نظریه صرفه

این قول، اعجاز قرآن را به امری خارجی برمی گرداند و معتقد است خداوند خود مانع کسانی می شود که بخواهند با قرآن رقابت کنند. استاد، در التمهید جلد چهار بحث گسترده ای درباره  صرفه و پاسخ به آن دارند. (16) ما در پایان این مقاله، آن را با عنوان صرفه یا نظریه ای در برابر اعجاز بیانی  گزارش خواهیم کرد.

پس از بحث صرفه در جلد چهارم التمهید، سلسله مباحثی بر یک سبک و سیاق وارد شده است که از سویی به بحث اعجاز به طور مطلق مربوط است و بر اعجاز بی چون و چرای قرآن و ناتوانی سخنوران عرب از هماوردی با قرآن اشاره دارد و ناکامی کسانی که قصد معارضه ی با قرآن را داشته اند به تصویر می کشد و از سوی دیگر با بحث صرفه مناسبت دارد و بر نادرستی این قول تأکید می کند. فهرست این مباحث و معرفی اجمالی آن در پی می آید.