خلاصه کتاب تاریخ تفسیر جلالیان
خلاصه کتاب تاریخ تفسیر جلالیان
Summary of Jalalian's History of Exegesis book
معناى اصطلاحى تأويل
در نزد علماء متقدم «تأويل» در اصطلاح دراى دو معنى بوده است:
1- تأويل و تفسر مرادف است. (مجاهد و طبرى بر اين عقيده بودهاند).
2- تأويل مراد اصلى كلام است. اگر گفته شود: «طلعت الشمس» تأويل آن نفس طلوع شمس مىباشد.
و در نزد علماء متأخر تأويل در اصطلاح، برگرداندن لفظ از معنى راجع به معنى مرجوح است. بشرط آنكه شواهد و دلائلى آن را تأييد نمايد.
علامه طباطبائى قدس سره الشريف در باب تأويل فرموده است: تأويل هر چيزى حقيقتى است كه آن چيز از آن سرچشمه مىگيرد و آن چيز بنحوى تحقق دهنده و حامل ونشانه اوست چنانكه صاحب تأويل زنده تأويل است. و ظهور تأويل با صاحب تأويل است.
انه فى ام الكتاب لدينا لعلى حكيم» سوگند به كتاب مبين، ما آن را قرآنى عربى قرار داديم تا شايد شما تعقل كنيد و بدرستى آن در حالى كه پيش ما در ام الكتاب است بلند است (دست فهم عادى به او نمىرسد) و محكم است (نمىشود در او رخنه كرد). پس «تأويل» قرآن حقيقت يا حقايقى است كه در ام الكتاب پيش خدا است و از مختصات غيب مىباشد.
راغب اصفهانى گفته است: تفسير اعم از تأويل است. تفسير بيشتر در الفاظ بكار مى رود، و تأويل بيشتر در معانى و جملههابكار مىرود و اكثرا در كتب الهى انجام مىگيرد و تفسر هم در كتب الهى و هم در كتابهاى ديگر واقع مى شود.
مفسرين مشهور از صحابه پيامبر (ص)
اميرالمؤمنين على بن ابيطالب ع)
1- عبدالله بن عباس (م 68 ه.ق) ابن عباس در طول «تاريخ تفسير» به القاب مختلفى شهرت يافته است، مانند: ترجمان القرآن، فارسى القرآن، حبر الامة، بحر الامة، رئيس المفسرين، شيخ المفسرين.
2- عبدالله بن مسعود (م 32 ه.ق) ابن مسعود ازنظر كثرت احاديث تفسيرى نفر بعد از ابن عباس است. او حافظ قرآن بوده و از اين نظر مورد توجه و عنايت پيامبر اكرم (ص) بوده است. نوشته: پيغمبر گرامى اسلام (ص) دوست مىداشت تلاوت قرآن كريم را از زبان او استماع نمايد. و محققان ايشان را از جمله دوازده نفرى مىدانند كه در زمان صحابه به دوستى خاندان رسالت معروف بوده است.
3- ابى بن كعب (م 19 بين 32 ه . ق) ابن كعب نخستين كاتب وحى بوده و از مفسيرين بنام و مشهور عصر صحابه به شمار مىآيد. وى از احبار يهود بود كه مسلمان شد و به همين جهت به اسرار كتب كهن نيز واقف بود. گويند او داراى نسخه بزرگى در تفسير است، كه بعضى از علما از آن تفسير در كتب خويش آوردهاند.
4- زيد بن ثابت ضحاك انصارى (م 45 ه . ق) وى از كتاب وحى و از بزرگان بود و به كنيه «ابوخارجه» معروف است و بيشتر شهرت او در كتابت وحى قرائت و نيز مقام على بوده است. زيد در مدينه در امور قضائى و فتوى و قرائت و فرائض سرآمد ديگران بود. و اوست كه با تشويق عمر و به دستور ابى بكر پس از جنگ يمامه به جمع آورى و تدوين قرآن كريم پرداخت و عثمان نيز مردم را به قرائت زيد متحد ساخت . ابن عباس با وجود جلالت قدر و وسعت دانش، براى كسب علم به خانه زيد مىرفت و مىگفت: «به نزد علم بايد رفت، چه علم نزد كسى نمىآيد».
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی