه 8) و در درس علمای نحو، قرائت فقه و حدیث کوفه حاضر گردید (همان). علاوه بر ابوجعفر رؤاسی که در کوفه استاد وی بود، در بصره در درس یونس بن حبیب نیز حضور یافت. پس از تحصیل در کوفه و بصره در نهایت به بغداد رفته و ملازم کسائی گردید (افغانی، بی‌تا، 43). نزدیک به 20 اثر از او شمرده شده (ابن‌الندیم، 1417: 92 به نقل از بلغدوش، 2002: 101-102) که مهم‌ترین آنها املاءات او پیرامون آیات قرآن با عنوان معانی القرآن است که ثعلب آن را بدون سابقه و نیز بی‌همانند توصیف می‌کند (زبیدی، بی‌تا، 132). ثعلب اقدام فراء برای املای این کتاب را مرهون درخواست عمر بن بکیر مبنی بر جمع‌آوری قواعد نحو برای توانایی بر پاسخ‌گویی به سوالاتِ حسن بن فضل، وزیر عباسیان، بیان می‌کند (ابن‌الندیم، 1417: 91). املای معانی القرآن در بغداد بوده است و افرادی چون سلمة بن عاصم (بغدادی، 1422: 16/224؛ زبیدی، بی‌تا، 137) و محمد بن جهم سمری (فراء‌، بی‌تا، مقدمه 12) متولی نگارش آن بوده‌اند. شخص اخیر راوی دو کتاب فراء که به دست ما رسیده یعنی معانی القرآن و کتاب فیه لغات القرآن است (فراء‌، بی‌تا، مقدمه 4؛ همو، 1435: 1). شخصی به نام ابوبُدیل وضّاحی می‌گوید: خواستیم حاضران در مجلس املای فراء را شمارش کنیم اما نتوانستیم؛ قضات حاضر را شمارش کردیم و هشتاد قاضی بر سر درس او حضور داشتند (همان). شناخت جایگاه فراء و نظرات او در تکوین مکتب نحوی کوفه نیازمند توجه به نحویان پیشین و پسین او در این مکتب است. نسبت به پیشینیان فراء یعنی رؤاسی و کسائی اين نکته لازم به ذکر است كه هیچ اثر نحوی از ایشان به دست ما نرسیده است. در ارتبط با رؤاسی ابن‌الندیم ادعا می‌کند که هرجا سیبویه در الکتاب از عبارت «قال الکوفی» استفاده می‌نماید، منظور او رؤاسی است (ابن‌الندیم 1417: 89)؛ درحالی‌که در جستجوهای صورت گرفته در نسخ فعلی الکتاب، هیچ استفاده‌ای از این عبارت دیده نمی‌شود. سيبويه مجموعا دو بار از عبارت «أهل الکوفة» استفاده کرده که هر دو ناظر به مکتب قرائی کوفه و خوانش ایشان از متن قرآن است (4) (سیبویه، 1408: 3/54؛ 4/477). در ارتباط با کسائی نیز اقوال معدود به‌دست‌آمده از وی همه از خلال نقل‌قول‌های نحویان بعدی از جمله خود فراء است. لازم به ذکر است که تنها کتاب موجود از کسائی نوشتۀ مختصری در زمینه مشتبهات القرآن است (کسائی، 1418: 1-40). در ارتباط با نحویان متأخر از فراء در مکتب کوفه نکته قابل‌توجه، وجود شخصیت‌های انگشت شمار در سیر تکامل این مکتب است؛ برخلاف مکتب همتای بصری که در آن شاهد بروز و ظهور نحویان توانمندی پس از سیبویه همچون ابوعثمان مازنی، ابوحاتم سجستانی، اخفش اوسط، مبرد، زجاج، نحاس، ابن‌سراج، زجاجی، سیرافی و... هستیم (زبیدی، بی‌تا، 55-116). پس از فراء، مسیر دستیابی ما با آرای نحویان کوفی تنها از خلال سه شخصیت ابوالعباس ثعلب (م.291ق)، ابوبکر ابن‌الانباری (م.328ق) و ابن‌خالویه (م.371ق) می‌گذرد. از ثعلب، کتابی ارزشمند با عنوان مجالس ثعلب باقی مانده است. ابوبکر ابن‌الأنباری دارای تألیفاتی متعدّد است که از جمله می‌توان به: إیضاح الوقف والإبتداء، الأضداد، المذکر والمؤنث و شرح القصائد السبع الطوال الجاهليات اشاره کرد. از جمله آثار ابن‌خالویه نیز می‌توان به الحجة فی القراءات السبع، إعراب ثلاثین سورة و لیس فی کلام العرب اشاره کرد.

پی نوشت:

1- ابن‌شبة نام او را عمرو بن سفیان بن ظالم و جاحظ نام وی را ظالم بن عمرو بن سفیان گفته‌اند. نسبتش به «دُئِل» یکی از رؤسای قبائل کنانه است. با وجود کسر همزه در «دئِل» اسم نسبت آن با فتح همزه «دؤَلی» خوانده می‌شود. «دئِل» نام جانوری میان سمور و روباه است که یکی از رؤسای قبائل کنانه به جهت تملک این حیوان بدین نام مشهور گشته است (ابوالطیب، بی‌تا، 20).

2- وی متولی منصب قضاوت در شهر بصره بود (قفطی، 1406: 1/54).

3- طبقه نخست شامل: ابوالأسود دؤلی و عبدالرحمن بن هرمز، طبقۀ دوم شامل: نصر بن عاصم لیثی، یحیی بن یعمر، عنبسة الفیل و میمون اقرن، طبقۀ سوم شامل: ابن‌ابی‌عقرب و عبدالله بن اسحاق و طبقۀ چهارم نیز شامل: ابوعمرو بن علاء، ابوسفیان بن علاء، اخفش کبیر، مسلمة بن عبدالله و بکر بن حبیب است (زبیدی، بی‌تا، 21-46).

4- او همچنین یکبار از واژه «الکوفیون» و یکبار از واژه «الکوفیین» استفاده کرده است (سیبویه، 1407: 2/399؛ 4/409)؛ واژه «الکوفیون» همچنان مرتبط به قرائت و واژه «الکوفيين» به نظر اشاره به رأی خاصی از کوفیان در ارتباط با مباحث اعلالی در اوزان «فَیعَل» و «فَیعِل» دارد.

کانال دکتر محمدسعید بیلکار

فراخوان چاپ مقالات علمی- ترویجی

فراخوان چاپ مقالات علمی- ترویجی

💠 پژوهشنامه تاریخ سیاست و رسانه وابسته به اندیشکده مطالعات راهبردی کریمه شیراز، آمادگی دارد تا مقالات علمی-ترویجی شما فرهیختگان عزیز و کنشگران محترم علمی را منتشر نماید.

♦️ رونوشت به:

👈 اساتید و دانشجویان دانشگاهی

👈 مبلغین و مدرسین حوزوی

👈 پژوهشگران و اعضاء مراکز پژوهشی و اندیشکده‌ها

👈 نویسندگان و صاحب‌نظران اهل قلم

و....

🔎 لینک نمایه پژوهشنامه در ISC

https://ecc.isc.ac/showJournal/39113

📥 ایمیل مستقیم سردبیر:

[e-mail]

©️ وب سایت پژوهشنامه:

https://karimeh.com/faslname/index

مقاله علمی پژوهشی جدید دکتر بیلکار (تحلیل انتقادی ترجمه ساختار تعلیل منفی «أن + فعل مضارع» در قرآن)

مقاله علمی پژوهشی:

«تحلیل انتقادی ترجمه ساختار تعلیل منفی «أن + فعل مضارع» در قرآن کریم (بررسی موردی: ۳۰ ترجمه فارسی قرآن کریم)»

✅چاپ شده در «مجله پژوهشنامه قرآن و حدیث»، شماره ۳۵، پاییز و زمستان ۱۴۰۳

✒️**نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار* (استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران)

- مهدیار شیرازی فراشاه (دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس)


🧷 📄 چکیده مقاله:
یکی از مهم‌ترین پایه‌های فهم صحیح قرآن کریم، تحلیل نحوی آیات و شناخت صحیح ساختارهای به‌کاررفته در آنها است؛ امری که خود را در ارائۀ ترجمه‌ای قابل فهم و صحیح از این کتاب آسمانی نمایان می‌سازد. از جمله ساختارهای چالش ‌برانگیز به‌کاررفته در قرآن کریم، ساختار تعلیل منفیِ به ظاهر مثبت متشکل از «أن+فعل مضارع» است. نحویان بصره و کوفه در تحلیل این ساختار به ترتیب در تقدیر گرفتن مفعول‌له مقدّر به شکل «کراههَ/ مخافهَ ...» یا در تقدیر گرفتن «لا»ی نافیه را پیشنهاد داده‌اند. پژوهش حاضر پس از احصای تمامی شواهد قرآنی این ساختار به عملکرد 30 ترجمه از قرآن به زبان فارسی پرداخته است و در اثنای بحث خود ۶ آیۀ پرچالش را به تفصیل مورد تحلیل قرار داده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین عملکرد کوفی در میان مترجمان سی‌گانه متعلق به حدادعادل با 22 مورد از ۳۰ مورد (۷۳.۳۳ درصد)، بیشترین عملکرد بصری متعلق به دهلوی با ۱۱ مورد از ۳۰ مورد (۳۶.۶۷ درصد)، بیشترین عملکرد نادرست متعلق به ترجمه تفسیر طبری با ۱۶ مورد از ۳۰ مورد (۵۳.۳۳ درصد) و کمترین عملکرد نادرست متعلق به انصاریان و یزدی با ۱ غلط (۳.۳ درصد) است. همچنین بیشترین عملکرد بر مبنای وجهی غیر از وجه نحوی کوفی و بصری از آن فیض‌الإسلام با ۱۱ مورد از ۳۰ مورد (۳۶.۶۷ درصد) است. عدم وجود عملکردی نظام‌مند در میان مترجمان نشان می‌دهد که عملکرد ایشان بیش از اینکه مبتنی بر آرای بصری یا کوفی باشد،به مناسبت سیاق و ظهور عرفی آیه در نزد ایشان وابسته است.

لینک مشاهده و دریافت مقاله:

https://pnmag.ir/article-1-2070-fa.html

رد مقاله از سوی فصلنامه ها لزوما دلیل بر کیفیت پایین اثر نیست

رد مقاله از سوی فصلنامه ها لزوما دلیل بر کیفیت پایین اثر نیست.

طبق تجربه، داوری مقالات در فصلنامه ها لزوما علمی و حرفه ای نیست؛ گاهی به دلایل واهی مقالات رد می شوند. و البته گاهی نیز به دقت مورد ارزیابی قرار می گیرند. شاید کفه رد بدون استدلال کافی و اقناع نویسنده اثر، سنگین تر باشد. دلیل؟ تجربه.

این موضوع به داور/ان مقاله بستگی زیادی دارد و نه لزوما به خود فصلنامه. داورانی معدود وقت مناسبی برای ارزیابی فنی اختصاص می دهند و داورانی دیگر به صورت کلی اثر را ارزیابی می کند و حتی ممکن است صرفا با بررسی مختصر ظاهر کار اعلام نظر کنند.

به تازگی یکی از دانشجویان در یک پیام نسبتا مفصل برایم نوشت: ... ما این مقاله رو برای نشریه ... ارسال کردیم، و تعداد منابع حدود ۴۰ مورد بود و تقریبا همه به زبان انگلیسی بودند، چون هیچکس به زبان فارسی مقاله‌ای درباره آرا این مقاله ننوشته بود {در واقع منبع فارسی نبوده است که مورد ارجاع قرار گیرد}. با این حال، هفته پیش نتیجه داوری رو برای بنده ارسال کردند که مقاله رد شده و علتش کم بودن منابع، و علی‌الخصوص عدم استفاده از منابع فارسی است.... !!!

آیا چنین دلیلی برای رد یک مقاله، دلیل علمی محسوب می شود؟ اصلا و ابدا، ضمن اینکه استفاده از ۴۰ منبع خارجی برای یک مقاله، مطلوب محسوب می شود. بلکه موجب تعجب از شیوه داوری و حتی به نوعی وهن علمی فصلنامه مربوطه خواهد شد.

گرچه در صورت رد، ممکن است یک حس نامطلوب به نویسنده/گان منتقل شود، اما نویسنده/گان که به کیفیت کارشان آگاهند نباید رد را دلیل بر کیفیت نازل کار خود بدانند و می توانند با ارسال مقاله به فصلنامه های دیگر و ترمیم ضعف های احتمالی، نشر اثر را در جای دیگر دنبال کنند (اینکه می گوییم «ممکن است حس نامطلوب بگیرند»،‌ بستگی به اعتماد به نفس پژوهشگر دارد؛ پژوهشگری که به کیفیت کار خود واقف است با ده ها بار رد شدن اثرش نیز، کار حرفه ای اش را دنبال می کند، ولی پژوهشگرانی که در ابتدای راه هستند، ممکن است دلسرد بشوند و اعتمادشان به کار مخدوش شود).

پیش آمده مقاله ای در یک نشریه درجه دو رد شده، ولی همان مقاله در یک نشریه درجه یک مورد قبول واقع شده است. پس ناامید نشوید. بدانید که نتیجه داوری مقالات از رویکرد و سلیقه داوران تاثیر زیادی می پذیرد.

در هر حال، انگیره تولید اثر علمی را در خود زنده نگه دارید و پژوهش کنید. از رد شدن ها نهراسید. بالاخره جایی یافته های علمی شما مجال عرضه خواهد یافت.

دکتر محمدسعید بیلکار واکاوی اختلاف نحویان بصره و کوفه پیرامون وجود واو مقحمة در قرآن کریم

مقاله علمی پژوهشی:

«واکاوی اختلاف نحویان بصره و کوفه پیرامون وجود واو مقحمة در قرآن کریم و تحلیل انتقادی برگردان آن در 30 ترجمه فارسی قرآن»

چاپ شده در «مجله پژوهشنامه نقد ادب عربی» دانشگاه شهید بهشتی، دوره ۱۵ شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۳

نویسندگان:

- محمدسعید بیلکار(استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران)

- مهدیار شیرازی فراشاه (دانشجوی دکتری، رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس)

- علی حاجی‌خانی * (دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس،)

چکیده مقاله:

در میان مصادیق مورد نزاع نحویان بصری و کوفی که عدد آن ها بیش از صد مورد است، اختلاف در إقحام یا عدم إقحام واو در زبان عربی به خاطر وجود مصادیق متعدّد قرآنی، اهمیتی ویژه دارد. «واو مقحمة» که اختراع برخی از نحویان متقدّم نظیر ثعلب است، به واوی اطلاق می‌شود که وجود یا عدم وجودش در کلام تأثیر نحوی ایجاد نمی‌کند و به تعبیر دیگر، «زائده» است. در همین راستا، نحویان کوفه به خصوص فرّاء قائل به وجود چنین واوی در زبان عربی و به تبع آن قرآن کریم هستند و در مقابل نحویان بصره زیادت واو را، چه در قرآن و چه در زبان عربی، نمی‌پذیرند. پژوهش حاضر، ضمن تبیین اختلاف این دو مکتب تأثیرگذار نحوی درباره واو مقحمة، به سنجش آرای ایشان پرداخته و ضمن جمع آوری مصادیق قابل توجه قرآنی از این «واو»، رأی نحویان کوفه را برگزیده‌است. سپس به نقد و بررسی عملکرد سی ترجمه فارسی قرآن کریم در ارتباط با چگونگی برگردان این واو در 12 شاهدمثال قرآنی پرداخته‌است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد 47.7% از مجموع عملکرد مترجمان مطابق نظر بصری، 23.6%، ترجمه‌ها مطابق نظر کوفی و 27.7% موارد نیز عملکردی نادرست از نظر نحوی را دربرمی‌گیرد. در این میان بیشترین تطابق با نظر کوفیان از آن ارفع و صادق نوبری با 7 عملکرد کوفی و بیشترین تطابق با نظر بصریان از آن مشکینی با 10 عملکرد بصری است. بیشترین تعداد ترجمه نادرست نیز متعلق به حدادعادل با 6 ترجمه نادرست است.

لینک مشاهده و دریافت مقاله:

https://jalc.sbu.ac.ir/article_105245.html

دکتر مهدوی راد (رتبه بندی نشریات)

دکتر مهدوی راد (رتبه بندی نشریات)

تاریخ مصاحبه دی 1400

آدرس صفحه ی ویدئو در صورت از کار افتادن فایل تصویری

https://www.aparat.com/v/ysvQb

آیین نامه مقالات مستخرج از رساله وزارت علوم

به استناد آیین نامه شورای عالی برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، آیین نامه آموزشی مقالات مستخرج از پایان نامه دوره دکترای تخصصی که در جلسه ای در این شورا تصویب شده است برای اجرا ابلاغ شد و برای دانشجویان  الزامی است.

آیین نامه مقالات مستخرج از پایان نامه وزارت علوم

 آیین‌ نامه ها به مقرراتی گویند که مقامات صلاحیت‌دار آن را وضع می کنند و در معرض اجرا قرار می دهند. چه هدف آن تسهیل اجرا و تشریح قانونی از قوانین موضوعه باشد؛ چه مواردی باشد که اساساً قانونی وضع نگشته است که. به آن نظام‌نامه گفته می شود. تفاوت اصلی قانون و آیین‌ نامه در مراجع تصویب‌کننده آن‌ می باشد؛ به گونه ای که قانون از مجالس تصویب می‌گردد، اما آیین‌نامه توسط سازمان دولتی تصویب می شود.می‌گردد، لازم به ذکر است که آیین‌نام ه‌های مغایر با قانون با دیوان عدالت اداری می باشد.

نمره مقاله مستخرج از رساله
حداکثر نمره ای که در جلسه ی دفاع توسط اعضاء هیات داوران برای دانشجو تعیین می شود 18 از 20 می باشد. 2 نمره از 20 نمره پایان نامه دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد به مقاله و نمایشگاه اختصاص دارد که پس از ارائه مدارک مربوط به پذیرش یا چاپ مقاله مستخرج شده از پایان نامه و با نظر شورای پِژوهشی براساس نوع و درجه مجالت اختصاص می یابد.

در مواردی که مقاله بصورت مشترک بین دانشجو و استاد راهنما تهیه می شود، الویت نگارش اسامی به ترتیب نام دانشجو، استاد راهنما و استاد مشاور می باشد. طبق دستور نوشتن اسامی افرادی به غیر از دانشجو، استاد راهنما و مشاور مجاز نبوده و به چنین مقالاتی نمره تعلق نخواهد گرفت.

اگر اسم استاد راهنما اول باشد باید آدرس خود را عضو هیات علمی دانشگاه معرفی نماید. الزامی است دانشجو خود را دانش آموخته و یا دانشجوی دانشگاه معرفی نموده و آدرس دانشگاه را بعنوان آدرس خود قید کند و از درج عباراتی نظیر عضو هیات علمی سایر واحدهای دانشگاهی، دانشگاه آزاد اسلامی، مؤسسات و یا دانشگاه های دولتی خودداری کند.

مؤلف اصلی:
شخص یا افرادی که مسئول نوشتن، تهیه مقالات و برقراری ارتباط با مجله هستند. نویسنده اصلی باید آدرس ایمیل خود را اعلام کند و همچنین با نشانه هایی مانند گیر کردن یا کشیدن خط زیر شناسایی کند.

با توجه به این که 2 نمره از پایان نامه به مقاله اختصاص داده شده است، لازم است که دانش آموز متعهد شود که مقاله را در مجله به نام دانشگاه و در یک زمان مشخص منتشر کند، مقاله در آن مجله به دانشگاه منتقل می شود زمینه و در مورد وقوع هر یک از موارد: عدم ارائه یک مقاله، انتشار یک مقاله در مجله دیگری با امتیاز پایین تر، موقعیت نویسندگان تغییر یا تغییر نام دانشگاه، با اشاره به آن ، دانش آموز به عنوان متخلف محسوب می شود و به طور قانونی به آن احترام می گذارد. در چنین مواردی، راهنمای دانش آموز مسئولیت پیگیری انتشار مقاله را مطابق با مقرره مورد تایید این مقرره خواهد گذاشت.

انصراف از تهیه و ارائه مقاله مستخرج از پایان نامه: در صورتی که دانشجو تمایلی برای نگارش، اخذ پذیرش و یا چاپ مقاله نداشته باشد، می تواند با اعلام به مسئول مربوطه انصراف خود را در این مورد اعلام نماید. در این صورت ارزیابی کیفی پایان نامه دانشجو حداکثر بسیار خوب و از نظر کمی حداکثر نمره 18 ارزیابی خواهد شد.

مهلت ارائه مقاله مستخرج از پایان نامه : جهت تخصیص نمره به مقاله، دانشجو موظف است حداکثر شش ماه پس از دفاع در صورت عدم وجود مشکل نظام وظیفه در خصوص برادران نسبت به ارائه مدارک و مستندات مربوط به مقاله و اخذ تائید استادان راهنما و مدیرگروه اقدام نماید و سپس به امور پژوهشی تحویل دهد.

مدارک مورد نیاز برای مقالات مستخرج از پایان نامه : 

الف: مقالات ژورنال ها: صفحه ی مجله. نامه پذیرش .اصل مقاله

ب: کتابچه کنفرانس

تمدید مهلت ارائه مقاله مستخرج از پایان نامه : با درخواست دانشجو و با در نظر گرفتن مراحل پیشرفت چاپ یا پذیرش مقاله و کیفیت و نوع مجله و با تایید شورای گروه تخصصی مربوطه و شورای پژوهشی، این مدت می تواند تا سه ماه تمدید شود مشروط بر اینکه هیچ گونه منعی برای طولانی شدن روند فراغت از تحصیل دانشجو وجود نداشته باشد.

عدم ارائه به موقع مدارک مقاله مستخرج از پایان نامه : بعد از مهلت داده شده در صورت عدم ارائه مدارک، دانشگاه مجاز خواهد بود نمره ی کسب شده در جلسه دفاع را به عنوان نمره نهایی در صورت جلسه دفاع درج نماید و حوزه پژوهش از پذیرش مدارکی که احتمالا بعد از مهلت مقرر توسط دانشجو و یا گروه تخصصی مربوطه ارائه می شود، معذور می باشد.

ثبت نمره مقاله مستخرج از پایان نامه: بررسی دقیق مجله ای که در آن مقاله چاپ می شود یا دریافت رسید چاپ پذیرفته نمی شود تا زمانی که اعتبار این مجله توسط شورای تحقیق مورد تایید قرار نگیرد و دانش آموز نمیتواند مقاله را تایید یا پذیرفته باشد. این فارغ التحصیل می شود و یا نمرات مقاله را دریافت می کند. پس از تعیین وضعیت مقاله دانشجویی و ارائه اسناد در زمینه نوشتن، پذیرش یا چاپ، نمره نهایی این پایان نامه توسط واحد تحقیقاتی تعیین می شود و توسط راهنمایی معلم و مدیر گروه تایید شده است.

مقاله علمی پژوهشی: تبیین وجودی شیطان از منظر فخر رازی (عین الله خادمی)

مقاله علمی پژوهشی: تبیین وجودی شیطان از منظر فخر رازی (عین الله خادمی)

عالمان اخلاق، عرفان، کلام، فلسفه، تفسیر و... هر کدام از حیثیات ویژه ای درباره چیستی، هستی و کارکردهای وجودی شیطان به مداقه پرداخته اند. هدف این پژوهش تبیین وجودی شیطان از دیدگاه فخر رازی است. فخر بر این باور است که شیطان از ماده شطن به معنای دور است و در اصطلاح به اجنه کافر اطلاق می شود. او در آثار مختلفش سه دلیل عقل برای وجود شیطان بیان کرده است. علاوه بر آن از طریق مراتب صدور افعال از حیوانات از جمله انسان دلیل منکران وجود شیطان را تبیین می کند و سپس از طرف مختلف نفوذ شیطان در انسان این دلیل را مورد نقادی قرار می دهد. او در تبیین جایگاه شیطان در عالم هستی، شیطان را ممکن الوجودی معرفی می کند که نه متحیز است و نه صفت برای یک شی متحیز است، بلکه آن را جزء ارواح سفلیه شریر و خبیث معرفی می کند.

پژوهش های هستی شناختی
 
اطلاعات شماره: پاييز و زمستان 1395 , دوره  5 , شماره  10 ; از صفحه 19 تا صفحه 30 .

دانلود

https://orj.sru.ac.ir/article_564_6cc92f01326f9ea47811b78fab74c9ae.pdf

مقاله تفاوت یا همسانی شیطان و ابلیس (مجله مطالعات قرآنی، مهدی ممتحن، زينب ترابی)

مقاله تفاوت یا همسانی شیطان و ابلیس (مجله مطالعات قرآنی، مهدی ممتحن، زینب ترابی)

شیطان فرینبنده آدم و حوا، بزرگترین مانع بشـریت بـرای رسـیدن بـه كمـال، و موجودی است كه در همه قرون و اعصار از بدو آفرینش آدم ابوالبشر تا قیام قیامت در پی اغوا و اغفال نوع بشر بوده؛ و به عزت الهی سوگند یاد كرده كه انسانهـا را گمراه كند. اصل واژه شیطان مفاهیم گستردهای را در بر دارد و هر موجود مـوذی، سركش و طغیانگر را شامل میشود، اما در متون متفاوت از این موجـود بـا تعـابیر مختلفی یاد شده كه از از آن میان واژه «ابلـیس» كـاربرد بیشـتری داشـته اسـت. موضوعی كه در این جستار بدان پرداخته خواهد شد، بررسی معناشـناختی ایـن دو واژه، و نیز تبیین یكسانبودن یا متفاوت بـودن دو واژه شـیطان و ابلـیس از منظـر آیات و روایات است.

كلیدواژه ها: ابلیس، شیطان، قرآن كریم، خلقت انسان

دانلود

http://qsf.iranjournals.ir/article_632895_302f2495da8a6e42ae117f712ddb441f.pdf

ادرس فصلنامه مطالعات قرآنی: http://qsf.iranjournals.ir

تفسیر آیه 16 سوره اعراف - قال فبما أَغْوَيْتَني‏ لَأقعدنّ لهم صراط المستقیم - (مقاله علمی-پژوهشی)

تفسیر آیه 16 سوره اعراف - قالَ فَبِما أَغْوَيْتَني‏ لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَکَ الْمُسْتَقيمَ - (مقاله علمی-پژوهشی)

ادامه نوشته

گونه‌های دلالت تقریر بر احکام شرعی (مقاله علمی پژوهشی)

گونه‌های دلالت تقریر بر احکام شرعی (مقاله علمی پژوهشی)

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

عطیه علیزاده نوری؛ حسین ناصری مقدم؛ علیرضا عابدی سرآسیا - دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده:

تقریر، به عنوان یکی از اقسام سنت، عبارت است از اینکه سخنی در محضر حضرات معصوم بیان شود، یا رفتاری در حضور ایشان سر زند، یا عقیده‌ای در برابرشان ابراز گردد، و به‌رغم تمکن از ردع، موضعی اتخاذ گردد که حاکی از رضایت ایشان باشد؛ در انگاره فقیهان، سنت تقریری در عرض قول و فعل معصوم از حجیت برخوردار بوده و به عنوان یکی از ادله استنباط احکام در فرآیند استنباط، به‌شمار می‌رود.

مسائل مختلفی در باب تقریر معصوم قابل بحث است؛ از جمله آن‌ها، بررسی قلمرو دلالی این قسم از سنت است که تاکنون به تفصیل بدان پرداخته نشده است. نوشته پیش رو با هدف تبیین این گستره و قلمرو، به بررسی دلالت تقریر بر انواع احکام، اعم از تکلیفی و وضعی پرداخته است.

اصل مقاله

https://jfiqh.um.ac.ir/article_32017_8cd725082a3175dc19798c8dacf4939e.pdf

فراخوان همکاری ایکنا برای دریافت مقالات قرآن‌ پژوهان

فراخوان همکاری ایکنا برای دریافت مقالات قرآن‌ پژوهان

خبرگزاری بین‌اللملی قرآن(ایکنا) به انگیزه دریافت و انتشار مقالات و یادداشت‌های قرآنی، جامعه علمی کشور، فراخوان همکاری داد.

اطلاعات بیشتر: iqna.ir/00HcAb

ارسال آثار👈🏻 B2n.ir/ersalform

برشی از مقاله الزامات روش شناختی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم» درباره روش معناشناسی ایزوتسو

برشی از مقاله الزامات روش شناختی مطالعات میان رشته‌ای قرآن کریم» درباره روش معناشناسی ایزوتسو

قاسم درزی، احمد پاكتچی، احد فرامرز قراملکی

اسلام و نسخ ادیان - محمدحسن قدردان قراملکى 1378

اسلام و نسخ ادیان - محمدحسن قدردان قراملکى 1378

درآمد

تاریخ بشری شاهد ظهور پیامبران متعدد آسمانی و همچنین ادیان و شرایع متکثری بوده است. علل و ریشه‏ های این تکثر را باید در قابل‏ها، یعنی اختلاف استعدادهای انسان‏ها و شرایط محیطی و اجتماعی جستجو کرد. سیر حرکت و تحول انسان (*) نوشتار حاضر پاسخ مقاله آقای بهاءالدین خرمشاهی از قرآن‏ پژوهان و محققان کشور، تحت عنوان «قرآن و الهیات جهانی» مندرج در فصلنامه بینات، شماره 17 است که به عنوان نقد مقاله نویسنده به نام «قرآن و پلورالیزم»در همان مجله، شماره 16، منتشر شده است.

در پذیرفتن و تحمل بار سنگین امانت الهی «وضع شریعت و ارسال کتاب آسمانی» سیر صعودی و تکاملی داشته است. به این صورت که گذشت زمان و ارسال رسل و همچنین شکوفایی و به بار نشستن استعدادهای آدمی، زمینه تکامل ادیان را از دو جهت کم و کیف به وجود آورده است. چرا که انسان‏ ها در مدرسه ادیان مانند دانش‏ آموزان مقطع ابتدایی‏اند که باری نیل به مدارج عالی می ‏بایست گام به گام رو به جلو حرکت کنند و همان طوری که موارد درسی دوره‏های مختلف مدارس، پایه و مکمل یکدیگرند، به همین شکل نیز آیین‏ها و شرایع مختلف آسمانی مصدّق و مکمل یکدیگرند. به گون ه‏ای که در عصرهای مختلف، در ادیان الهی خبری از شریعت یعنی احکام فرعی و فقهی «بایدها و نبایدها» نبود تا این که حضرت نوح مطابق مبنای مشهور، علاوه بر ابلاغ آموزه ‏های اعتقادی بنیان‏گذار شریعت شد:

ادامه نوشته

پلورالیزم دینی ناسازگار با قرآن - محمدحسن قدردان قراملکی

پلورالیزم دینی ناسازگار با قرآن - محمدحسن قدردان قراملکی

این مقاله موضع قرآن کریم درباره پلورالیزم دینی را تبیین می کند و نشان می دهد که آموزه های قرآنی با ادعای «تکثر ادیان حق در عرض هم» ناسازگار است. دامنه و گستره تحقیق، چنان که که از نام مقاله بر می آید، آیات قرآن کریم است، اما از باب تفسیر و تبیین آیات و اثبات تفسیر مختار، به روایات نیز استناد می شود. رویکرد و روش مقاله، تفسیری با نگره روایی و کلامی است و سعی می شود برای اثبات فرضیه، آیاتی با دلالت شفاف، گزارش شود و سپس در تفسیر آن، چند روایت و دیدگاه مفسران نامی مانند علامه طباطبایی مورد توجه قرار گیرد. نتیجه عمده این تحقیق، اثبات ناسازگاری ادعای پلورالیسم با قرآن است. برای اثبات فرضیه، تعریف دین و تکامل آن، تعریف شریعت و تفاوت آن با دین و وحدت دین و تکثر شرایع مطرح می شود و در ادامه، انحصار دین حق در اسلام با دوازده استدلال و مبنای قرآنی اثبات می شود.

منبع: مطالعات تفسیری سال اول پاییز 1389 شماره 3

ادامه نوشته

مقاله نسخ ادیان در قرآن کریم - سید محمد رضا هاشمی

مقاله نسخ ادیان در قرآن کریم - سید محمد رضا هاشمی

مدتی پیش قرآنی خریدم و شروع به قرائت آن کرده و تصمیم گرفتم در کنار آن مطالبی که به نظرم مهم می رسد را یادداشت کنم و با عمق بیشتری قرآن بخوانم. کم کم آیاتی که درباره ادیان بحث می کرد در نظرم آمد و احساس کردم قرآن ادیان دیگر را منسوخ نمی داند. بنابراین شروع کردم به یادداشت کردن آیات موید این نظریه و آیات مخالف آن در ابتدای قرآن.

بعد از چندی تصمیم گرفتم مقاله ای راجع به آن بنویسم و نظر ابتداییم بر عدم نسخ شرائع گذشته بود اما با بررسی آیات مربوطه نظرم تغییر کرد و مطابق نظر مشهور شد. لذا ترجیح دادم مثل کتاب مکاسب شیخ انصاری (ره) سیر مقاله هم مانند سیر تفکرم باشد. در میان آیات قرآن کریم آیات 41 تا68 سوره مائده به صورت منسجم در این باره بحث کرده است البته نه به صورت صریح. ظهور ابتدایی آیات بر عدم نسخ است اما چند آیه به روشنی نظریه نسخ را تایید می کند که با بررسی آنها ظهور ابتدایی دیگر آیات هم کنار می رود و مطالب جدید و جذابی نمودار می شود.

مطالبی که در سایر آیات مرتبط ذکر شده نیز در پرتو بیان معنای این آیات فهمیده می شوند. لازم به ذکر است که هرچند نتیجه این تحقیق وحدت ادیان است اما گاهی طبق عرف و مسامحةً تعبیر به دین اسلام می شود و منظور آخرین نسخه دین الهی است که توسط نبی مکرم اسلام ارائه شد.

ادامه نوشته

دانلود مقاله عصمت فرشتگان، شواهد موافق و مخالف

دانلود مقاله عصمت فرشتگان، شواهد موافق و مخالف

عنوان نشریه:  انديشه نوين دينی
 
اطلاعات شماره:  پاييز 1393 , دوره  10 , شماره  38 ; از صفحه 115 تا صفحه 133 
 
نویسندگان: راستين امير, كهنسال عليرضا

دانلود
 

دانلود مقاله پژوهشی در روایات فطرس ملک محمد احسانی فرلنگرودی

دانلود مقاله پژوهشی در روایات فطرس ملک محمد احسانی فرلنگرودی

چکیده: داستان فرشته‌ای به نام فطرس و کوتاهی او در انجام فرمانی از فرمان‌های الهی و افتادن بال‌هایش و سپس توسل وی به امام حسین (ع) در روزهای آغازین ولادت آن حضرت (ع) و بخشودگی و بهبودی او از قضایای معروفی است که با شبهاتی عقلی و کلامی مورد نقد و انکار قرار گرفته است، این نوشتار، در پژوهشی کلامی ـ حدیثی، به این نتیجه می‌رسد که نصوص مشتمل بر این قضیه با عصمت فرشتگان و تجرد نسبی آنان منافاتی نداشته، از اعتبار سندی لازم نیز برخوردار هستند. گرچه آیات و روایاتی که در ظاهر بدوی خود نوعی گناه را به معصومان(ع) نسبت می‌دهند با دلایل عقلی و نقلی عصمت آنان تنافی ظاهری دارند، اما این تنافی با حمل آنها بر «گناهان منزلتی» به سهولت قابل دفع است؛ زیرا با عصمت از گناهان عادی منافاتی ندارد؛ چه این‌که گناهان عادی موجب استحقاق عذاب اخروی می‌گردند، حال آن که گناهان منزلتی مایه نوعی کاستی در بهره‌مندی از بخشی از عنایات ویژه الهی و یا حد اکثر، ابتلای به برخی از گرفتاری‌ها در دنیا خواهد بود. روایت المزار الکبیر، این کتاب علاوه بر آن‌که با گواهی مصنف کتاب نسبت به اعتبار روایات و وثاقت راویان خود، از مصادر توثیق عام است، تعبیر: «خرج الی القاسم بن العلاء الهمدانی وکیل أبی محمد(ع)» حاکی از آن است که خروج این دعا از ناحیه امام عسکری(ع) به دست یکی از وکلای آن حضرت امری محرز برای مصنف است.

دانلود

علوم حدیث زمستان 1383 - شماره 34 ISC (‎13 صفحه - از 68 تا 80)

وبلاگ علوم قرآن و حدیث

نامه پذيرش مقاله علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث

نامه پذيرش مقاله علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث

 

متن اكسپت مقاله علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث

متن نامه اكسپت مقاله علمی پژوهشی علوم قرآن و حدیث

 

ارزیابی نسبت مفهوم اصطلاحی امامت در آیه ابتلای ابراهیم(ع) مبتنی بر روایات شیعه - کاظم استادی

مقاله منتشر شده جدید در شماره ۵ مجله پژوهشنامه اهل‌بیت(ع):

.

ارزیابی نسبت مفهومِ اصطلاحی امامت در آیه ابتلای ابراهیم(ع) مبتنی بر روایات شیعه

کاظم استادی

فایل مقاله

https://abq.journals.iau.ir/article_709244_d692ff79c8935eb72917d99b3d0924d0.pdf

.

چکیده:

از نظر تاریخی، مهم‌ترین مسئله‌ای که پس از پیامبر(ص) مورد بحث و گفت‌وگوی مسلمانان قرار گرفته، مسأله امامت است؛ و اندیشمندان برای اثبات مسأله امامت و جانشینی پیامبر(ص)، به دلایل کلامی، تاریخی و نیز آیات قرآن کریم استشهاد کرده‌اند، که یکی از مهم‌ترین این آیات، آیه ابتلای حضرت ابراهیم(ع) یا آیۀ امامت می‌باشد. از سوی دیگر، برای بررسی مسأله امامت، دو روش قابل پیگیری است: 1ـ تبیین مفهوم امامت به وسیله آیات قرآن با مختصات پیشینی در صدر اسلام. 2ـ تبیین مفهوم امامت به وسیله آیات قرآن با مختصات و مفاهیم ایجاد شده متأخر و جدید. بنابراین لازم است تا وضعیت استنادات به آیه ابتلای ابراهیم برای مسأله امامت، در روایات امامیه روشن شود. در پژوهش پیش‌رو، با توجه به این سؤالات: «1ـ ذیل آیه ابتلای ابراهیم، چه تعداد روایت از معصومین(ع) در منابع حدیثی و روایی ذکر شده است؟ 2ـ وضعیت محتوای متنی آنها و تشابه و تکرار روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم چگونه است؟ 3ـ آیا روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم، پیرامون مسأله امامت به معنای رایج امروزی می‌باشد و این مسأله را پشتیبانی می‌کند؟»؛ به روایات ذیل آیه ابتلای ابراهیم پرداخته شده است. در نهایت، روشن گشت که روایات اندکی ذیل آیه 124 بقره موجود هستند؛ که البته بیشتر آنها (جز چند مورد که مشکوک هستند،) اشاره‌ای به مسأله امامت عامه و خاصه مورد نظر ما شیعیانِ معاصر ندارند؛ و به نوعی، روایاتِ تفسیری با موضوعی جدای از اصل امامت می‌باشند.

مقاله بررسی همگرایی ادیان با تأکید بر استصحاب احکام شرایع گذشته (عباس تقوایی، مقداد ابراهیمی کوشالی)

مقاله بررسی همگرایی ادیان با تأکید بر استصحاب احکام شرایع گذشته (عباس تقوایی، مقداد ابراهیمی کوشالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عباس تقوایی  1  مقداد ابراهیمی کوشالی 2

1 استادیار گروه معارف اسلامی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم قران و حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، شهرری، ایران و مربی گروه معارف اسلامی، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

چکیده

بحث «استصحاب احکام شرایع گذشته» یکی از فروعات بحث استصحاب و یکی از مباحث اصول عملی است که بیشتر در مباحث انتهایی آن و در قالب یکی از شبهات استصحاب مطرح شده است. پرسش اساسی این است که: اگر حکمی در شریعت گذشته (مثل شریعت حضرت موسی (ع) یا عیسی «ع») وضع شده و یقین به نسخ آن در شریعت بعدی (مثل شریعت اسلام) نداشتیم، آیا امکان استصحاب آن حکم در شریعت بعدی وجود دارد یا خیر؟ ثمرۀ این بحث از این لحاظ در فقه و اصول کم‌رنگ می‌شود که هرچند قائل به استصحاب احکام شرایع سابق نباشیم، می‌دانیم که برخی از این احکام در شریعت اسلام موجودند و علی‌رغم این ثمره اندک، آثار این بحث در تاریخ و کلام دیده می‌شود. بر این مبنا، در این مقاله ادله موافقان و مخالفان، و همچنین محققان از اصولیان در این خصوص بررسی شده است.

ادامه نوشته

نور مگز عراق پایگاه iasj.net

نور مگز عراق

پایگاه iasj.net سامانه جامع ارائه مقالات مجلات علمی دانشگاه‌های عراق می‌باشد که در آن 407 مجله علمی از 108 دانشگاه، 276513 مقاله را ارائه می‌کند.

سامانه تحت نظارت وزارت علوم عراق و دسترسی به فایل مقالات رایگان است.

رُدُّوا الْحَجَرَ مِنْ حَيْثُ جَاءَ فَإِنَّ الشَّرَّ لَا يَدْفَعُهُ إِلَّا الشَّر

با دشمن شرور و مهاجم چه کنیم؟ حمله کنیم یا صبر کنیم یا راه جایگزین بیابیم؟

همان جایی را بزنید که سنگ از آن جا آمده است...

منقول از حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام) در نهج البلاغه این است که: رُدُّوا الْحَجَرَ مِنْ حَيْثُ جَاءَ فَإِنَّ الشَّرَّ لَا يَدْفَعُهُ إِلَّا الشَّر.

در جهت تبیین این روایت، از جمله مطالعه مقاله زیر پیشنهاد می شود:

تحلیل سندی و متنی حدیث «ردّوا الحجر من حیث جاء» و تطبیق آن با قاعده مقابله به مثل

https://ensani.ir/fa/article/410315/%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D8%B3%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%AA%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB-%D8%B1%D8%AF%D9%91%D9%88%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AC%D8%B1-%D9%85%D9%86-%D8%AD%DB%8C%D8%AB-%D8%AC%D8%A7-%D9%88-%D8%AA%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D9%82-%D8%A2%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D9%87-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%AB%D9%84

مقاله سیر تطور رویکردهای سیره‌پژوهی در مطالعات شیعی دکتر مهدی مردانی گلستانی

دانلود مقاله

سیر تطور رویکردهای سیره‌پژوهی در مطالعات شیعی

مهدی مردانی گلستانی

نشریه تاریخ و فرهنگ - سال ۱۴۰۱

مقاله علمی پژوهشی تحلیل و نقد رویکرد خاورشناسان به ساختار قصه‌های قرآن صدیقه ملک لو

تحلیل و نقد رویکرد خاورشناسان به ساختار قصه‌های قرآن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان: نصرت نیل ساز 1 صدیقه ملک لو 2

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، ایران، تهران.

2 دانش آموخته دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

یکی از مهم­ترین مستندات خاورشناسان برای اثبات غیروحیانی و بشری بودن قرآن، شبهه تفاوت ساختار قصه­های قرآن با عهدین است؛ دیدگاه این محققان پیرامون سه محور «بیان روایی متفاوت در سور مکی و مدنی»، «تکرار داستان­ها»، «ابهام و عدم انسجام داستان‌ها» تحلیل شده است. عوامل مهمی چون، غلبه رویکرد تاریخی و ادبی نسبت به محتوای داستان­های قرآن، غفلت از منشأ واحد الهی ادیان توحیدی، تلقی وحی به­مثابه تجربه شخصی پیامبر(ص) منجر به طرح شبهاتی در حوزه ساختار داستان­های قرآن شده است. در این مقاله با استنادات درون دینی (اعم از قرآن، تفسیر، کتب لغت و...) و برون دینی (عهدین، آراء خاورشناسان و داده­های تاریخی) به نقد و تحلیل شبهات خاورشناسان در این حوزه پرداخته شده است.

https://quran2020.journals.pnu.ac.ir/article_7886_37216045a26e149be59b7c870e03f17b.pdf?lang=fa

مقاله نقطه گذاری در متن رسم قرآن و قرآن شفاهی هيثم صدقی

گزارشی از مقاله: «نقطه‌گذاری در متن رسم قرآن و قرآن شفاهی» از هیثم صدقی

[بخش ۲ از ۲ - ادامه از بخش اول]

اما مواردی که قراء ده‌گانه در آن توافق دارند، در حالیکه قرائت معنادار و معقول دیگری (براساس نقطه‌گذاری متفاوت) امکان‌پذیر باشد، از اهمیت بسزایی برخوردار خواهد بود.

صدقی در این مقاله ده مورد این‌چنینی از توافق قرائات را شناسایی کرده است (صفحات ۷۹۵ تا ۸۰۰ از مقاله). او در یافتن قرائت‌هایی «به همان اندازه معقول یا حتی معقول‌تر» از قرائاتی که قراء رسمی بر آن توافق دارند بسیار سختگیرانه عمل کرده است. جالب است که در برخی از این موارد، ما قرائتِ بدیلِ معقول‌تر را می‌توانیم در میان قرائت‌های غیررسمی (غیر از قراء ده‌گانه) پیدا کنیم. (نمونه ۸: «یمترون» در مریم: ۳۴)

ادامه نوشته