رسالة ابی غالب الزراری إلی ابن ابنه
رسالة ابی غالب الزراری الی ابن ابنه فی ذکر آل اعین تالیف احمد بن محمد بن محمد بن سلیمان بن حسن بن جهم بن بکیر بناعینشیبانی کوفی بغدادی، معروف به ابو غالب زراری (۲۸۵- ۳۶۸ هجری).
معرفی مؤلف
مؤلف این کتاب از شخصیت‌های بزرگ شیعه در قرن چهارم هجری و از چهره‌های سرشناس روات حدیث می‌باشد.
مطالبی مفید درباره معجم رجال الحدیث
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا ابی القاسم المصطفی محمد و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین المعصومین الهداة المهدیین.
معجم رجال الحدیث
یکی از کتاب های رجالی مهمی که در دوره ما نوشته شد رجال مرحوم آیت الله العظمی خوئی بنام معجم رجال الحدیث است، ایشان از مراجع بسیار بزرگ بود که خیلی هم محقق بود. جنبه های مختلفی هم دارد، جنبه ی فقهی، اصولی، در بحث علوم قرآن کتاب البیان را دارد، در رجال، معجم رجال الحدیث را دارد، البته عده ای از بزرگان و افاضل حوزه علميه نجف اشرف و برخي كه بعدها از مراجع تقليد شدند مثل مرحوم آیت الله تبریزی دراين كار کمک کردند، ولی اشراف و مهندسی کار مربوط به آیت الله خوئی رضوان الله تعالی علیه است. بعضی در برخی از بحث هایی که در ماه رمضان داشتند بی انصافی کردند، به عنوان اینکه مثلاً ما باید نسبت به قرآن کریم اهتمام بورزیم مثال می آوردند كه آیت الله خوئی در این مجموعه ی آثارشان ده ها جلد راجع به بحث فقهی دارد، وراجع به قرآن تنها يك جلد دارد! این نگاه نادرست واشكاليعوامانهاست. گرچهخدمتبه قرآن کریم در قالب عرضه تفسير آن خود سعادتي بزرگ است و خیلی ها افسوس می خورند که چرا نتوانستند بیشتر خدمت کنند و بر سر سفره ی قرآن کریم نشینند، ولی این گونه نگريستن و این نحوه مطالب را عرضه کردن كمال بي انصافی است، حوزه را به صورت کلان باید دید، عده ای مشغول به فقه و عده ای مشغول به تفسیر می شوند، علامه طباطبائی را داریم که یک دور تفسیر نوشته و فقه ندارد، حالا کسی می تواند به علامه طباطبائی ایراد بگیرد که شما چرا فقه ننوشتید؟ یا فرض کنید آیت الله خوئی فقه بسیار گسترده اي دارد، علوم قرآني ومختصري از تفسير را نگاشت توفیق بیش از این نسبت به قرآن کریم پیدا نکرده است بايد مورد هجمه قرار گيرد كه چرا تكميل ننمود، برخی از علما و فقها را دیدیم که هم تفسیر دارند و هم فقه را، وعده ای تنها در يك عرصه آثاري مكتوب دارند، وعده ای برعكس آثار مكتوبي ندارند ولي درعرصه تدريس موفقند، ولی همه حوزه را به صورت کلان باید در نظر گرفت که هر کدام از اين بزرگان گوشه ای از كار را گرفتند و باری را برداشتند، اینکه یک کسی بیاید وبا کمال بی انصافی به يك شخص هجمه کند که چرا دراین بُعد کار کردی وچرا کار نکردی اشكال فني نيست،خیلی ازکارها را پيشينيان برای پسينيان وآیندگان وانهادند.
Mo'jam Rejal Al-Hadith
معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة
کتابی جامع در علم رجال و شناخت راویان حدیث شیعه از آیت الله العظمی خویی
معجم رجال الحدیث چنان که از نامش پیداست بیشتر به جنبه معجم بودن توجه کرده و آیت الله خویى سعى کرده پیرامون هر راوى تا حد ممکن اطلاعات جامعى ارائه دهد تا محقق محتاج مراجعه به کتب دیگر رجال نشود.
همچنین به علت متأخر بودن این کتاب از بقیه جوامع و اصول رجالى، با احاطه بر آنها و نظر داشتن به نظرات علماى گذشته تألیف شده و از جامعیت و کلّیت خوبى برخوردار است به طورى که اگر کسى این کتاب را داشته باشد در اکثر امور از داشتن کتب دیگر مستغنى است و مشکلات سلسله اسناد را به خوبى حل مى‌نماید.
کتاب حاضر بر اساس روش متداول در معجم‌هاى لفظى است که روش الفبایى باشد. مؤلف بر اساس نام روات آنها را مرتب نموده و در طى 23 جلد آورده است. ذیل نام هر راوى نامهاى دیگرى که در روایات براى آن راوى ذکر شده نیز آمده تا اطلاعات مربوط به راوى بوسیله هر یک از نامهاى او قابل دسترسى باشد.
انگیزه نگارش
آیت الله خویى در مقدمه کتاب چنین گفته: علم رجال در گذشته مورد توجه خاص علما بوده و براى آن اهمیت ویژه‌اى قائل بوده‌اند، اما در زمان هاى اخیر چنان مورد بى‌توجهى قرار گرفته که گویا اجتهاد و استنباط احکام شرعى اصلا متوقف بر آن نیست. با توجه به این مسئله، من تصمیم گرفتم کتابى جامع بنویسم که به اندازه کافى از مزایاى این علم را دربرداشته باشد و از خداوند طلب توفیق کردم و خداوند نیز به فضل خویش اجابت نمود.
ویژگی هاى کتاب
مؤلف محترم براى کتاب خویش ویژگی هایى برشمرده از جمله:
بخاطر اعتبار هر چه بیشتر کتاب، تمام مطالب را از اصل منبع نقل کرده و به منقولات دیگران اعتنا نکرده است. (موارد استثناء را در متن گوشزد نموده است.)
ذیل ترجمه هر راوى، روایات او را از کتب اربعه و... نقل کرده و با تمییز بین راویان و مروى عنهم بیشتر مشترکات تمییز داده شده‌اند. (در صورت کثرت تعداد روایات در پایان هر جلد روایات او آمده است.)
در هر روایت نام ذکر شده راوى آمده (گاهى چندین تعبیر مختلف هست) اما در ترجمه افراد یک نام آورده است. (که معمولاً همان نام منتخب توسط نجاشى است.)
کل کتاب ترتیب الفبایى دارد و در نام هر کس ابتدا کنیه آمده، بعد نام و لقب و...
براى هر راوى بحثى دقیق و علمى آمده که اعتبار و عدم اعتبار او را مشخص کرده است.
به علت ضعف در طریق شیخ صدوق و شیخ طوسى به بعضى افراد، طریق تمام روات را به این دو شیخ بزرگوار ارزیابى نموده است.
ذیل نام هر راوى شماره مسلسل او در اصول اربعه رجال ذکر شده تا مراجعه به آن اصول به آسانى صورت پذیرد. علاوه بر نکات فوق مطالب دیگرى که بر ارزش کتاب مى‌افزاید عبارتند از:
مؤلف ذیل نام هر راوى تمام مشایخ و شاگردان او را با ذکر آدرس روایات آورده است.
تمام روایات هر راوى با ذکر آدرس آنها در کتب روایى آمده و با این عمل راویان بر روایت و کم روایت کم اتفاقى روایتى نقل کرده‌اند از یکدیگر متمایز شده‌اند.
اختلاف نسخه در کتب روایى و غلط هاى آنها را در فصلى جداگانه آورده که براى اهل تحقیق بسیار سودمند است.
بخش های کتاب
کتاب حاضر در 23 جلد تنظیم شده و بارها مورد تجدید چاپ قرار گرفته است. مؤلف در ابتدا دیباچه‌اى آورده و در آن مزایاى کتاب خویش را برشمرده است. سپس 6 مقدمه آورده که موضوعاتى از قبیل: نیاز به علم رجال، قطعیت کتب اربعه، معیارهاى تشخیص وثاقت راوى مانند تصریح امام و... توثیقات عامه و اعتبار و ارزش آنها - موارد توثیقات عامه و رد حجیت آنها - نیاز بحث پیرامون تک تک روایات کتب اربعه - اصول اولیه رجال و... را در آن بحث کرده است.
در متن کتاب براى روات شماره مسلسل زده شده. تعداد روات این کتاب 15676 نفر مى‌باشد که بعضى از آنها تکرار هستند و نام هاى متعدد یک راوى است.
وضعیت نشر
قدیمی ترین تاریخ نشر کتاب حاضر مربوط به سال1368 می باشد که توسط دفتر آیت الله العظمی الخوئی به چاپ رسیده است.
منابع
سایت نوسا بوک، (16 خرداد 1391).
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، جامع فقه اهل البیت [لوح فشرده]: بخش کتابشناسی، معرفی "معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة".
Mo'jam Rejal al-hadith Khooii Introduction
ترجمه و تحقیق مقدمه معجم رجال الحدیث آیت الله خویی این مقاله مفید را سرکارخانم هاجرخاتون قدمی جویباری در سال 92 به چاپ رسانده اند، برای ملاحظه صفحات ابتدایی این مقاله ادامه مطلب را ببینید.
منبع: noormags.ir
noorsoft.org
خرید کتاب درآمدی بر علم رجال (ترجمه دکتر عبدالهادی فقهی زاده)
درآمدی بر علم رجال ترجمه مقدمات شش گانه کتاب بیست و سه جلدی معجم رجال الحدیث است که مولف دانشمند آن در مقدمه اول کتاب، ضمن بحث درباره ضرورت مراجعه به علم رجال در استنباط احکام شرعی، با دلایلی روشن و استوار به ابطال دیدگاهی پرداخته است که کتب اربعه را قطعی الصدور می‌داند. وی در مقدمه دوم، مهم‌ترین معیارهای تشخیص وثاقت یا حسن راویان را تصریح معصوم (ع) تصریح یکی از بزرگان متقدم یا متأخر و ادعای اجماع از سوی اقدمین برشمرده است.
مولف در مقدمه‌های سوم و چهارم، با گفت‌وگو از توثیقات همگانی، اثبات کرده است که توثیقات تضمنی با توثیقات مطابقه‌ای هم پایه‌اند؛ چنانکه در همین دو مقدمه به نفی دلالت توثیق در رخی اظهارات علما که گروهی از دانشمندان از آنها مفهوم توثیق همگانی فهمیده‌اند، پرداخته است. همو در مقدمه پنجم، صحت کلیت احادیث کتب اربعه را مورد تردید قرار داده و اثبات کرده است که در آن موارد نیز برای تشخیص سره از ناسره باید به بررسی هر یک از احادیث از حیث سند پرداخت. مولف سرانجام با معرفی اجماعلی کتب اصلی علم رجال، در نسبت کتاب الضعفاء به ابن غضائری تشکیک و اثبات کرده است که مخالفان شیعه آن را برساخته و به او نسبت داده‌اند.
انتشارات امیرکبیر این کتاب را منتشر کرده است.
خوئی سیّد ابوالقاسم، درآمدی بر علم رجال، ترجمه و پانوشت از: عبدالهادی فقهی زاده، مؤسسه انتشارات امیرکبیر، تهران، 1376 ش.
در دوران صادقین (علیهما السلام) حدیث شیعی گسترش شگرفی یافت و حوزه‌های درسی آن امام بزرگوار، شاگردان حقجویی را در دامان خود پروراند که پس از آن، پیشقراولان انتقال فرهنگ شیعی به عصرها و نسلها شدند. گستردگی این محافل و اهمیت و عمق معارفی که از رهگذر آن مجالس انتشار یافت چنان بود که می‌توان گفت: حدیث شیعی عمدةً در این دوران پایه‌گذاری شده است.
دانلود معجم رجال الحدیث خویی
معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ
الحمد لله رب العالمین، و الصلاه و السلام علی خیر خلقه و أفضل بریته محمد و عترته الطاهرین، و اللعن الدائم علی أعدائهم أجمعین إلی یوم الدین. و بعد: یقول العبد المفتقر إلی رحمه ربه أبو القاسم ابن العلامه الجلیل الحجه السید علی أکبر الموسوی الخوئی، قدس الله أسراره، و حشره مع أجداده الکرام، حجج الله علی خلقه، و أمناء الله علی وحیه و سره: إن علم الرجال کان من العلوم التی اهتم بشأنه علماؤنا الأقدمون، و فقهاؤنا السابقون، و لکن قد أهمل أمره فی الأعصار المتأخره، حتی کأنه لا یتوقف علیه الاجتهاد، و استنباط الأحکام الشرعیه. لأجل ذلک عزمت علی تألیف کتاب جامع کاف بمزایا هذا العلم، و طلبت من الله سبحانه أن یوفقنی لذلک، فاستجاب بفضله دعوتی و وفقنی، و له الحمد و الشکر لإتمامه کما أردت- علی ما أنا علیه من کبر السن، و ضعف الحال، و کثره الأشغال- و لو لا توفیق المولی و تأییده جل شأنه لم یتیسر لی ذلک. و لا بد لی فبل الشروع فی المقصود من ذکر مزایا الکتاب و تقدیم مقدمات:
برای دانلود معجم رجال الحدیث خویی، کلیک کنید
دانلود جزوه معجم رجال الحدیث خویی
کتاب معجم رجال الحدیث
جامع ترین و کامل ترین و روش مند ترین کتاب رجالی
زمان نگارش: عصر حاضر
نویسنده: آیت الله سید ابو القاسم موسوی خویی (رحمة الله علیه).
تاریخ شروع به تالیف: نامشخص
تاریخ اتمام کتاب: رمضان سال 1389هـ
نویسندگان: چاپ جدید نشان از گروهی نوشته شدن کتاب دارد.
تألیف:
بخش های کتاب
مقدمه نسبتا مبسوط
متن اصلی
بخش تفاصیل راویان
انتهای هر جلد
بخش اول: مقدمه
علت و انگیزه تالیف
او در سرآغاز سخن می گوید: "قدما اهتمام بسیار به علم رجال داشته اند، ولکن در عصور متاخر به این دانش اهمال صورت گرفته است. تا آنجا که گویا اجتهاد و استنباط احکام شرعی ـ که وظیفه مهم فقیهان در عصر غیبت است ـ بر این دانش توقف ندارد. لذا این مسئله باعث شد که من قصد تالیف کتابی نمایم که در این بخش جامع باشد و تمامی زوایای مباحث رجالی را دارا باشد."
این مقدمه که در جلد اول کتاب قرار دارد به علت طرح مباحث علمی از بحث های ارزشمند کتاب معجم رجال الحدیث محسوب می شود.
مقدمه حاوی شش بحث
این مباحث ششگانه عبارت اند از:
مقدمه اول: نیاز به علم رجال و رد آرائ منکرین نیاز به علم رجال، رد قطعی بودن صدور روایات کتب اربعه و رد اخبارییون.
مقدمه دوم: ملاکهای قابل اعتماد در توثیق و مدح راویان.
مقدمه سوم: توثیقات عامه و قواعد رجالی مورد قبول مولف،
مثال: وثاقت راویان دراسناد کامل الزیارات و تفسیرعلی بن ابراهیم قمی.
ادامه مقدمه:
مقدمه چهارم: اشکال بر توثیقات عامه ای که برخی آنها را موجب توثیق دانسته اند، مثل: اصحاب اجماع و مشایخ ثقات.
مقدمه پنجم: ابطال صحت تمامی روایات کافی و دیگر کتب چهارگانه حدیثی شیعه، ونیاز به بررسی اسناد و روایات این کتابها.
مقدمه ششم: بررسی مصادر رجالی قابل اعتماد و بررسی اعتبار رجال ابن غضائری.
بخش دوم: متن اصلی
دراین بخش اسامی رجال و راویان حدیث را به ترتیب الفبایی ـ شیوۀ معجم نگاری ـ تنظیم کرده است و شرح حال و اطلاعات رجالی مربوط به هر نام را در زیر نام هر راوی آورده است.
دانلود جزوه معجم رجال الحدیث خویی
منبع: taalim.ir
مستلزم دور باطل (آیة الله خوئی در معجم رجال الحدیث)
آیت الله خویی در مقدمه معجم رجال الحدیث می فرمایند استناد به سخن راوی در مقام اثبات وثاقت یا حسن خود، «مستلزم دور باطل» است. (س.د. 94)
برید بن معاویه عجلی معجم رجال الحدیث
بُرَید بن مُعاویه عِجْلی (؟ ـ ح۱۴۸ق) از اصحاب امام باقر (ع) و امام صادق (ع) و از فقهای شیعه در نیمه اول قرن دوم است. روایاتی از امام باقر و امام صادق علیهما السلام در ستایش او وارد شده است.
نام و کنیه
ابن حجر عَسقلانی نام او را حاتم و کنیه‌اش را ابوالقاسم نوشته است.[۱] سال تولدش معلوم نیست.
جایگاه
وی از اصحاب برجسته و معتمد امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بوده[۲] و به گفته کشّی از جمله شش فقیه بزرگِ شیعه آن قرن است که در نشر فقه و معارف شیعه بسیار مؤثر بوده‌اند. این شش نفر را افقه الاوّلین نامیده‌اند[۳] که طبقه اولِ اصحاب اجماع نیز شمرده می‌شوند.
نام اصحاب اجماع (معجم رجال الحدیث خویی)
به قول مشهور شمار اصحاب اجماع 18 نفر است:
از اصحاب امام باقر و امام صادق (علیهما السّلام).
زرارة بن اعین
معروف بن خرّبوذ
برید بن معاویه عُجَلی
ابو بصیر اسدی
و به قولی مرادی
فضیل بن یسار
محمد بن مسلم طائفی
از یاران امام صادق (علیه السّلام).
جمیل بن درّاج
عبد اللّه بن مسکان
عبد اللّه بن بکیر
حمّاد بن عیسی
حمّاد بن عثمان
ابان بن عثمان
از شاگردان امام کاظم و امام رضا (علیهما السّلام).
یونس بن عبد الرحمان
صفوان بن یحیی
محمد بن ابی عمیر
عبد اللّه بن مغیره
حسن بن محبوب
احمد بن محمد بن ابی نصر
اما گاهی به جای ابوبصیر اسدی در گروه نخست از ابو بصیر مرادی یاد می‌کنند و در گروه سوم به جای حسن بن محبوب، حسن بن علی بن فضال و فضالة بن ایوب، یا یه جای فضالة بن ایوب، عثمان بن عیسی را می‌نشاند. اگر این چهار تن؛ یعنی ابو بصیر مرادی، حسن بن علی بن فضال، فضالة بن ایوب و عثمان بن عیسی راکه محل اختلاف‌اند، به اصحاب اجماع اضافه کنیم،؟ شمار آنان ۲۲ تن خواهد بود. و از آنجا که بر صحت روایات این دست از اصحاب ائمه (علیه‌السّلام) اجماع شده است، به آنان اصطلاحا اصحاب اجماع اطلاق شده است. با توجه به چهار نفر دیگر که در برخی اقوال به آنان اشاره شده است، تعداد اصحاب اجماع بیست و دو نفر است.
ترجمه و تحقیق مقدمه معجم رجال الحدیث آیت الله خویی
این مقاله را سرکارخانم هاجرخاتون قدمی جویباری در سال 1392 به چاپ رسانده اند، برای ملاحظه صفحات ابتدایی این مقاله ادامه مطلب را ببینید.
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی