✓ فواید دانستن اسباب نزول آیات:
1️⃣بازیافتن راز حکمت الهی در نحوه تشریع و قانون گذاری
2️⃣تخصیص حکم آیه به سبب نزول
3️⃣عدم خروج سبب نزول از حکم آیه
4️⃣ رفع ابهام از مفاهیم ظاهری قرآن و آگاهی به دلالت صحیح آیات
5️⃣دفع توهم حصر و اختصاص
6️⃣کسب اطلاعات درباره شخصی که آیه درمورد آن نازل شده
7️⃣تسهیل درک آیات و تثبیت آن در ذهن
بیشتر آیات قرآن قابلیت استخراج حکم فقهی دارند (محمدحسن زمانی)
حجتالاسلام والمسلمین دکتر محمدحسن زمانی، معاون بینالملل حوزههای علمیه و عضو هیئت علمی جامعهالمصطفی(ص) در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) با بیان اینکه قرآن مهمترین سند دینی در اسلام و تنها سند وحیانی در روی زمین است، بر لزوم پژوهشهای روزآمد قرآنی تاکید کرد و گفت: قرآن نسخه شفابخش آلام بشری اعم از فقر و بیسوادی و خصومتها و ... است.
وی با بیان اینکه ما معتقدیم تمامی علوم انسانی در کشورهای اسلامی باید برگرفته از قرآن باشد، اظهار کرد: مقام معظم رهبری بارها تاکید کردهاند که حوزه و دانشگاه باید درصدد اسلامی سازی علوم انسانی باشند و راهاندازی موسساتی مانند موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، همچنین پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و پژوهشگاه علوم انسانی وزارت علوم با همین هدف صورت گرفته است.
اصل عقلایی عدم نسخ آیات قرآن - زمانی که حکمی از جانب شارع مقدس و یا هر قانونگذاری، برای مکلفین در زمان گذشته به اثبات رسیده باشد بنای عملی عقلاء این است که این حکم و قانون را تا زمانی که علم به نسخ آن پیدا کنند معتبر میدانند و اگر فردی به صرف احتمال نسخ از آن قانون سرپیچی نماید در حالی که واقعا چنین نسخی صورت نگرفته باشد قانون پابرجا باشد او را مستحق مذمت و عقوبت میدانند.
حضرت فاطمه(س) مظهر پاکی، بخشندگی، محبت و الگوی همه زنان در همه اعصار و مکانهاست و شناخت و شناساندن ایشان بهمثابه الگو و اسوه همه جهانیان، رسالتیست که امروزه بر عهده تمام نهادهای متولی نشر معارف است؛ زیرا فاطمه زهرا(س) از نخستین کسانیست که در تاریخنگاری اسلامی مورد پنهانسازی واقع شده است؛ به این معنا که تفکراتی خاص کوشش کردند تا ایشان را نادیده بگیرند و بهدلیل حفظ مصالح و منافع به موارد اختلافی وارد نشوند. بزرگترین اثر وجودی حضرت فاطمه(س)، شکستن تقدس خلافت بود و این امر به مذاق بسیاری خوش نمیآمد. ایشان نشان داد که خلافت نهادی مقدس نیست و جانشینی پیامبر(ص) تلقی نمیشود.
فاطمه زهرا(س) بهمثابه مرجع ارتباطی نبوت، امامت و ولایت در نظام عقاید شیعی است و به قول دکتر شریعتی، «فاطمه(س) در همه ابعاد گوناگون زن بودن، نمونه بود. مظهر یک دختر در برابر پدرش، مظهر یک همسر در برابر شویش، مظهر یک مادر در برابر فرزندانش، مظهر یک زن مبارز و مسئول در برابر زمانش و سرنوشت جامعهاش. او خود یک امام است و... آنچه بیش از همه شگفتانگیز به نظر میرسد، این است که فاطمه(س) همسر، همگام و همپرواز روح عظیم علی است... . آری فاطمه، فاطمه است.»
در این نوشتار که با موضوع «چگونگی استناد به آیات قرآن در نوشتار و گفتار» تدوین شده است، پس از بررسی معنای لغوی سند و نقش استناد در نوشتار و گفتار، ویژگیهای سند، اهداف و دلایل استناد به قرآن کریم، مراحل و موقعیت این کتاب آسمانی، جری و انطباق قرآن، نامها و عناوین این کتاب و مراحل و موانع ورود به آن را مورد بررسی قرار دادیم و در ادامه به چند نمونه از استناد به قرآن در کلام معصومین(ع)، نکات کاربردی استناد به آیات و نیز چگونگی استناد به کلامالله مجید می پردازیم.
چند نمونه از استناد به قرآن کریم در کلام معصومین(ع)
بهرهبرداری از آیات قرآن کریم در سخنان حضرات معصومین(ع) امری رایج و کتابهای گوناگونی در این زمینه به چاپ رسیده است؛ درواقع مصداق عینی پیوند ثقلین (قرآن و عترت) را میتوان در آنها به خوبی مشاهده کرد و نکات بسیاری آموخت. یکی از این کتابها که مطالعه آن را به علاقهمندان توصیه میکنیم، کتابی است با عنوان «استناد به قرآن کریم در کلام معصومین(ع)» تألیف محمدتقی واحدیان درگاهی و چند نمونه از این استنادها را بهطور مختصر در اینجا ذکر میکنیم که آن حضرات آیاتی از قرآن مجید در مقام پاسخ به سؤالات اصحاب یا معاندین مطرح کردهاند. این کتاب را نشر یوسف فاطمه(س) در مشهد مقدس منتشر کرده است.
❣️ 1. آگاهانہ باشد.
"لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ" آیه 36 سوره اسراء
❣️ 2. نرم باشد.
"قَوْلاً لَّيِّناً" زبانمان تیغ نداشتہ باشد. آیه 44 سوره طه
❣️ 3. حرفی که میزنیم خودمان هم عمل ڪنیم.
"لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ" آیه 2 سوره صف
❣️ 4. منصفانه باشد.
"وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا" آیه 152 سوره انعام
❣️ 5.حرفمان، مستند باشد.
"قَوْلًا سَدِيدًا" منطقی بزنیم. سوره الأحزاب آیه 70
نشست «توسعه و موانع فرهنگی آن از منظر قرآن کریم» امروز شنبه ۲۶ آذرماه از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین کریم خانمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم برگزار شد.
در ادامه گزیده سخنان وی را میخوانید؛
ابتدا لازم است مفهوم توسعه جامعه در ادبیات علوم اجتماعی را تشریح کنم. در آیه ۹۶ سوره اعراف آمده است: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرىٰ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ وَلَٰكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ؛ و چنانچه مردم شهر و دیارها همه ایمان آورده و پرهیزکار میشدند همانا ما درهای برکاتی از آسمان و زمین را بر روی آنها میگشودیم و لیکن (چون آیات و پیغمبران ما را) تکذیب کردند ما هم آنان را سخت به کیفر کردار زشتشان رسانیدیم.». بر اساس این آیه اگر جامعهای تقوا پیشه کند برکات آسمان و زمین بر آنها نازل میشود. اگر مفهوم برکات را در تفاسیر بررسی کنیم به نشانههایی دست مییابیم که برکت، معادل توسعه همهجانبه یا پیشرفت است. بنده تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی، تفسیر نمونه از آیتالله مکارم شیرازی، تفسیر آیتالله صادقی تهرانی و سایر تفاسیر را که ملاحظه کردم ذیل مفهوم برکت، مواردی همانند فراوانی رزق، رشد اقتصادی، بهداشت محیط، امنیت، عدالت اجتماعی، بهداشت روانی و سایر مولفه ذکر شده است که نشان میدهد منظور از برکات فقط رشد اقتصادی نیست بلکه سایر مولفهها را هم در بر میگیرد.
معرفی سایت تجزیه و ترکیب زبان عربی (قرآن مجید)
قصد دارم سایتی بسیار مفید را معرفی کنم که با ظاهری زیبا و ساده، تک تک آیات قرآن راتجزیه و ترکیب نموده است و بسیار به کار محققین و دانش آموزان و طلاب می آید. از دیگر امکانات این سایت خوب، ترجمه آیات به زبان انگلیسی و قابلیت تلاوت آیات می باشد. نمونه ای از نحوه کار این سایت را در تصویر می بینید:
به آدرس زیر بروید:
معنیشناسی در آیات قرآن (ایزوتسو)
از شمار دو چشم یك تن كم
وز شمار خرد هزاران بیش
(رودكی)
رویكرد (approach) بیگانگان شرقی یا غربی به قرآن و علوم قرآنی و یا هر متن مقدس و رازناكی از چند روش كلی زیر خارج نیست:
الف. رویكرد تاریخی (Historical) كه به قرآن یا متن مورد نظر، به عنوان یك سند تاریخی می نگرد، مانند كاری كه «نولدكه» و همكاران او «فردریك شوالی»، «برگشتراسر» و «آلویس اشپرنگر» درباره قرآن انجام دادند.
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی