سخنرانی دکتر مطیعی (شخصیت عظیم هشام بن حکم در دو روایت از کتاب الحجة الکافی)
دانلود فایل صوتی یا گوش دادن به فایل به صورت برخط
(مدت زمان سخنرانی 42 دقیقه)
شاگردپروری در زمان امام صادق(ع) یکی از ثمرات پررنگ دوران امامت ایشان به شمار میرود. ایشان در این دوره همواره به گفتوگو و تعامل با دیگر فرق و ادیان تاکید داشتند و بسیاری از اصحاب خود را جهت این امر به سرزمینهای گوناگون اعزام میکردند. ایکنا به مناسبت ایام سالروز شهادت امام جعفرصادق(ع) و ضرورت بازخوانی سیره و مشی حضرت در مواجهه با مسایل فکری و فرهنگی، با علیرضا اسعدی، نویسنده کتاب «متکلمان شیعه: هشام بن حکم» گفتوگویی ترتیب داده است که در ادامه مشروح آن را میخوانیم:
در مورد هشامبنحکم آرا و اقوال گوناگونی وجود دارد. برخی او را ستایش کرده و عدهای ایشان را از مسببین زندانی شدن امام کاظم(ع) میدانند. در این باره توضیحاتی بفرماید؟
مجموع روایات مربوط به هشام به دو دسته ستایش و نکوهش تقسیم میشود. روایات مدح و ستایش از امام صادق(ع)، امام کاظم(ع)، امام رضا(ع) و امام جواد(ع) است. براساس این روایات، که تفصیل آنها را در بخش اول کتاب «متکلمان شیعه: هشام بن حکم» آوردهام، او پرچمدار حق ائمه، مؤید صدق، مدافع ولایت اهل بیت و نابودکننده باطل دشمنان آنهاست. پیروی از او پیروی از ائمه و مخالفت با او مخالفت با آنها شمرده شده است. او بنده خیرخواه خداوند و کسی است که به دلیل حسادت اصحاب مورد آزار واقع شده است و با قلب و زبان و دست، به یاوری ائمه مشغول بود. هشام کسی است که امام صادق(ع) به او فرمود: «تا آن زمان که ما را به زبانت یاری کنی مؤید به روح القدس خواهی بود.»
جایگاه هشام در محضر امام صادق(ع)
نمونه هایى از رفتار امام صادق(ع) با شاگرد ممتازش مىتواند از جایگاه هشام نزد آن بزرگوار پرده بردارد:
این جوان کیست؟
آن روز یکى از شلوغترین ایام حجبود. امام صادق(ع) با گروهى از یارانش گفتگو مىکرد. در این هنگام، هشام بنحکم که تازه به جوانى گام نهاده بود، خدمت امام رسید. پیشواى شیعیان از دیدن جوان شادمان شد، او را در صدر مجلس و کنار خویش نشاند و گرامى داشت. این رفتار امام حاضران را، که از شخصیتهاى علمى شمرده مىشدند، شگفتزده ساخت. وقتى امام(ع) آثار شگفتى را در چهره حاضران مشاهده کرد، فرمود: «هذا ناصرنا بقلبه و لسانه و یده; این جوان با دل و زبان و دستش یاور ماست.»
سپس براى اثبات مقام علمى هشام در باره نامهاى خداوند متعال و فروعات آنها از وى پرسید و هشام همه را نیک پاسخ گفت. آنگاه حضرت فرمود: هشام، آیا چنان فهم دارى که با درک و تفکرت دشمنان ما را دفع کنى؟ هشام گفت: آرى.
امام فرمود: نفعک الله به و ثبتک; خداوند تو را در این راه ثابت قدم دارد و از آن بهرهمند سازد.
هشام مىگوید: بعد از این دعا، هرگز در بحثهاى خداشناسى و توحید شکست نخوردم.
روح القدس تو را یارى کند
هشام چنان مورد توجه امام صادق(ع) بود که در یکى از روزها وى را به حضور طلبید و فرمود: در باره تو سخنى را مىگویم که رسول خدا(ص) به «حسان بنثابت انصارى» (شاعر معروف عصر پیامبر که با شعرش از حریم اسلام حمایت مىکرد) فرمود: تا وقتى که ما را با زبانتیارى مىکنى، پیوسته تو را به وسیله روح القدس تایید کند.
مناظرههاى علمى
هشام بنحکم، علاوه بر هوش سرشار و دانش وسیع، از قدرت بیان و صراحت لهجه و شهامت در مناظره برخوردار بود و با استفاده از این نعمتهاى ارزشمند الهى، با دانشمندان و متفکران در مناظره شرکت مىکرد. استادش امام صادق(ع) از شیوه مناظره و بیان وى خشنود بود و همواره او را تحسین مىکرد. ششمین پیشواى معصوم روزى فرمود: اى هشام، با مردم سخن بگو، من دوست دارم همانند تو در میان شیعیان ما باشد.
آن بزرگوار گاه شیوه بحث هشام را مىستود و مىفرمود: این گونه استدلال در صحف ابراهیم و موسى(ع) آمده است.
نگاهى گذرا به چند نمونه از مناظرههاى هشام براى آشنایى با مقام علمى و شیوه بحث وى سودمند است.
مقاله کامل
http://ensani.ir/fa/article/55211/%D9%87%D8%B4%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%86-%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D9%88-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D8%A7%D8%B8%D9%85-%D8%B9-
این مطلب توسّط یکى از نویسندگان مطرح شده است.1 وى بر آن است که نظریه عصمت امامان علیهم السلام در قرن دوم هجرى به وسیله هشام بن حکم (179ق) متکلّم بزرگ شیعه پیشنهاد گردید و پیش از آن مطرح نبوده است.2
هشام بن حَکَم متکلم شیعی قرن دوم قمری و از اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع). روایاتی از امامان شیعه در مدح هشام نقل شده و بسیاری از دانشمندان شیعه او را ستایش کردهاند. علاوه بر این برخی از اهل سنت نیز او را به لحاظ علمی ستودهاند که وجود و حضور هشام در جلسات علمی یحیی بن خالد برمکی به عنوان رئیس انجمن یا ناظر و داور، و دریافت هدیه از جانب هارون الرشید گواه بر آن است.
سعید بن عفیر، ما را حدیث نمود و گفت، لیث از عقیل از ابن شهاب که وی نیز از عروه بن زبیر نقل می نماید که مِسوربن مخرمه و عبدالرحمن بن عبد قاری وی را گفته اند که آن دو شنیدند که عمر بن خطاب می گوید: هشام بن حکیم سوره فرقان را در زمان حیات رسول خدا در نماز قراءت می کرد.
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی