دانلود خلاصه کتاب البیان آیت الله خویی
Download the summary of the book Al-Bayan by Ayatollah Khoei
مشخصات فایل:
فرمت: PDF
تعداد صفحه: 23
خط: تایپ شده
نسخ در لغت
در لغت نسخ به چند معنی استعمال شده است از جمله نوشتن چیزی از روی نوشته دیگر به عنوان مثال ما اگر جزوه درسی دوستمان را از او گرفته و از روی آن برای خودمان بنویسیم در واقع از آن یک نسخه بر ایمان نوشتهایم.
به معنای انتقال و حمل نیز آمده مانند تناسخ المواریث و الدهور که به معنی ثروتها و زمانها تغییر یافته است، میباشد و همچنین به معنای از بین بردن نیز میباشد مانند نسخت الشمس الظلّ که به معنی، خورشید سایه را از بین برد؛ میباشد که نسخ اصطلاحی نیز از این معنی گرفته شده است.
آیات نفی اعجاز (مقاله)
در قرآن مجید، معجزه جاودانی پیامبر اکرم (صلوات الله علیه و آله) برای اثبات پیامبریش آیاتی وجود دارد که به نظر میرسد میخواهند ثابت کنند که پیامبر اکرم به جز قرآن مجید هیچ معجزهای نداشته است. عدهای از افراد ظاهربین و کوتهنگر نیز با توسل به چنین آیاتی درصد، تکذیب معجزههای پیامبر غیر از قرآن بوده و میگویند که پیامبر فقط یک معجزه داشته و آنهم قرآن مجید میباشد در حالیکه تاریخ گواهی میدهد که پیامبرل اکرم معجزه فراوانی داشته است و فقط منحصر به قرآن کریم نمیباشد و علاوه بر آنها پیامبر اکرم حتی در تمامی معجزات پیامبران گذشته نیز شریک بوده است که در جای خودش تابت گردیده است.
یکی از مسایلی که از دیرباز در مباحث علوم قرآنی نظر پژوهشگران را به خود معطوف داشته و به بحث و بررسی درباره آن واداشته است مسأله نسخ در قرآن کریم است، تا آنجا که کمتر کتابی در علوم قرآنی از متقدمان و متأخران نگاشته شده که بحثی را به ناسخ و منسوخ اختصاص نداده باشد.1
اهل سنّت با طرح مسأله نسخ در آیات قرآن، ابدیت و عدم تحریف قرآن را بعنوان معجزهای ابدی، زیر سؤال بردهاند و بعض علمای مکتب اهل البیت نیز در بررسی آیات به اصطلاح منسوخه آنچه را که به نظر ایشان متضمن نسخ نیست رد کرده و در عین حال بعضی از آنها را پذیرفتهاند. بهطور مثال شیخ طوسی ـرحمة اللّه علیهـ در مقدمه تفسیر تبیان نوعی از انواع نسخ را پذیرفته و متذکر آن شده است در حالی که تفاسیر دیگری چون تفسیر ابوالفتوح رازی و تفسیر گازر که متأثر از تبیان هستند این مطلب را از ایشان نگرفته و متذکر نشدهاند.
آیت اللّه خوئی (ره) در این خصوص در مقدمه البیان میفرمایند:
در کتب تفسیر و غیر تفسیر بسیار معمولی و متعارف است که قسمتی از آیات قرآن نسخ گردیده است و ابوبکر نعاس در کتاب خود «الناسخ و المنسوخ» تعداد اینگونه آیات را به 138 رسانیده است.2
ما در این مقاله برآنیم تا با مقایسه آراءِ سه تن از علمای معاصر (آیتاللّه خوئی(ره)، آیت اللّه معرفت و علاّمه عسکری)، به بررسی کیفیت و اسلوب بحث این بزرگواران پرداخته و دریچهای تازه به روی بحث نسخ بگشاییم.
آنچه ما را به این مهم واداشته است در کلام آیت اللّه خوئی(ره) متجلی است، آنجا که در مقدمه البیان، ضمن دلیلِ بحث و بررسی آیات منسوخه، مینویسند:
این فصل،3 قسمت معظم و مهمی از آیات قرآن را که به صورت تعطیل در آمده است از صورت تعطیلی در میآورد و این ثروت عظیم را به نفع مسلمانان به جریان میاندازد تا شاید خدماتی به پیشگاه قرآن گردد.4
به حقیقت، کلام اساسی همان است که در فرمایش ایشان آمده است که منسوخ بودن آیهای یا بعض آیات قرآن کریم، به منزله تعطیل آن بخش از قرآن است و درست در همینجا است که بحث و بررسی پیرامون مسأله نسخ از اهمیت ویژهای برخوردار است.
نخست به اصول بحث در کتاب البیان میپردازیم و بعد از بیان نظرات استاد بزرگوار آیتاللّه معرفت در کتاب «التمهید»، به مقایسه این نظرات با رأی علامه عسگری خواهیم پرداخت.
آیت اللّه خوئی(ره) در مقدمه البیان ضمن بیان تقسیم بندیهای مختلف در مسأله نسخ: 1.نسخ در تلاوت و نه در حکم 2.نسخ در تلاوت و حکم 3.نسخ در حکم و نه در تلاوت، مورد آخر را پذیرفته و برای آن نیز دو صورت صحیح بیان فرمودهاند، سپس ایشان با بررسی حدود 36 آیه بهاصطلاح منسوخه، نسخ را در تمام آنها رد کرده و تنها قایل به وجود یک آیه منسوخه در قرآن کریم شدهاند و آن هم آیه 12 سوره مجادله که مشهور به آیه نجوی است.
آیتاللّه معرفت، ضمن بحث متقن و مفصلی در خصوص مسأله نسخ در جزء دوم «التمهید فی علوم القرآن»، به بررسی حکمت وجود نسخ در احکام الهی پرداخت و از آن به عنوان یک ضرورت واقعی برای مصلحت امّت نام بردهاند و در بحثی دیگر، بخشی از مطالب خویش را به بررسی نسخ در قرآن کریم اختصاص دادهاند و متذکر میشوند که مسأله نسخ از جمله مباحثی بوده است که موجب طعن دشمنان اسلام نسبت به کتاب آسمانی قرآن شده است که چگونه ممکن است در قرآن آیات منسوخ الحکم باشد که هیچ فایدهای بر آن، جز قرائت و تلاوت آن مترتب نیست
ایشان سپس پاسخ میدهند که اینان غفلت کردهاند که ثبت آیهای در قرآن تنها برای بیان حکم و تشریع نیست؛ و برای رفع شبهه مذکور متذکر شدهاند که: اولاً: فایده آیه قرآنی در حکم تشریعی، به تنهایی نیست بلکه تشریع، یکی از اهداف متنوع و بسیاری است که قرآن به خاطر آن نازل شده است دلیل ما بر این مسأله این است که آیات احکام در قرآن از 500 آیه تجاوز نمیکند در حالی که آیات قرآن بالغ بر 6000 آیه در شؤون مختلف است، که متضمن هدایت عامّه و معجزه جاویدی است که قرآن به واسطه آنها در طول تاریخ تحدّی کرده است. ثانیاً: بسیاری از آیات قرآنی به شؤون خاصی مرتبط است و در مناسبتهای خاصی نازل شده که عمومیّت به اعصار و احیال نداشته و به غیر از مسأله اعجاز و تحدّی عمومی آن، هیچ اثری برای آن نیست، جز اینکه به مراحل دعوت اسلامی و حوادثی که بر آن گذشته دلالت دارد. البته این بزرگترین فایده ماندگار آن است، همانند نصوص تاریخی که مراحل سیر زمان را برای عبرت حاضران و آیندگان بیان میکند، بنابراین دلالت داشتن این آیات به مراحل تشریع اسلامی از مرحلهای به مرحله دیگر از بزرگترین فایدههای مترتب بر این آیات است.
استاد معرفت ضمن بیان تقسیم بندی انواع نسخ (آنگونه که آیتاللّه خوئی نیز بدان اشاره کردهاند)، نسخ در حکم و نه در تلاوت را پذیرفته و دو مورد دیگر را از مصادیق تحریف قرآن دانستهاند. ایشان ضمن بحث و بررسی مفصل درباره 228 آیه به اصطلاح منسوخه، 20 مورد از این آیات را به عنوان آیه منسوخه پذیرفتهاند و در رأس همه آنها به بحث درباره آیه نجوی پرداخته و عنوان میکنند که در این آیه احدی مناقشه نکرده است.
بنابراین در مقایسه آرای آیتاللّه خوئی و آیتاللّه معرفت درمییابیم که هر دو در میان اصناف نسخ، به نسخ در حکم و نه در تلاوت قایلاند، و دو نوع دیگر از نسخ را مصداق تحریف قرآن دانستهاند، جز اینکه استاد معرفت قایل به 20 مورد آیات منسوخه در قرآن هستند و آیتاللّه خوئی تنها یک مورد (آیه نجوی) را پذیرفتهاند. اما آنچه که وجه اشتراک هر دو این بزرگواران است پذیرش «امکان وجود نسخ در قرآن کریم» میباشد.
آنگاه که به مباحث علامه بزرگوار سیّد مرتضی عسکری در جلد دوم «القرآن الکریم و روایات المدرستین» نظر میافکنیم دریچه بحث را متفاوت میبینیم. ایشان ضمن بحث مفصلی در مسأله نسخ با بیان قواعد و اصول علمی، ما را به نگاهی جدید در مبحث نسخ رهنمون میسازند، نگاهی که خواننده، خود را در آن، به دور از همه بحثهای متقدمان و متأخران مییابد و گویا از هیچیک از آنان متأثر نیست، نه آن تقسیمبندیهایی که به واسطه طرح آن از دیرباز در مکتب خلفا جایگاه اصلی یافته و نه آن موارد که در نزد علمای متأخر تصریح شده است، که هیچ مناقشهای در آن نیست!!!
بحثی جامع درباره حکمت نسخِ احکام، با بهرهگیری از تاریخ و سیره پیامبر(ص) که هر یک از اجزاء و قواعد آن در اتمام موضوع و نتیجه گیری مدخلیت تام دارد.
در واقع ایشان به دور از هر توجهی و تأثیری از تقسیم بندیهای مختلف در مسأله نسخ، ضمن رد مقامی انواع نسخ در قرآن کریم، تصریح میکنند که در قرآن حتی یک آیه منسوخه نیز وجود ندارد و بدین وسیله ساحت مقدس این کتاب آسمانی را از هر شبهه و خللی مصون میدارند.
اینک برای روشن شدن این ادّعا به بیان نموداری مختصر از کیفیت بحث ایشان در کتاب «القرآن الکریم» میپردازیم: ایشان در ابتدا به معنای نسخ در لغت و اصطلاح پرداختهاند که نسخ در لغت: از بین بردن چیزی با چیز دیگری است که در پی آن میآید و در اصطلاح اسلامی: نسخ احکام در شریعتی به وسیله احکام در شریعت دیگر و همچنین از بین بردن حکم موقت در شریعت خاتم به وسیله حکم ابدی در آن شریعت مانند نسخ حکم توارث میان مهاجر و انصار در مدینه قبل از فتح مکه به وسیله حکم توارث ذیالارحام بعد از فتح مکه.
سپس به بیان انواع نسخ قرآنی در مکتب خلفا پرداخته و ضمن ردّ همه انواع آن تصریح میکنند که:
واقعیت این بوده است که خداوند سبحان، حکم موقتی را با وحی غیر قرآنی بر پیامبرش نازل میفرموده و مسلمانان به آن عمل میکردند و بعد از تمام شدن مدت آن، خداوند، آن را با وحی غیر قرآنی دیگری نسخ میفرمود یعنی ایشان را از منقضی شدن مدت حکم آگاه میکرد، سپس خداوند در وحی قرآنی خبر آن حکم و نسخ آن را اعلام میفرمود و جایز است در یک مورد یا بیشتر بگوییم که حکم موقت بعد از اینکه با وحی غیر قرآنی نازل میشد و مسلمانان به آن عمل میکردند، بیان اینکه آن حکمِ موقت نسخ شده یکباره در قرآن نازل میگردید. بنابراین در قرآن یک آیه منسوخه هم نیست.
البته اینکه آیاتی از قرآن بیانگر وحی غیر قرآنیِسابق بر پیامبر(ص) باشد یعنی امری در وحی غیر قرآنی بر پیامبر(ص) نازل شده و بعد از مدتی آن وحی را خداوند متعال همراه با حوادث پیرامونش در وحی قرآنی بیان فرموده باشد، در سیره پیامبر(ص) موارد متعدد داشته است که بطور مثال به داستان ازدواج زینب همسر پسر خوانده پیامبر(ص) (زید) با پیامبر(ص) به امر الهی، اشاره میکنیم:
بعد از ازدواج زینب دختر عمه پیامبر(ص) با زید پسر خوانده پیامبر(ص) به دستور پیامبر(ص)، به دلیل برتری جوییهای زینب بر زید، زید به رسول خدا(ص) شکوه کرده و سعی داشت او را طلاق گوید. خداوند نیز چنین خواسته بود که زینب پس از زید به ازدواج پیامبر(ص) در آید تا بدین وسیله پسر خواندگی را در میان مسلمانان الغا نماید و این امر را با وحی غیر قرآنی پس از شکایت زید از بد رفتاری همسرش به اطلاع پیامبر(ص) رسانده بود، اما رسول خدا(ص) از آن میترسید که مردم بگویند با زن پسر خود ازدواج کرده است. بنابراین خبر وحی را در جان خود مخفی میداشت و خداوند در این باره مجموعه آیات 37 تا 40 سوره احزاب را بر پیامبر(ص) نازل کرد و از واقعه خبر داد و حکم پسر خواندگی در شریعت اسلام را بیان داشت.
در این مجموعه آیات، آیه ذیل بیانگر وحی غیر قرآنی و جریان مخفی کردن آن توسط پیامبر(ص) میباشد: «و اذ تقول للّذی أنعم اللّه علیه و أنعمت علیه أمسک علیک زوجک و اتّق الله و تخفی فی نفسک ما اللّه مبدیه و تخشی الناس و اللّه أحقّأن تخشیه فلمّا قضی زیدّ منها وطراً زوّجنا کها لکی لایکون علی المؤمنین حرج فی ازواج ادعیائهم اذا قضوا منهنّ وطرا و کان امر اللّه مفعولاً.»
(احزاب، 33/37)
«و هنگامی که به آنکس که خداوند نعمتش داد میگفتی: همسرت را نگهدار و از خدا بترس و در دل چیزی را پنهان میداشتی که خداوند آشکارش میکند و از مردم ترسیدی در حالیکه خداوند سزاوارتر است که از او بترسی، پس هنگامیکه زید نیازش را از آن زن پایان داد ما او را به ازدواج تو دادیم تا مشکلی برای مؤمنان در ازدواج با زنان پسر خواندهشان = (هنگامی که طلاق میگیرند) نباشد و فرمان خدا انجام شدنی است.»
استاد معرفت معتقداند نظیر این، در نسخ احکام موقتیای که با وحی غیر قرآنی نازل شده بود صورت میگرفته است که آیات قرآن بیانگر آن حکم موقت و نسخ آن به وسیله احکام ابدی بوده است.
علاّمه عسکری در مقام اثبات این امر مباحث خود را بر چند محور اصلی بنا کردهاند:
1. تناسب احکام اسلام با فطرت انسان: در این بخش کوشش میشود تا با ذکر شواهدی، تناسب احکام اسلام با فطرت انسان به طور کلی و تناسب احکام اسلام با فطرت زن و مرد و تناسب احکام اسلام با انسان در حالت خاص و تناسب احکام اسلام با فطرت انسان در زمان و مکان خاص، ثابت گردد.
این بحث میتواند اساساً حکمت تشریع موقت و سپس انقضای مدت آن و بیان حکم ابدیِ مطابق با فطرت انسان در همه اعصار را روشن کند.
2. چگونگی تفسیر آیات در سورههای بزرگ را باید توجه کرد، گاه آیهای از قرآن که مبیّن حکمی یا حقیقتی است، از آیات ما قبل و ما بعد خود مستقل است لذا میتوان آیه را جدا کرد و مستقلاً آن را معنا کرد، اما گاه آیه مرتبط با قبل و بعد خود است، در این صورت جدا کردن آیه از سیاق کلام و آن را جداگانه و بدون ارتباط به ما قبل و ما بعدش تفسیر کردن خطا است.
3. بسیاری از احکام، ابتدا با وحی غیر قرآنی بر پیامبر(ص) نازل میشد و بعد از عمل مسلمانان، آیه قرآن، اتمام مدت آن حکم را بیان میداشت. در این خصوص به مطلب سیوطی در «الاتقان فی علوم القرآن» تحت عنوان «آنچه نزولش از حکمش متأخر است» استدلال شده است.
4. برای فهم دو آیه از قرآن، آیه نسخ: «ما ننسخ من آیةٍ او ننسها نأت بخیرٍ منها او مثلها…»
(بقره، 2/106)
و آیه تبدیل: «و اذا بدّلنا آیةً مکان آیة و اللّه أعلم بما ینزّل…» (نحل، 16/101) …باید به معنای دو کلمه «آیه» و «ننسها» توجه کنیم. لفظ آیه از میان سه معنای مشترک لفظی با توجه به قراین موجود، به معنای «حکمی است که در کتاب آسمانی آمده است»؛ و ننسها از ماده نسأ به معنای «به تأخیر انداختن» میباشد.
ضمن اینکه هر دو آیه، به ما قبل و ما بعد خود مرتبط میباشد، آیه نسخ در ارتباط با بنی اسرائیل و نزول تورات و انجیل و آیه تبدیل در ارتباط با افترای مشرکان به پیامبر(ص) است.
بنابراین به معنای حقیقی آیات، زمانی دست مییابیم که آیه را در سیاق و با توجه به قبل و بعد آن معنا کنیم.
بنابراین معنای دو آیه به ترتیب ذیل میباشد:
آیه نسخ: هر حکمی را نسخ و یا نسخ آن را به تأخیر میاندازیم بهتر از آن یا همانند آن را میآوریم آیا نمیدانستی که خداوند بر هر چیزی تواناست. (بقره/106)
این آیه در ضمن مجموعه آیاتی آمده است که خداوند در آنها یهود را مورد عتاب قرار میدهد، اینکه به قرآن و شریعت پیامبر(ص) و به انجیل و شریعت عیسی(ع) ایمان نیاوردند. بنابراین مقصود آیه این است که هر حکمی که نسخ کنیم (مثل حکم قبله و عید در روز شنبه) از تورات کتاب موسی یا انجیل کتاب عیسی، بهتر از آن را (حکم استقبال به کعبه در قرآن و عید در روز جمعه)، در قرآن و سنت پیامبر(ص) میآوریم.
آیه تبدیل: هنگامی که حکمی را به حکم دیگر مبدّل کنیم (حکمی را نسخ نماییم) و خدا بهتر میداند که چه حکمی را نازل نماید، میگویند تو افترا میبندی، بلکه بیشترشان نمیدانند. (نحل/101)
البته این آیه در ضمن مجموعهای از آیات که خداوند عزوجلّ در آنها از قرآن سخن میگوید و ادب قراءت آن و تشکیک مشرکان مکه و رد کردن افترای ایشان بر پیامبر(ص) میباشد. بنابراین مقصود از آیه با عبارت نزلَّه روح القدس، قرآن یا حکمی در قرآن است و اگر مقصود، آیه سوره (یعنی جزئی از سوره) بود میبایست نزّلها میآمد.
بعد از بیان این مقدمات، علاّمه بزرگوار به بررسی چند نمونه از آیاتِ به اصطلاح منسوخه پرداخته و چگونگی نسخِ حکم در آنها را با توجه به سیره پیامبر(ص) بیان میدارند، که ما مهمترین آن ها را که همان آیه مشهور نجوی است ـیعنی تنها موردی که به ظاهر در نسخ آن مناقشهای نیستـ بررسی میکنیم:
آیه 12 و 13 سوره مجادله: «یا ایها الذین آمنوا اذا ناجیتم الرسول فقدّموا بین یدی نجواکم صدقةً ذلک خیر لکم و أطهر فإن لم تجدوا فإنّ اللّه غفور رحیم. ءاشفقتم أن تقدّموا بین یدی نجواکم صدقاتٍ فإذ لم تفعلوا وتاب اللّه علیکم فأقیموا الصلوة و أتوا الزکوة و أطیعوا اللّه و رسوله و اللّه خبیر بما تعملون.»
استاد، ضمن بیان این مطلب که این آیه به گمان بسیاری از علما منسوخه میباشد و با کلام خدای تعالی در آیه ءاشفقتم… نسخ شده است، به شرح آیه و شأن نزول آن بدینگونه میپردازند:
رسول خدا(ص)، کلام و نگاهش را در مجلس میان حضار به طور مساوی تقسیم میفرمود و احدی را بر دیگری امتیاز نمیداد اما بعض از صحابه از طریق نجوی کردن با حضرت میخواستند امتیازی برای خود بر دیگران کسب کنند و از آنجایی که رسول خدا(ص)، کریم بود و خواسته کسی را جز در مواردی که خلاف شرع بود رد نمیکرد، و این امر گرچه بر پیامبر(ص) سنگین بود طبق عادتش صبر میفرمود، خداوند سبحان که در چنین مواردی مسلمانان را ادب میفرمود حکم صدقه دادن قبل از نجوی را با وحی غیر قرآنی نازل فرمود، پس همگی از عملشان دست کشیدند و احدی به این حکم عمل نکرد جز علی(ع)5، که قبل از هر خواستهای صدقه میداد و سپس با پیامبر(ص) نجوی میکرد. سپس مدت این حکم با دست برداشتن آن افراد از عمل خود در غیر موارد ضروری، به پایان رسید و خداوند این حکم را از جهت شفقت بر آنان که نیاز داشتند و نمیتوانستند صدقه بدهند نسخ کرد. پس دو آیه نازل شد که این قصه را حکایت میکرد. چنانکه از سیاق کلام در آیه دوم به دست میآید. بنابراین واقعیت این است که آیه دوم، تفریع بر کلام در آیه قبل و تتمه آن است و خود به تنهایی مستقل نیست تا اینکه بگوییم آیه سابق با حکمی جداگانه آمده، بعد حضرت علی(ع) به آن عمل کرده و بعد آیه دوم برای نسخ آیه قبل نازل شده و در بیان مستقل از قبل خود است!!! در این گونه موارد آیات قرآن بعد از نزول حکم موقت و نسخش به وسیله وحی غیر قرآنی، نازل میشوند تا از خبر ناسخ و منسوخ حکایت کنند.
در حقیقت علاّمه عسگری معتقداند بعض از آیاتی که به نظر عدّهای منسوخ میآید نظیر آیه نجوی، آیه منسوخ نیست بلکه آیه بیانگر حکم منسوخ است، آیه برای بیان انتهای حکم موقت و بیان حکم جدید و ابدی نازل شده است، بنابراین متضمن گزارشی از منسوخ و حکم ناسخ است.
اینکه چرا همراه حکم ناسخ که حکم ابدی است، حکم منسوخ نیز بیان گردیده، علاّمه قایل به حکمتهایی هستند که به بعض آنها اشاره فرمودهاند و آن اینکه:
اولاً) چون بعد از نسخِ یک حکم تشویش ایجاد میشد آن چنان که در مسأله تغییر قبله چنین بوده است و برای اینکه در این تشویشها این شبهه ایجاد نشود که پیامبر(ص) حکم را از جانب خود گفته است، حکم منسوخ نیز، همراه حکم ناسخ و ابدی بیان شده و انتهای مدت آن اعلام گردیده است. در حقیقت حکمت بیان آن در عصر پیامبر(ص) خاموش کردن تشویشها بوده است.
ثانیاً) به جهت اینکه برای بعد از عصر پیامبر(ص)، با توجه به رفتارهای متفاوت پیامبر(ص) ـدر یک عمل و نقل آن توسط صحابهـ شبهه ایجاد نشود که مثلاً اینکه زمانی پیامبر(ص) به طرف بیت المقدس نماز خوانده و زمانی به طرف کعبه، پس حکم واقعی چیست، لازم میآمد که انتهای حکم موقت به وسیله آیهای از قرآن بیان گردد، که در واقع بیان حکم منسوخ را میکند و در عین حال حکم ابدی را نیز به همراه دارد.
البته علاّمه بزرگوار به این مقدار بحث اکتفا نکرده و به بررسی روایات نقصان و زیاده در قرآن که بواسطه آنها از جانب علمای مکتب خلفا به مسأله نسخ استدلال شده است پرداختهاند که محورهای اصلی آن چند مطلب میباشد:
اولاً: روایات نقصان و زیاده خود دارای اختلافهای بسیاری است که نشان عدم هماهنگی آنها با یکدیگر میباشد که مفصلاً به موارد اختلاف و نتایج آن اشاره شده است.
ثانیاً: با بررسی یک مورد از موارد این روایات که نمونه منسوخ الحکم و التلاوة میباشد، جایگاه این روایات روشن میشود و آن روایات رضاعِ کبیر است که تنها راوی آن امالمؤمنین عائشه است که به همین جهت علاّمه آن را فتوای امالمؤمنین عائشه نام نهادهاند. روایتی که عایشه نقل میکند که آیهای از قرآن دالّ بر ایجاد محرمیّت بزرگسالان از طریق شیر خوردن در5 نوبت وجود داشت که بعد از وفات پیامبر(ص) زیر تخت من بود و ما مشغول امر تجهیز پیامبر(ص) بودیم که حیوان خانگی آن را خورد!!!
علاّمه در دو محور به بررسی این حدیث میپردازند:
الف) اهتمام پیامبر به نشر و تبلیغ و حفظ آیات قرآنی در مکه و مدینه، دلیلی روشن بر جعلی بودن این روایت است که علاّمه بزرگوار در جلد اولِ «القرآن الکریم» کوشیدهاند تا به خوبی این نکته را بیان دارند و سپس در جلد دوم با اشاره به آن تصویر، بیان میدارند که چگونه آیهای که تا لحظه وفات پیامبر(ص) به ادّعای خود امالمؤمنین عائشه در میان مردم قراءت میشد بعد از خورده شدن در خاطر هیچ یک از مسلمانان و حافظان قرآن جز عایشه نبوده است!!!
ب) روایت مخالف آیه قرآن و سنت پیامبر(ص) و سایر روایات پیامبر(ص) در این موضوع، اساساً مخالف با فطرت انسان است و احدی مسأله شیرخوارگی و بزرگسالی را نشنیده است و البته لاتبدیل لخلق الله.
ثالثاً: استاد به مواردی از اعتقاد اهل تسنن به اینکه روایت قرآن باید متواتر باشد و به اخبار آحاد نمیتوان استدلال کرد، اشاره کردهاند و بدین وسیله روایات نقصان و زیاده را زیر سؤال بردهاند، با استناد به کلام بعض علمای اهل سنت از متقدمان چون زرکشی تا متأخران چون دکتر صبحی صالح؛ و با استناد به آرای علمایی از مکتب اهل البیت چون شیخ مفید(ره) و صاحب معالم(ره) و از متاخران نظیر آیتاللّه خوئی(ره) که میفرمایند: «نسخ تلاوت، عین تحریف است» استدلال کردهاند.
نکته قابل توجه در بحث و بررسی علاّمه عسگری این است که ایشان در مسأله نسخ تنها به ردّ مسأله اکتفا نکردهاند بلکه به ریشه اشتباهات موجود اشاره کرده و معتقداند که:
آنچه بعض مفسّران را در مسأله نسخ با توجه به دو آیه نسخ و تبدیل به اشتباه انداخته است:
اولاً: جدا کردن این آیات از جایگاهشان و تفسیر و معنا کردن آنها جداگانه و به صورت مستقل بوده است.
ثانیاً: اضافه کردن اجتهادات قرّاء به آن و در انتها اعتماد به احادیث و روایات غیر صحیحه در این خصوص میباشد؛ و سپس به مسأله انتقال اجتهادات علمای مکتب خلفا (که از نظر ایشان مبتکرانِ انواع نسخ بودهاند)، به بعض تفاسیر مکتب اهل البیت اشاره کردهاند، همچون تفسیر تبیان شیخ طوسی(ره) و از آنجا به مجمع البیان طبرسی(ره) و سپس به تفاسیری چون تفسیر ابوالفتوح رازی و تفسیر گازر.
به هر حال استاد علاّمه عسگری در این بحث با بینش ژرف گرایانه خویش با ردّ هر گونه انواع نسخ در قرآن، وجود هر گونه آیه منسوخه در قرآن را نفی کرده و بدین وسیله دریچه تازهای را به روی هر پژوهشگر نقاد و خالصی گشودهاند و بار دیگر راه هر گونه شبهه و خللی در قرآن را از سوی دشمنان اسلام مسدود کردهاند.
پی نوشت ها:
1. کشف الظنون، ج2، فهرست اسامی کسانی که در باب نسخ مطلبی نگاشتهاند را به قرن سوم میرساند، بدین ترتیب:
ـ ابو عبید قاسم بن سلام (ت. 224)
ـ ابو داوود سجستانی (ت. 275)
ـ ابن المنادی (احمد بن جعفر بن محمد بغدادی) (ت. 334)
ـ ابو الحسین (محمدبن محمد نیشابوری حافظ و مقری) (ت. 368)
ـ ابوالقاسم هبةالله سلامة بن نصر… المقری النحوی البغدادی (ت. 410)
ـ ابن طاهر التیمی (ت. 429)
ـ ابن العربی (ت. 543)
ـ بدر الدین زرکشی (ت. 794)
ـ جلال الدین سیوطی (ت. 911)
2. مقدمه البیان، ترجمه محمد صادق نجمی/7.
3. مقصود فصل مربوط به بررسی آیات به اصطلاح منسوخه و ردّ نسخ آنها میباشد.
4. مقدمه البیان/7.
5. این مسأله که علی(ع) تنها عامل به این آیه است، به اجماع فریقین است.
وبلاگ علوم قرآن و حدیث
نظر علامه طباطبایی درباره اسباب نزول
چکیده
اسباب نزول در «نظریه تفسیری» طباطبایی موقعیت خاص و متفاوتی دارد بهگونهای که این نظریه را هم از تلقیِ پیشینیان و معاصران متمایز میدارد. ازاینرو، دیدگاه وی در بابِ چیستیِ سبب نزول، معنای سببیت، نسبت اسباب نزول با متن قرآنی و نقش اسباب نزول ـ ثبوتی و اثباتی ـ در مقام «تکون» و «تفسیر» متن قرآنی درخور تحلیل و نقد است و سر این دیدگاه در انگارههای وی از متن قرآنی نهفته است. دغدغه وافر طباطبایی آن است که متن قرآنی را از بستگی به عناصر و مولفههای بیرونی برهاند.
طرح مسئله
بحثِ اسباب نزول را در شمار مباحث علوم قرآنی جای دادهاند. (بنگرید به: سیوطی، 1987: 1 / 98 ـ 82؛ معرفت، 1415: 1 / 264 ـ 241) این امر آنگاه درست و موجه خواهد بود که تلقی موسعی از مفهوم علوم قرآن داشته باشیم؛ بهگونهای که این مفهوم هم مباحث و مطالعات ناظر به تکون و شکلگیری متن قرآنی را در برگیرد و هم مطالعاتی که بهکار فهم و تفسیر آیات قرآن میآید و مقدمات، ابزار و ساز و کارِ کشف مدلول و محتوی قرآن را فراهم میکند و به بیان بایستههای آن میپردازد.
معنای لغوی نسخ|Ma'ani Loghavi Naskh
برخی واژه شناسان برای نسخ معنایی اصلی نقل کرده اند که به حسب موارد فرق می کند: گاهی برداشتن چیزی و گذاشتن چیز دیگر به جای آن، و گاه تغییر و تبدیل چیزی به چیز دیگر است. (1) برخی برای نسخ در لغت چند معنا گفته اند: (2)
1. ازاله و از بین بردن چیزی؛ لذا «نَسَخَتِ الشَّمْسُ الظِّلَ» بدین معناست که آفتاب سایه را از بین می برد. همچنین گفته شده است: «نَسَخَتِ الرِّیحُ الآثارَ»؛ یعنی باد آثار را از بین می برد.(3)
2. تغییر و تبدیل چیزی به چیز دیگر.
3. نوشتن دوباره چیزی از روی چیزی دیگر که استنساخ و انتساخ هم گفته می شود. (استکتاب)
نسخ در اصطلاح قرآن پژوهان، حدیث پژوهان و اصولیان، عبارت از: رفع امر ثابت در شریعت با سپری شدن زمان آن است. (4) به عبارت دیگر: رفع حکم شرعی به دلیل شرعی.(5)
محقق حلی رحمه الله در تعریف نسخ می گوید: اعلام به پایان یافتن حکمی که با دلیل شرعی ثابت شده، به دلیل شرعی دیگری که متأخر از آن است، به گونه ای که اگر آن دلیل نبود، حکم اول ثابت می ماند.(6)
البیان خویی|al bayan khoei
دانلود کتاب البیان آیت الله خویی| Book Download Free
دانلود رایگان کتاب علوم قرآنی البیان فی تفسیر القرآن خوئی
کتاب «البیان فی تفسیر القرآن» تألیف آیت الله خوئی را از اینجا دانلود کنید.
دانلود کتاب البیان خویی (آیت الله خوئی)
البیان فی تفسیر القرآن|Al-Bayan Fi Tafsir al-Quran
دانلود کتاب ارزشمند البیان آیت الله خویی برای همه دانشجویان رشته مبارک علوم قرآن و حدیث ضروری است. برای دانلود رایگان این کتاب علوم قرآنی به انتهای مطلب در ادامه مطلب بروید. در ابتدا توضیحاتی درباره ساختار کتاب البیان فی تفسیرالقرآن: کتابی مهم در تفسیر و علوم قرآنی و اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سیدابوالقاسم خویی (متوفی ۱۳۷۱ش) است. این کتاب شامل برخی از مباحث علوم قرآنی از جمله اعجاز، تحریف، نَسْخ و نیز تفسیر سوره حمد است. به رغم خواسته و هدف مؤلف در ارائه تفسیرِ سورههای دیگر قرآن، البیان فقط شامل تفسیر سوره حمد است. این مجموعه حاصل درسهای وی در حوزه علمیه نجف است.[۱]
کتاب البیان فی تفسیر القرآن|Al-Bayan Fi Tafsir al-Quran
سید ابوالقاسم خویی
سید ابوالقاسم موسوی خویی (زاده ۲۸ آبان ۱۲۷۸ در خوی - درگذشته ۱۷ مرداد ۱۳۷۱ در نجف) یکی از برجستهترین فقیهان و مراجع تقلید شیعه در قرن ۱۴ش است. او از محضر استادان بزرگی در حوزه علمیه نجف بهره برد و خود نیز شاگردان مبرزی را تربیت نمود و بسیاری از مراجع تقلید نسل بعدی، از شاگردان او هستند.
دانلود البیان آیت الله ابوالقاسم خویی|download al-bayan ayatollah Abu al-Qasim al-Khoei
دانلود کتاب البیان آیت الله خویی| Book Download
دانلود کتاب علوم قرآنی البیان فی تفسیر القرآن خوئی
کتاب البیان آیت الله خویی از جمله کتب بسیار ارزشمند در حورزه ی علوم قرآنی و تفسیر در دوره متأخرین است. متن کتاب ارزشمند و مفید «البیان فی تفسیر القرآن» تألیف آیت الله خوئی را از اینجا دانلود کنید.
دانلود کتابهای تخصصی رشته علوم قران و حدیث
دانلود منابع آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث
دانلود کتاب تاریخ قرآن دکتر محمد باقر حجتی
دانلود کتاب تاریخ قرآن دکتر محمود رامیار
دانلود کتاب البیان مرحوم آیت الله خویی
دانلود کتاب تاریخ عمومی حدیث دکتر مجید معارف
دانلود کتاب تفسیر و مفسران آیت الله معرفت
دانلود کتاب تاریخ قرآن آیت الله معرفت
دانلود کتاب تاریخ تفسیر دکتر جلالیان
دانلود دائره المعارف اسلام بخش A
دانلود کتاب 504 واژه ضروری زبان انگلیسی
دانلود کتاب شیعه در اسلام علامه طباطبایی
دانلود کتاب جواهر البلاغه احمد الهاشمی
دانلود کتاب اسباب نزول دکتر حجتی (100 ص اول)
دانلود کتاب اسباب النزول نوشته واحدی نیشابوری
دانلود نمونه سوالات ارشد علوم قرآن و حدیث
سوالات کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث (کد رشته 1111) ـ سالهای ۱۳۸۶تا ۱۳۹۱
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث سال 86 : سوالات را از اینجا دانلود کنید. پاسخنامه و کلید را از اینجا دانلود کنید.
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث سال 87 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث سال 88 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث سال 89 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث سال 90 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث سال 91 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث سال 92 : دانلود سوالات ـ دانلود پاسخنامه
دیدگاه آیت الله خویی درباره صرفه
آیت الله خویی می فرمايد: «صرفهای كه آن را عدهای برگزيدند؛ اگر به اين معناست كه: خداوند با اين كه قدرت دارد انسان را به آوردن مانند قرآن توانايی بخشد؛ ولی اين قدرت را به هيچ انسانی نداده، با اين معنا صحيح است. ولي اختصاص به قرآن ندارد». و همچنين خداوند قدرت دارد به انسان توانايي ببخشد تا از گِل، انسانی بسازد ولی اين قدرت و توانايی را به بشر نداده است. در نتيجه، علماء شيعه، قول «صرفه»را نمی پذيرند.
دانلود سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 96
دانلود رایگان سوالات ارشد علوم قرآن و حدیث 96
Free Download M.A. Questions Qur'anic Sciences and hadith
وقت خیلی زیادی تا کنکور ارشد (کارشناسی ارشد) رشته علوم قرآن و حدیث سال 1396 نمانده است، به شما توصیه می شود اگر به دنبال شرکت در این آزمون ارشد هستید در ماه آخر به طور ویژه ساعات مطالعه را بالا ببرید تا راحت تر موضوعات در ذهن شما تثبیت شود در ضمن به محض اینکه سوالات ارشد رشته علوم قرآن و حدیث در سایت سازمان سنجش قرار گیرد شما می توانید به مراجعه به آن سایت یا در وبلاگ ما به دانلود سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 96 بپردازید.
دانلود سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث از اینجا
البیان فی تفسیر القرآن|Al-Bayan Fi Tafsir al-Quran
البیان فی تفسیرالقرآن، کتابی مهم در تفسیر و علوم قرآنی و اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سیدابوالقاسم خویی (متوفی ۱۳۷۱ش) است. این کتاب شامل برخی از مباحث علوم قرآنی از جمله اعجاز، تحریف، نَسْخ و نیز تفسیر سوره حمد است. به رغم خواسته و هدف مؤلف در ارائه تفسیرِ سورههای دیگر قرآن، البیان فقط شامل تفسیر سوره حمد است. این مجموعه حاصل درسهای وی در حوزه علمیه نجف است.[۱]
دانلود کتاب البیان آیت الله خویی| Book Download
دانلود کتاب علوم قرآنی البیان فی تفسیر القرآن خوئی
متن کتاب ارزشمند و مفید «البیان فی تفسیر القرآن» تألیف آیت الله خوئی را از اینجا دانلود کنید.
منابع كنكور كارشناسي ارشد علوم قرآن و حدیث
دانلود کتابهای ارشد علوم قرآن و حدیث
دانلود کتاب تاریخ قرآن دکتر محمد باقر حجتی
دانلود کتاب تاریخ قرآن دکتر محمود رامیار
دانلود کتاب البیان مرحوم آیت الله خویی
دانلود کتاب تاریخ عمومی حدیث دکتر مجید معارف
دانلود کتاب تفسیر و مفسران آیت الله معرفت
دانلود کتاب تاریخ قرآن آیت الله معرفت
دانلود کتاب تاریخ تفسیر دکتر جلالیان
دانلود دائره المعارف اسلام بخش A
دانلود کتاب 504 واژه ضروری زبان انگلیسی
دانلود کتاب شیعه در اسلام علامه طباطبایی
دانلود کتاب جواهر البلاغه احمد الهاشمی
دانلود کتاب اسباب نزول دکتر حجتی (100 ص اول)
دانلود رایگان کتاب البیان خویی|khoei al-bayan book free download
دانلود البیان خویی
دانلود البیان خویی Download Albayan khooii دانلود کتاب البیان خویی تحمیل کتاب البیان في تفسیر القرآن آیة الله خوئي
در این پست می توانید به دانلود یکی از مهم ترین کتاب های متاخر در زمینه علوم قرآن مبادرت ورزید. این کتاب یکی از منابع دروس کارشناسی و از منابع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری است.
دانلود کتاب البیان خویی زبان عربی
دانلود کتاب البیان خویی ترجمه فارسی
دانلود رایگان نمونه سوالات ارشد علوم قرآن و حدیث (تا سال 95)
Master of Science Qur'an and hadith download sample questions
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث ـ سالهای 86 تا 95
سال کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 86 : سوالات را از اینجا دانلود کنید. پاسخنامه و کلید را از اینجا دانلود کنید.
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 87 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 88 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 89 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 90 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 91 : دانلود سوالات - دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 92 : دانلود سوالات ـ دانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 93 : دانلود سوالات ـدانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 94 : دانلود سوالات ـدانلود پاسخنامه
سوالات کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث 95 : دانلود سوالات ـدانلود پاسخنامه
یادآور می شویم که بخش عربی آزمون کارشناسی ارشد، تقریبا با بخش عربی آزمون دکتری هم سطح است و این سوالات، می تواند نمونه های خوبی برای سنجش میزان توانایی شما در پاسخ به سوالات عربی آزمون دکتری باشد.
رمز عبور فایل ها در صورت نیاز : drmostafavi.blogfa.com
نسخ در قرآن (دیدگاه آیت الله معرفت)
یک نوع نَسْخ، نسخ شریعت به شریعت دیگر است که ما منکر آن هستیم، البته بعضی از احکام شریعت پیشین ممکن است حسب تغییر شرایط نسخ شود، «و لِاُحِلَُّ لکم بعض ما حرم علیکم » [50/ آل عمران] نوع دیگر، نسخ به اصطلاح تدریجی است که ما اسم آن را نسخ مشروط گذاشتیم و در واقع نسخ نیست. مثلاً مسلمانان در شرایط خاصی باید در برابر تعرض دشمنان سکوت میکردند بعد حکم دیگری آمد که «فمن اعتدی علیکم فاعتدوا علیه بمثل ما اعتدی علیکم» [ 194 / بقره] یعنی اگر تعرضی کردند، شما هم مقابله به مثل کنید. بعد از این آیه میآید که «قاتلوا الذین یلون من الکفار» [123 / توبه] یعنی کفاری که دوردست هستند را بکشید. در مرحله بعد حکم جدیدی آمد که «فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم» [5 / توبه] این میرساند که مسلمانان شرایط متغیر و تدریجی داشتند. لذا حکم بعدی ظاهراً حکم سابق را نسخ میکند، یعنی وقتی مسلمان قوت گرفت، حق ندارد چشمپوشی کند. این نَسخ، مشروط است؛ هر وقت مسلمانان در حالت ضعف قرار گرفتند باید چشمپوشی کنند و اگر قدرت گرفتند اجازه تعرض ندهند.
دانلود کتب ارشد علوم قران و حدیث
download Arshad books quranic sciences and hadith
دانلود منابع آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث
دانلود کتاب تاریخ قرآن دکتر محمد باقر حجتی
دانلود کتاب تاریخ قرآن دکتر محمود رامیار
دانلود کتاب البیان مرحوم آیت الله خویی
دانلود کتاب تاریخ عمومی حدیث دکتر مجید معارف
دانلود کتاب تفسیر و مفسران آیت الله معرفت
دانلود کتاب تاریخ قرآن آیت الله معرفت
دانلود کتاب تاریخ تفسیر دکتر جلالیان
دانلود دائره المعارف اسلام بخش A
دانلود کتاب 504 واژه ضروری زبان انگلیسی
دانلود کتاب شیعه در اسلام علامه طباطبایی
دانلود کتاب جواهر البلاغه احمد الهاشمی
دانلود کتاب اسباب نزول دکتر حجتی (100 ص اول)
دانلود ترجمه البیان خویی |Download Tarjome Al Bayan Khoei
دانلود البیان آیت الله خویی - دانلود کتاب البیان آیت الله خویی
برای دانلود ترجمه البیان آیت الله خوئی کلیک کنید.
دانلود البیان آیت الله خویی - دانلود کتاب البیان آیت الله خویی
پسورد: drmostafavi.blogfa.com
دانلود رایگان ترجمه البیان آیت الله خویی
دانلود ترجمه البیان خویی دانلود البیان خویی | Download Albayan khooii دانلود کتاب البیان خویی تحمیل کتاب البیان في تفسیر القرآن آیة الله خوئي
در این پست مفید می توانید به دانلود رایگان یکی از مهم ترین کتاب های متاخر در زمینه علوم قرآن و تفسیر مبادرت ورزید. این کتاب یکی از منابع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری رشته مبارک علوم قرآن و حدیث است.
دانلود کتاب البیان خویی زبان عربی
دانلود کتاب البیان خویی ترجمه فارسی
رمز عبور تمام فایل های وبلاگ: drmostafavi.blogfa.com
دانلود کتاب البیان خویی|Download Albayan Khooii Book
دانلود ترجمه البیان خویی
دانلود البیان خویی | Download Albayan khooii دانلود کتاب البیان خویی تحمیل کتاب البیان في تفسیر القرآن آیة الله خوئي
در این پست می توانید به دانلود یکی از مهم ترین کتاب های متاخر در زمینه علوم قرآن مبادرت ورزید. این کتاب یکی از منابع دروس کارشناسی و از منابع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری است.
دانلود کتاب البیان خویی زبان عربی
دانلود کتاب البیان خویی ترجمه فارسی
دانلود ترجمه البیان خویی
دانلود البیان خویی | Download Albayan khooii دانلود کتاب البیان خویی تحمیل کتاب البیان في تفسیر القرآن آیة الله خوئي
در این پست می توانید به دانلود یکی از مهم ترین کتاب های متاخر در زمینه علوم قرآن مبادرت ورزید. این کتاب یکی از منابع دروس کارشناسی و از منابع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری است.
دانلود کتاب البیان خویی زبان عربی
دانلود کتاب البیان خویی ترجمه فارسی
دانلود البیان خویی | Download Albayan khooii
دانلود کتاب البیان خویی
تحمیل کتاب البیان في تفسیر القرآن آیة الله خوئي
دانلود یکی از مهم ترین کتاب های متاخر در زمینه ی علوم قرآن. این کتاب یکی از منابع دروس کارشناسی و از منابع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری است.
دانلود کتاب البیان خویی زبان عربی
دانلود کتاب البیان خویی ترجمه فارسی
دانلود ترجمه البیان خویی | Download Khooii Albayan Farsi Translation
دانلود البیان خویی | Download Albayan khooii
دانلود کتاب البیان خویی
تحمیل کتاب البیان في تفسیر القرآن آیة الله خوئي
در این پست می توانید به دانلود یکی از مهم ترین کتاب های متاخر در زمینه ی علوم قرآن مبادرت ورزید. این کتاب یکی از منابع دروس کارشناسی و از منابع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری است.
دانلود کتاب البیان خویی زبان عربی
دانلود کتاب البیان خویی ترجمه فارسی
البیان فی تفسیر القرآن آیت الله خویی
البیان فی تفسیرالقرآن
البیان فی تفسیرالقرآن، کتابی مهم در تفسیر و علوم قرآنی، اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سیدابوالقاسم خویی (متوفی 1371 ش ). این کتاب مشتمل است بر برخی مباحث علوم قرآنی از جمله اعجاز، تحریف ، نسخ ، و نیز تفسیر سورة حمد. به رغم خواسته وهدف مؤلف در ارائة تفسیرِ سوره های دیگر قرآن، البیان تنها مشتمل بر تفسیر سورة حمد است. این مجموعه در واقع، حاصل درسهای آیت الله خویی* در حوزة علمیة نجف است (رجوع کنید به خویی، معجم رجال الحدیث، ج 22، ص 19).
مؤلف در آغاز، به اجمال ، از شیوة تفسیر خود سخن گفته ، سپس در فصل نخست با عنوان «فضل قرآن » جایگاه قرآن را در پرتو آیات آشکار ساخته و بر لزوم تدبر در آن تأکید کرده است . در فصل دوم ، در بحث از «اعجاز قرآن » به تبیین لغوی اعجاز، معنای اصطلاحی آن و فرق آن با سحر پرداخته است . وی برترین معجزه را آن می داند که با برترین جریان روزگار هماوردی کند، ازینرو با تبیین جایگاه بلاغت و فصاحت در روزگار جاهلی ، به اثبات برتری قرآن در اعصار و مانندناپذیری آن در بیان و عرضة حقایق والا می پردازد. در بیان ابعاد مانندناپذیری قرآن ، به تشریع و اِخبار از غیب نیز اشاره می کند (ص 33ـ77). از دیرباز، کسانی براین باور بوده اند که گاه در قرآن از لحاظ بیانی ، اموری ناهمگون با فصاحت و بلاغت راه یافته است (ابن قتیبه ، ص 22). مؤلف در فصلی جدا (ص 81 ـ99) به برخی از اشکالها و ایرادها در این زمینه پرداخته و با استناد به تاریخ بدانها پاسخ گفته ، و در اثر دیگر خود، نفحات الاعجاز ، نیز به نویسنده ای امریکایی که با نام ظاهراً مستعارِ نصیرالدین ظافر در کتابی با نام حُسن الایجاز (بولاق 1912) به معارضه با قرآن برخاسته بوده ، پاسخ گفته است ( البیان ، ص 93-94؛ رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی ، ج 24، ص 246).
بحث قرائت ، که از پیشینه ای کهن و اهمیتی ویژه برخوردار است ، بتفصیل در البیان ، مطرح شده است . مؤلف به جایگاه قرائت در آرای قرآن پژوهان اشاره می کند و با تصریح به عدم تواتر قرائتهای هفتگانه می گوید: عدم تواتر قرائتها سخنی مشهور در میان شیعه است و بعید نمی نماید که در میان عامه نیز چنین باشد (ص 123). مؤلف برای اثبات عدم تواتر قرائتها، ابتدا قاریان دهگانه را معرفی می کند و سپس چگونگی گزارش قرائتهای آنها را بازگفته ، می نویسد: توجه به واقع زندگانی قاریان و تأمل در طرق نقل قرائتها و چگونگی اسناد قرائتها، نحوة استدلال قاریان و پیروان آنها به قرائتهای خود و نقد دیگر قرائتها، و انکار بسیاری از محققان برخی از این قرائتها را (که نمونه هایی از آنها آورده است ) نشان می دهد که این قرائتها متواتر نیستند (ص 126ـ157)؛ آنگاه دلایل تواتر قرائتها را نقد می کند و نشان می دهد که هیچکدام دلایل استواری ندارند (ص 157ـ160). مؤلف گاه بر این نکته تأکید کرده است که این دلایل ، تواتر قرآن را ثابت می کند نه قرائتها را، و بین این دو فرقی است روشن . از آنجا که مؤلف تواتر قرائتها را نفی کرده ، در ادامة بحث ، پیوند «قرائتهای هفتگانه » را با حدیث «اَحرُف سبعه » گسسته دانسته و تأکید کرده است که این حدیث به هر معنایی که باشد، پیوندی با موضوع قرائتهای هفتگانه ندارد. وی در تأیید این نظر خود، آرای تنی چند از مفسّران و قرآن پژوهان بزرگ عامه را آورده است که از جمله به تأخر چند سده ای تعیینِ قرائتهای هفتگانه از سوی ابن مجاهد استناد کرده اند (ص 163). مؤلف پس از نقد حجیّت قرائتها، با استناد به روایتی از کافی ، تأکید می کند که در نماز قرائتی صحیح است که به روزگار امامان علیهم السلام متعارف بوده باشد (ص 167). بحث از روایت «احرف سبعه » در علوم قرآنی بسی درازدامن است ( رجوع کنید به حسن ضیاءالدین عتر). مؤلف ، گونه های مختلف نقل آن را آورده و پس از نقد تمامی آنها، تصریح کرده است که به دلیل تهافت و تناقض روایات و عدم امکانِ جمع ، نمی توان آنها را پذیرفت (ص 171ـ193). ازینرو، وی روایات «احرف سبعه » را یکسره مردود می شمارد (برای انتقاد از این نظر رجوع کنید به شاهین ، ص 29ـ32).
مهمترین بحث البیان ، بحث «تحریف ناپذیری » قرآن کریم است . مؤلف تحریف را معنی کرده ، انواع و ابعاد آن را نمایانده و محل نزاع بحث را روشن کرده است . وی ضمن تصریح به اینکه محققان هرگز به تحریف عقیده نداشته اند، «نسخ التلاوه » را گونه ای از تحریف دانسته است . وی در اثبات تحریف ناپذیری قرآن ، به آیات قرآن ، سنت ، روایات فضائل سوره ها و فضیلت قرائت قرآن استناد کرده است (ص 207ـ 235) و افزون بر اینها به لحاظ تاریخی و با توجه به واقع زندگانی مسلمانان ، وقوع تحریف را غیرممکن دانسته است . مؤلف ، اشکالهای برخی از عالمان را بر این موضوع آورده و نقدکرده است . بحث وی از مصحف حضرت علی علیه السّلام و نقد سندی و محتوایی روایتها شایان توجه است . از جمله اهم دلایل معتقدان تحریف ، چگونگیِ جمع قرآن است .
آنان براین باورند که چون قرآن در زمان رسول الله صلّی اللّه علیه وآله وسلّم جمع نشده ، به هنگام جمع آن در زمان خلفا تحریف صورت گرفته است . بدین سان ، مؤلف به بحث از
جمع قرآن پرداخته و پس از نقد و بررسی روایتها و تحلیل
ابعاد بحث و فرضهای مختلف آن ، به نتیجه رسیده است که قرآن به همین صورت کنونی به روزگار رسول اکرم جمع بوده است (ص 239ـ259؛ نیز رجوع کنید به تحریف * ).
مؤلف پس از اثبات سلامت ، استواری و وحیانی بودن قرآن ، به بحث «حجیّت ظواهر» آن می پردازد، و برای اثبات آن ، به دلایل عقلی ، قرآنی و روایی استناد می کند؛ آنگاه دلایل کسانی را گزارش می کند که به عدم حجیّت ظواهر قرآن اعتقاد دارند، از جمله : مخاطبان قرآن فقط امامان علیهم السلام اند؛ بهره گیری از ظواهر آیات و استناد بدان ، تفسیر به رأی است که از آن نهی شده است ؛ معارف قرآن بسی ژرف است و دست نایافتنی ؛ و بالاخره تحریف قرآن و از بین رفتن قرائن مهم آن . مؤلف که در بخشهای پیشین دلایل تحریف را نقد کرده است ، در این بخش ، دیگر دلایل آنان را به نقد کشیده بر حجیّت ظواهر قرآن تأکید می کند (ص 263ـ273).
در بحث از حجیّت ظواهر قرآن ، که عملاً حجیّت تمامت آیات آن است ، چگونگی «نسخ » آیاتی از قرآن مطرح می شود.
از اینجا مؤلف به بحث از «نسخ » می پردازد، و از یک سو اصل آن را می پذیرد و از سوی دیگر با بررسی اهم مصادیق آن ، که گاه تا به 214 آیه رسانده اند (احمدبن محمد نحّاس ؛ مصطفی زید، ج 1ـ 2، باب 3) و نقد و ردّ باورهای قرآن پژوهان ، در آخر فقط منسوخ بودن یک آیه ، یعنی «آیة نجوی » (مجادله : 12) را پذیرفته است . مؤلف در پی بحث از نسخ به بداء * هم پرداخته و دیدگاه شیعه را در این باره باز گفته است (ص 277ـ394).
بحث از اصول تفسیر، از دیگر بحثهای کتاب است که مؤلف در آن ، تکیه بر دیدگاه مفسّران را در تفسیر نااستوار می داند، و بر استناد به ظواهر کتاب ، با توجه دقیق به معانی واژگان در ادب عربی ، و خردورزی تأکید می کند و برای روایات صحیح در تبیین آیات ، جایگاه ویژه ای قایل می شود و اشکالهای پذیرفتن خبر واحد در تفسیر و حجیّت آن را پاسخ می گوید (ص 397ـ 402). «حدوث یا قدم قرآن »، که از نزاعهای کهن معتزله و اشاعره است ، بحث پایانی بخش علوم قرآنی این کتاب است . مؤلف آن را از بحثهای دخیل در فرهنگ اسلامی دانسته و از جمله آثار ورود بحثهای فلسفة یونان در حوزة فرهنگ اسلامی تلقی می کند. وی در این بحث ، به نقد دیدگاه اشاعره پرداخته ، دیدگاه معتزله و شیعه را در حدوث کلام الهی استوار می داند (ص 405ـ413).
تفسیر سورة حمد، بخش پایانی کتاب است که مؤلف در پرتو توجه به قرآن و سنت ، و تأمل در لغت و ادب عربی ، آیات را تفسیر کرده است . بحث لغوی کلمة «عبادت » و بحث فقهی واژة «بسمله » از جمله بحثهای سودمند و راهگشای کتاب است . بینش فقهی و دقتهای اصولیِ مؤلف در جای جای تفسیرِ وی آشکار است .
در تعلیقات این اثر، از حدیث ثقلین ، ترجمة قرآن ، جبر و اختیار، شفاعت و مانند آن بحث شده است (ص 499ـ 528).
مؤلف البیان در بحثهای مقدماتی ، و نیز در تفسیر سورة حمد، آشکارا از بحثهای کلامی استادش ، علاّ مه بلاغی ، در آلاءالرحمن اثر پذیرفته است . تأثیر این کتاب در حوزة علوم قرآنی ، بویژه در بحث تحریف ناپذیری قرآن کریم ، بسیار بارز است ، تا جایی که برخی آثار، نوعی ملخص یا مبسوط البیان به شمار می روند. توجه عالمان و قرآن پژوهان اهل سنت نیز نشانة دیگری از گسترة حضور این اثر است (نیز رجوع کنید به شاهین ؛ رومی ، ج 1، ص 190 به بعد).
البیان بار نخست در 1375 در نجف به چاپ رسید (مشار، ج 1، ص 241). هاشم هاشم زادة هریسی و محمدصادق نجمی آن را با عنوانِ بیان ، در علوم و مسائل کلی قرآنی ، به فارسی ترجمه کرده اند. ترجمة کاملی از آن نیز به زبان اردو، به مترجمیِ محمد شفاء نجفی ، در 1410/1989 در اسلام آباد به چاپ رسیده است. همچنین ، دو فصل «جمع و تدوین قرآن » و «مصونیت قرآن از تحریف » توسط اصغرعلی جعفر در 1987
به انگلیسی منتشر شده است . فصل «حجیّت ظواهر قرآن » نیز به ترجمة مجاهد حسین در مجله التوحید در 1989 منتشر شده است . انتشارات دانشگاه آکسفورد هم ترجمة انگلیسی کاملی از البیان به قلمِ عبدالعزیز ساشادینا در 1998 منتشرکرده است .
منابع : محمدمحسن آقابزرگ طهرانی ، الذریعة الی تصانیف الشیعة ، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی ، بیروت 1403/1983؛ ابن قتیبه ، تأویل مشکل القرآن ، چاپ احمد صقر، قاهره 1393/1973؛ ابوالقاسم خویی ، البیان فی تفسیرالقرآن ، بیروت 1408/1987؛ همو، معجم رجال الحدیث ، بیروت 1403/1983، چاپ افست قم ] بی تا. [ ؛ فهدبن عبدالرحمان رومی ، اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر ، ریاض 1407/ 1986؛ مصطفی زید، النسخ فی القرآن الکریم : دراسة تشریعیة تاریخیة نقدیة ، بیروت 1391/1971؛ عبدالصبور شاهین ، تاریخ القرآن ، قاهره 1966؛ حسن ضیاءالدین عتر، الاحرُف السبعة و منزلة القراءات منها ، بیروت 1409/1988؛ خانبابا مشار، مؤلفین کتب چاپی فارسی وعربی ، تهران 1340ـ1344 ش ؛ احمدبن محمد نحاس ، النّاسخ و المنسوخ فی القرآن الکریم ، چاپ شعبان محمداسماعیل ، قاهره 1407/1986.
محمدعلی مهدوی راد
مطالب مرتبط: دانلود البیان آیت الله خویی - دانلود کتاب البیان آیت الله خویی
دانلود البیان آیت الله خویی - دانلود کتاب البیان آیت الله خویی
برای دانلود ترجمه البیان آیت الله خوئی کلیک کنید.
دانلود البیان آیت الله خویی - دانلود کتاب البیان آیت الله خویی
پسورد: drmostafavi.blogfa.com
دانلود البیان آیت الله خویی - دانلود کتاب البیان خویی
برای دانلود متن اصلی (زبان عربی) این کتاب ارزشمند در زمینه علوم قرآنی و تفسیر روی لینک ذیل کلیک کنید، رمز عبور فایل نیز در پایین قابل مشاهده است.
دانلود البیان آیت الله خویی - دانلود کتاب البیان خویی
پسورد: drmostafavi.blogfa.com
دانلود کتاب البیان خویی
دانلود یکی از مهم ترین کتاب های متاخر در زمینه ی علوم قرآن. این کتاب یکی از منابع دروس کارشناسی و از منابع آزمون کارشناسی ارشد و دکتری است.
دانلود کتاب البیان خویی زبان عربی
دانلود کتاب البیان خویی ترجمه فارسی
تفسیر البیان فی علوم القرآن آیت الله خویی
البیان فی تفسیرالقرآن، اثر فقیه شیعی معاصر، آیت الله سیدابوالقاسم خویی (متوفی1371 ش) است.این کتاب که بیشتر به عنوان اثری در حوزه علوم قرآنی شناخته شده است تا تفسیر، در واقع، حاصل درس های تفسیر قرآن آیت الله العظمی خویی در حوزه علمیه نجف است. ایشان با نگاهی انتقادی به تفاسیر موجود در نظر داشتند کتابی در تفسیر قرآن بنویسد که مزایای یک تفسیر جامع را دارا باشد.(خویی،/ 13) اما با توجه به آنکه پیش از پرداختن به تفسیر لازم است مفسر دیدگاه خود را درباره مباحث مهمی که با اصل مباحث تفسیری مربوط است و میتواند روشنیبخش زوایای تاریک علم تفسیر باشد کاملا ًروشن کند، ایشان قبل از شروع به اصل تفسیر، مقدمه ای را با عنوان «مدخل تفسیر قرآن» قرار دادند و در آن یک سلسله مباحث علمی و کلی را پیرامون قرآن مانند: عظمت قرآن، اعجاز قرآن، مصونیت قرآن از تحریف، عدم تناقض و عدم نسخ در احکام قرآن و امثال این مباحث که اساس و شالوده یک تفسیر صحیح و اصیل علمی را تشکیل میدهد را بررسی نمودند.
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی
