سرّ نماز شب در کلام نورانی امام سجاد علیه السلام

🎙آیت الله العظمی جوادی آملی:

از وجود مبارک امام سجاد سلام الله علیه سؤال شد که «مَا بَالُ الْمُتَهَجِّدِينَ بِاللَّيْلِ مِنْ أَحْسَنِ النَّاسِ وَجْهاً»، چرا آنها که نماز شب ميخوانند و مداوم بر اين کارند، اينها در بين ديگران از ديگران زيباترند؟ «قَالَ(عَلَيْهِ السَّلام): لِأَنَّهُمْ خَلَوْا بِاللَّهِ فَكَسَاهُمُ اللَّهُ مِنْ نُورِهِ» اينها سحر با خدای خود خلوت کردند و ذات اقدس الهی از نور خود به اينها چيزی داده است. گاهی ممکن است در ديد ديگران انسان زيبا جلوه کند، عمده همان آبرومند بودن است، «وجيه عند الله» بودن است.

آیت الله جوادی آملی: آثار نماز شب در چهره انسان

آیت الله العظمی جوادی آملی

«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(صَلَّی اللهَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم) مَنْ صَلَّی بِاللَّيْلِ حَسُنَ وَجْهُهُ بِالنَّهَارِ»؛ برخی از سالمندان هستند كه ميبينيد که چروک در صورت آنها بسيار کم است، ما ديديم سالمندانی که استاد ما مرحوم آقای قمشه ای همين‌طور بود، خاصيت نماز شب اين است که ديگر صورت پُرچروک بشود نيست، اين‌طور هست. البته «حَسُنَ وَجْهُهُ بِالنَّهَارِ»؛ معنای نازلش همين است که صورت ظاهری؛ ولی معنای واقعی آن اين است که چهره او در بين مردم چهره خوبي است خدای سبحان او را با چهره جمال و جلال در جامعه حفظ ميکند.»

٩۴/١۰/۴

نمازشب در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام

نمازشب در کلام امیرالمؤمنین علیه السلام؛

🔸اى بندگان خدا ! از خدا بترسيد، همانند ترسيدن خردمند كه انديشه (قيامت) او را به خود مشغول كرده، و ترس از خدا جسمش را رنجور ساخته، و شب زنده دارى ، (براى عبادت ) خواب اندک او را گرفته ، و اميد به حق ، او را در نيم روز نگاه داشته بى توجهى به دنيا خواهش هاى نفس را از او دور كرده است.

🔸او پيوسته ذكر خدا بر زبانش جارى است و ترس (از خدا) را براى امنيت (روز رستاخيز بر همه چيز) مقدم داشته است.

نهج البلاغه خطبه 82

صلاة اللّيل سراجٌ لصاحبها فى ظلْمة الْقـبر

الرّسول الأكرم صلّ الله علیه و ءاله:

صَـــــلاةُ الـلَّـــيـلِ سِراجٌ لِصاحِـبِهـا فِـى ظُلْمَةِ الْـقَـبـرًِ

رسول اکرم صلّ الله علیه و ءاله:

نماز شب در تاريكى قبر براى صاحبش چراغ است.

بحارالأنوار: ج ۸۷، ص ۱۶۱

اثرات عجیب نماز شب

امیرالمومنین علی علیه السلام

كسى كه یک هفتم از شب را به نماز گذراند، در روزى كه از قبر خارج مى شود با صورتى نورانى مثل ماه شب چهارده خواهد بود و با افراد ايمن از عذاب، از پل صراط خواهد گذشت.

منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة

‏يَعْتَادُهُ مَعَ سُمْرَتِهِ صُفْرَةٌ مِنْ سَهَرِ اللَّيْلِ بِأَبِي مَنْ لَيْلَهُ يَرْعَى

سیره امام زمان عج در مورد نماز شب

امام كاظم سلام الله علیه در توصيف امام عصر سلام الله علیه می فرمايند:

بِأَبِي‏...‏يَعْتَادُهُ مَعَ سُمْرَتِهِ صُفْرَةٌ مِنْ سَهَرِ اللَّيْلِ بِأَبِي مَنْ لَيْلَهُ يَرْعَى النُّجُومَ سَاجِداً وَ رَاكِعاً؛ (فلاح السائل ص200)

پدرم فدای آن عزیزی كه سیمایی گندم‌گون دارد ولی با این حال، رنگ زردی که در اثر تهجد بر رخسارش عارض شده هویداست، پدرم فدای كسی باد كه شب‌ها را به سجده و ركوع می‌گذراند و مراقب (طلوع و غروب) ستارگان است.

اهمیت بی نظیر نماز شب (گرفتن حاجت)

اجابت سه حاجت به واسطه نماز شب

علی بن محمد نوفلی می گوید:

از یکی از معصومین علیهم السلام شنیدم که فرمود: «همانا بنده ای در شب از خواب بلند می شود.

و از شدت خواب و چُرت به راست و چپ می افتد و سرش روی سینه اش می افتد (اما با این حال مشغول نماز شب می شود) خداوند به ملائکه اش دستور می دهد درهای آسمان را باز کنند، سپس به ملائکه اش می فرماید:

به این بنده من نگاه کنید که برای تقرب و نزدیکی به من به چه حالی افتاده، با اینکه من این نماز را بر او واجب نکرده ام، اما او به امید سه خصلت با این حال مشغول نماز شب است:

1. به خاطر گناهی که من او را بیامرزم.

2. به خاطر توبه ای که با او تجدید کنم و توبه اش را قبول کنم.

3. رزق و روزی اش را زیاد نمایم. ای ملائکه من! شما را شاهد و گواه می گیرم که من همه این خصلت ها را برای او جمع کردم».

علل الشرایع، ج 2، ص 52

فضیلت‌‌ نماز شب از دیدگاه امام رضا علیه السلام

فضیلت‌‌ نماز شب ✍🏻امام رضا(علیه السلام)

در مورد فضیلت نمازشب فرمودند:

بر شما باد به نماز شب هیچ بنده مؤمنی در آخر شب بر نمی خیزد و هشت ركعت نماز و دو ركعت نماز شفع و یك ركعت وتر را نمی گذارد و هفتاد مرتبه در دعای دست خود استغفار نمی كند. مگر این كه

خدایش او را از

عذاب گور

√عذاب دوزخ پناه می دهد

√ عمرش را می افزاید

√ روزیش را فراخ می دارد

سپس فرمود همانا خانه هایی كه در آن نمازشب خوانده می شود،‌ پرتو آن برای مردم آسمانها همچون پرتو ستارگان برای اهل زمین است و می درخشد.

اهمیت و ثواب بی نظیر نماز وُتَیْره

اهمیت و ثواب بی نظیر نماز وُتَیْره

نماز وُتَیْره یا نافله عِشاء دو رکعت نماز مستحبی است که پس از نماز عشاء به صورت نشسته خوانده می‌شود. مشهور در بین فقها، نشسته‌خواندن نماز وتیره است اما برخی ایستاده‌ خواندن آن را دارای فضیلت می‌دانند. در متون دینی، نماز وتیره جایگزین نماز وتر در نماز شب قرار داده شده، تا اگر کسی موفق به خواندن نماز وتر نشد، از ثواب آن بهره‌مند شود.

معنای وتیره

وتیره در فقه، به معنای «وتر کوچک» معنا شده است. وتر، یک رکعت پایانی نماز شب است. امام صادق(ع) نماز وتیره را به منزله یک رکعت نماز وتر در نماز شب می‌داند که اگر نمازگزار پس از ادای آن (وتیره) از دنیا رفت ثواب نماز وتر برای او منظور گردد. امام صادق(ع) در ادامه فرمود پیامبر اکرم این نماز را نمی‌خواند، زیرا به وسیله وحی می‌دانست که آیا در این شب از دنیا می‌رود یا خیر؛ اما دیگران را به خواندن آن توصیه می‌کرد.[۱]

چگونگی خواندن نماز

نماز وتیره، دور رکعت نماز نافله عشاء است که به صورت نشسته خوانده می‌شود. بهتر است در دو رکعت این نماز صد آیه از قرآن خوانده شود و مستحب است به‌جای صد آیه، سوره واقعه را در یک رکعت و سوره توحید را در رکعت دیگر بخوانند.[۲] در روایت دیگری امام باقر(ع) فرمود: هرکس سوره مُلْک را شب بخواند، به قرائت بسیار و پاکیزه عمل نموده و از غافلان نخواهد بود و من نیز بعد از نماز عشا آن دو را در حالت نشسته [در نافله عشاء] می‌خوانم.[۳]

ایستاده‌خواندن

شیخ حر عاملی در وسائل الشیعه می‌گوید ایستاده‌خواندن نماز وتیره بهتر از نشسته است؛[۴] او همچنین بابی را به افضلیت ایستاده‌خواندن نماز وتیره و ساقط نشدن آن در سفر اختصاص داده است[۵] اما شیخ طوسی نماز وتیره را از مسافر ساقط می‌داند.[۶] در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که: پدرم این نماز را نشسته می‌خواند و من آن دو رکعت را ایستاده می‌خوانم.[۷] مجلسی در ادامه حدیث می‌آورد که چون بدن امام باقر(ع)، سنگین و قیام برای او مشکل بود، نماز وتیره را نشسته می‌خواند.[۸] سید مرتضی می‌گوید نمازگزار هنگام ادای وتیره، بین چهارزانو یا دوزانو نشستن مخیر است.[۹]

دعای پس از نماز

شیخ طوسی پس از تشریح نماز وتیره و چگونگی خواندن آن، دعایی نسبتا طولانی را ذکر می‌کند که مستحب است پس از آن خوانده شود.[۱۰][یادداشت ۱]

فضیلت

اسماعیل بن عبدالخالق بن عبدربّه از امام صادق(ع) نقل می‌کند که پدرم (امام باقر(ع)) همواره بعد از نماز عشاء دو رکعت نماز در حالت نشسته می‌خواند و صد آیه در آن دو رکعت قرائت کرده و پیوسته می‌فرمود: هرکس این دو رکعت را بخواند و صد آیه در آن تلاوت کند از غافلان نخواهد بود. وی می‌گوید: امام باقر(ع) در آن دو رکعت سوره واقعه و اخلاص را قرائت می‌کرد.[۱۱]

نماز وتیره، برای جبران نماز وتر در نماز شب قرار داده شده که اگر کسی به دلایلی مانند خواب یا مرگ موفق نشد نماز وتر را بخواند، به ثواب آن برسد.[۱۲]

وقت
وقت نماز وتیره، پس از نماز عشا تا نیمه‌شب شرعی است اما گفته شده اگر بلافاصله پس از نماز عشا خوانده شود، بهتر است.[۱۳]

---

ابن طاووس، علی بن موسی، فلاح السائل.
حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ق.
سیدمرتضی، رسائل مرتضی، تحقیق: سید احمد حسینی، قم،‌دار القرآن الکریم، ۱۴۱۵ق.
صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، تحقیق: سید محمدباقر بحرالعلوم، نجف، مکتبة الحیدریة، ۱۳۸۶ق.
طوسی، محمد بن الحسن، المبسوط،تحقیق سید محمدتقی، کشفی، تهران، المکتبة المرتضویة، ۱۳۸۷ق.
طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعة، ۱۴۱۱ق.
قمی، عباس، مفاتیح الجنان، قم، اسوه.
مفید، محمد بن نعمان، المقنعه، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۰ق.
نمازهای مستحب؛ وقت نافله‌های یومیه، مسأله ۷۵۸، سایت رسمی آیت‌الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۲۴ آذر ۱۳۹۹ش.

فضیلت و اهمیت نماز شب - Virtue and importance of night prayer

امام خمینی(ره): درس خواندن بدون نماز شب شقاوت می‌آورد

روزی از استاد خود مرحوم آیت‌ الله ایزدی پرسیدم که بنده به‌خاطر اینکه درس زیاد دارم موفق به نماز شب نمی‌شوم، آیا اشکالی دارد که به خاطر درس که شاید واجب هم باشد نماز شب را ترک کنم؟

ایشان از قول استاد خودشان امام خمینی(ره) نقل کردند که ایشان می‌فرمود: درسی که با نماز شب همراه نباشد، شقاوت می‌آورد، اگر از روی اتفاق یک مرتبه به خاطر مشکلاتی نتوانستی نماز شب بخوانی و مجبور شدی به جای آن مطالعه کنی اشکال ندارد ولی اگر پیوسته بخواهی چنین کنی جز شقاوت و بدبختی نصیبی نخواهی داشت.

احمد عابدینی، روزنامه کیهان، صفحه معارف، ۶مهر ۱۳‌۹۶