جلسه درس تفسیر قرآن آیت‌ الله ابوالقاسم علیدوست (عدم حجیت خبر واحد در تفسیر)

جلسه درس تفسیر قرآن آیت‌ الله ابوالقاسم علیدوست (عدم حجیت خبر واحد در تفسیر)

بحث امروز راجع به حجیت خبر واحد در تفسیر و پیراتفسیر است. نمی‌دانم چگونه احساس خودم را به شما منتقل کنم؛ چون این بحث، بحث بسیار مهمی است که مفسر در این رابطه موضع ثابتی داشته باشد. دو دهه قبل در خارج اصول این بحث را مطرح کردیم در حالی که غالبا این بحث در خارج اصول مطرح نمی‌شود و در کتاب کفایه هم نیست و علی‌رغم اهمیت مضاعفی که دارد چندان مورد گفت‌وگو واقع نشده است.

ادامه نوشته

مقاله: ادله حجیت خبر واحد

ادله حجیت خبر واحد
ادله حجیت خبر واحد به دلایل مورد استناد در حجّیت خبر واحد اطلاق می‌شود.

ادله حجیت خبر واحد، به معنای دلیل‌هایی است که از سوی مشهور اصولی‌ها که خبر واحد را از باب ظن خاص حجت می‌دانند برای حجیت خبر واحد اقامه گردیده است. این ادله به چهار دسته کلی تقسیم می‌گردد.

ادامه نوشته

نظر شیخ طوسی و علامه طباطبایی درباره حجیت خبر واحد معتبر در تفسیر

نظر شیخ طوسی و علامه طباطبایی درباره حجیت خبر واحد معتبر در تفسیر

ادامه نوشته

بررسی حجيت خبر واحد در تفسير

بررسی حجيت خبر واحد در تفسير

آنچه در علوم حدیث، درباره تقسیمات روایات گفته میشود، این است که برخی از روایات آنقدر از طریق راویان متعدد نقل شده که به حد تواتر رسیده و حجیت اینگونه روایات، محل اتفاق همه دانشمندان اسالمی است؛ لیکن آنچه جای بحث و بررسی دارد، روایاتی است که به حد تواتر نمیرسند و اصطالحاً خبر واحد گفته میشود. شیخ طوسی، عالمه نائینی و آقا ضیاء عراقی معتقدند، حجیت خبر واحد اختصاص نوعی تعبّد است که اختصاص به مقام عمل دارد و در امور معرفتی جای تعبد نیست. در دوران معاصر عالمه طباطبایی طالیه دار این دیدگاه است. در مقابل، آیت الله خوی ، آیتاهلل فاضل لنکرانی و آیتاهلل معرفت با استناد به اطالق ادله حجیت خبر واحد معتقد به حجیت خبر واحد در غیر فقه می باشند.

ادامه نوشته

حجیت خبر واحد در تفسیر قران

حجیت خبر واحد در تفسیر قران

با تكیه بر آرای آیت الله معرفت

چكیده

یكی از مباحث مطرح در حوزه تفسیر، بهره گیری از اخبار آحاد در تفسیر است. اگرچه عالمان اسلامی در حجیت سنت و مقام بلند آن هم داستانند، اما در دامنه كاربرد آن در مقام تفسیر، دیدگاه های متفاوتی دارند. بررسی جایگاه و حجیت خبر واحد در تفسیر از این جهت اهمیت دارد كه مشخص می كند: آیا می توان براساس خبر واحد به فهم و معنایی كه از آیه استفاده نمی شود و یا نكته ای كه در حدیث آمده و قرائن ادبی، سیاق و شواهد دیگر اطمینان آور قرآنی و غیر قرآنی بر آن دلالت ندارد، استناد كرد، تا جایی كه اگر این روایت نباشد، هیچ گونه دلیل و شاهدی بر فهم آن معنا نیست، تكیه كرد؟ هدف از این نوشته، طرح نظریه های موافقان و مخالفان و مخالفان حجیت روایات تفسیری در قلمرو یاد شده است. این بررسی در این مقام نیست كه جایگاه و مرتبه و شأن سنت را نسبت به قرآن مورد تردید قرار دهد، یا استفاده روایات را در معرفت این كتاب انكار كند. اما این نكته بسیار مهم است كه محدوده موافقت و مخالفت در روایات تفسیری را روشن سازد. این روایات، دارای یكی از مشخصات زیر در حوزه تفسیر می باشد: روایت، مفهوم واژه را شرح می دهد، یا اگر جمله آیه، دارای احتمال های گوناگونی است، و روایت تنها یك احتمال را بیان می كند و احتمال های دیگر را نفی و به صورت انحصاری از معنایی خاص یاد می كند. در روایت قرائتی را ذكر می كند كه معنای جمله را تغییر می دهد و این قرائت به تواتر هم ثابت نشده و در حكم خبر واحد است. بنابراین در تمام این صورت ها، خبر تفسیری و تأویلی، نوعی پذیرفتن معنا، مفهوم، مصداق، ترجیح دادن احتمال انحصاری در میان احتمال های گوناگون لغت و جمله است. در چنین جایی است كه گفته اند با خبر واحد می توان به اثابت معنا پرداخت. این جانب با طرح نظریات موافق و مخالف، و به ویژه نظر محقق والا مقام شادروان استاد آیت الله معرفت در تأیید نظر مخالف پرداخته و نظر موافقان را نقد كرده است.

ادامه نوشته

حجیت خبر واحد

حجیت خبر واحد

ـــ خبری که به حد خبر متواتر نرسد را خبر واحد گویند. از آن در اصول فقه و نیز علم درایه بحث کرده‌اند.

ـــ صحّت استناد به حدیث نقل شده توسط یک راوی است.

 تعریف خبر واحد

ـــ خبر واحد خبری را گویند که از معصوم علیه السّلام نقل شده، لیکن به حدّ تواتر نرسیده و در ذاتش- قطع نظر از قراین علمی- مفید ظن به واقع است نه علم؛ خواه راوی آن یک نفر باشد یا بیشتر.

ـــ حجیت خبر واحد، به معنای صحت استناد به خبر واحد در مقام استدلال به موضوعات و احکام شرعی است.

ادامه نوشته