حجت الاسلام و المسلمین سعید بهمنی - همایش بین المللی «پژوهش‌های قرآنی»
حجت الاسلام و المسلمین سعید بهمنی، عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، صبح امروز، دوم اسفندماه در سیزدهمین همایش بین المللی «پژوهش‌های قرآنی» که در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم در حال برگزاری است، اظهار کرد: تصور من این است که سنخ سخنرانی‌های انجام شده در این همایش، ستادی است و درباره موضوع به بیان دکترین‌ها می‌پردازند که در حیطه ستادی به اینها نیاز داریم. اگر نگاه تاریخی به میراث خودمان داشته باشیم، می‌بینیم که انبوه‌تر از میراث فرهنگ و تمدن‌های دیگر در علوم انسانی است.
وی ادامه داد: تولید علوم انسانی از آغاز تاکنون به رغم انبوه و تراکم آن، خودآگاه نبود؛ یعنی در لحظه‌ای که تولید علم کردند توجه به این نداشتند علم انسانی و معنایی که امروز تعریف می‌کنیم داشته باشند مگر فارابی و ابن‌سینا. به اعتقاد من کوشش دانشگاه و پژوهشگاه‌های دیگر به سمت تولید خودآگاه علم انسانی است؛ تولیدات علمی علوم انسانی که به سمت خودآگاهی در حال حرکت هستند در واقع نوعی مقایسه رقبای ما در جهان است.
این استاد حوزه علمیه بیان کرد: موضوع علم انسانی کنش‌های انسانی است و این علم همجوار با همه علوم است و هیچ علمی را نمی‌توان تصور کرد که با علم انسانی همجوار نباشد، چون کنش انسان است و علم انسانی همان علوم را شکل می‌دهد و سپس متوجه می‌شویم تمام علوم در سیطره علوم انسانی است که یا به سمت الی‌الله یا به سمت مطامع بشری می‌بریم.
بهمنی با اشاره به اینکه هر علمی جز علم وحی که در اصالت خودش منشأ الهی دارد و حتی به پیامبر(ص) هم ربطی ندارد و تنها از جانب خداست، اظهار کرد: در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی افرادی همچون فاروقی و الوانی مؤسسه‌ای در آمریکا تشکیل دادند و برای اسلامی‌سازی علوم کوشش فراوانی کردند و در این عرصه پیش‌قدم شدند و بعد از این افراد این خیزش در ایران و کشورهای اسلامی آغاز شد که البته همه اینها به سیدجمال‌الدین اسدآبادی برمی‌گردد که شوری در میان اندیشمندان به راه انداخت.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم با اشاره به اینکه با انقلاب فرهنگی به این اندیشیدیم که علوم را اسلامی کنیم، اما بعد از چندی از اطلاق اسلامی‌سازی علوم کوتاه آمدیم، چراکه هیچ علمی جز نظام گزاره‌ها نمی‌تواند شکل بگیرد، اضافه کرد: در ادامه این روند، مسئله نظام‌سازی مطرح شد و دیدند برای ایجاد این مسئله به نظریه‌پردازی نیاز داریم که در اوایل دهه ۸۰، کرسی نظریه‌پردازی آغاز شد. با توجه به اینکه فقر روشی داریم، روش‌شناسی و ساخت روش توسط نخبگان فکری آغاز شد و هم‌اکنون در این منزل قرار داریم و این همان روش تحقیق معمول است. علم انسانی باید ذیل نظریه‌ها سامان بگیرد نه ذیل نظریه رقیب ما مانند اومانیست‌ها و سکولارها و برای همین به ضرورت روش رسیدیم.
بهمنی با بیان اینکه در میان دانشمندان و مراجع طراز اول ما، تنها شهید سیدمحمدباقر صدر وارد ساخت روش و ساماندهی روش با رویکرد تفسیر موضوعی شد، گفت: تا الان که بنده در خدمت شما هستم، هیچ تفسیر موضوعی را ندیدم که مؤلفه‌ها و مشخصه‌های منحصر به‌فرد تفسیر موضوعی شهید صدر را داشته باشد. تفسیر شهید صدر مسئله‌محور، اجتهادی و منتج به نظریه بود. شهید صدر مسئله را در مقیاس خرد نمی‌دید بلکه بشری طرح کرده و مسئله بشری را به دامن قرآن می‌برد. وی با تکیه بر قرآن تولید اندیشه می‌کرد و دستگاه فکری می‌ساخت، گرچه خیلی اوقات تولیدات شهید صدر در همایش‌های مختلف برده می‌شود اما نامی از ایشان برده نمی‌شود.
وی با بیان اینکه شهید صدر یک دامنه نظریه دارد و نظریه استخلاف ایشان یک ابر نظریه است که دانشمندان همدل باید هم‌اندیشی کنند تا به فرجام برسد، گفت: نظریه مفاهیم بنیادین را از این سخن شهید صدر در المدرسه القرآنیه الهام گرفتم که فرمود: ما باید اصطلاحات اساسی قرآن را برای نظریه‌ها پیدا کنیم، اصطلاحات قرآن غیر از زمان جاهلیت است، چون نمی‌تواند به امانت ارزش‌های اسلامی را منتقل کند؛ به‌طور طبیعی نظریه‌ها بعد از چند دهه کار دانشمند به یک مفهوم مرکزی می‌رسند و این همان مفهوم بنیادین است که نظریه‌ها حول این مفهوم شکل می‌گیرند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم بیان کرد: در خلقت عناصر بنیادین قرار داده شده است که استعداد فوق‌العاده‌ای دارند؛ در فیزیک ذرات بنیادین پدیدآورنده اشیا هستند و شتاب‌دهنده‌ها را بر همین اساس ساختند. در زیست سلول‌های بنیادین را شکل دادند که این قدرت را دارند واحد زیستی کامل را تولید کنند و کنش‌های انسانی در دسته کنش‌های بنیادین هستند و شماری از دامنه کنش‌های دیگر را به‌دنبال خودشان دارند و خداوند مفاهیم را به کار برده و این همان مفاهیم بنیادین است.
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی