معرفی پروژه Corpus Coranicum (پیکره قرآنی) - آنگلیکا نویوِرت
معرفی پروژه Corpus Coranicum (پیکره قرآنی)
پروژه Corpus Coranicum به رهبری آنگلیکا نویوِرت (مدیر پروژه) و میشا‌ئیل مارکس (مدیر واحد تحقیقات) در آکادمی علوم برندنبورگ برلین، گامی مهم برای تسهیل قرآن‌پژوهی معاصر می‌باشد. خروجی‌ها و نتایج این پروژه که از سال ۲۰۰۷ آغاز به کار کرده و هنوز به طور پویا ادامه دارد، از طریق سایت زیر در دسترس عموم قرار گرفته است:
https://corpuscoranicum.de
در این ویدیو، معرفی کوتاهی از این وب‌سایت و امکانات آن را ببینید.
اقدامات انجام شده یا در حال انجام در پروژه:
گردآوری تصاویر خطی: در این بخش به مستندسازی متن یعنی دیجیتالی‌‌کردن، ارزیابی و رونویسی مجموعه‌های نسخ خطی قرآن مربوط به چهار قرن اول اسلام (که امروزه در کتابخانه‌های سراسر جهان پراکنده‌اند) پرداخته می‌شود. از کارهای آغازین این بخش دیجیتالی کردن حدود ۱۲۰۰۰ تصویر نسخ خطی از آرشیو عکس Gotthelf Bergsträsser بوده‌است.
در حال حاضر تعداد زیادی از تصاویر نسخ خطی متقدم قرآنی (به همراه متن آیات در هر برگه) در سایت پروژه قابل مشاهده است و در ذیل هر آیه، می‌توان تصاویر نسخ خطی به‌جامانده از آن بخش قرآن را مشاهده کرد.
از آن جمله می‌توان به نسخ کهن زیر اشاره نمود که همگی به قرن اول و یا اوایل قرن دوم تعلق دارند:
_ نسخه دارالمخطوطات صنعاء
_ نسخه کتابخانه مرکزی مخطوطات اسلامی در قاهره
_ نسخه کتابخانه شریف عبدالرحمن بن زیدان
_ نسخه کتابخانه ملی فرانسه :Arabe 328 (a)
_ نسخه کتابخانه دولتی برلین Wetzstein II 1913 (Ahlwardt 305)
_ نسخه کتابخانه دانشگاه توبینگن (شماره Ma VI 165)
تاریخ گذاری کربنی: در بخش نسخ خطی به تاریخ‌گذاری رادیوکربنی به منظور تعیین بهتر قدمت نسخ خطی نیز پرداخته می‌شود. بیش از ۱۰۰ اندازه گیری رادیوکربن از نسخه‌های خطی قرآن و سایر نسخه‌های خطی شرقی مجموعه‌هایی از برلین، لایدن، مونیخ، صنعاء، تفلیس، توبینگن و ... انجام گرفته‌است.
گردآوری اختلاف قرائات: پروژه یک پایگاه داده برای جمع‌آوری اختلاف قرائات اعم از متواتر و شاذ که در منابع اولیه اسلامی روایت شده، ایجاد کرده‌است.
تفسیر قرآن به روش ادبی_تاریخی _انتقادی: بخش تفسیر زیر نظر مستقیم آنگلیکا نویوِرت استاد سابق مطالعات عربی دانشگاه آزاد برلین انجام می‌گیرد. در آن، روش مطالعات کتاب مقدس دنبال می‌شود. تفسیر با روش‌های مطالعه ادبی و فیلولوژی انجام می‌گیرد. در این راستا متن قرآن نه تنها با معیارهای ادبی آنالیز شده، بلکه با توجه به بستر تاریخی نزول یعنی دوران باستان متاخر تجزیه و تحلیل می‌شود. حجم وسیعی از سنت‌های یهودی، مسیحی، عربی باستان و دیگر سنت‌های موجود در محیط فرهنگی پیدایش قرآن به عنوان افق فکری مخاطبین اولیه قرآن در تفسیر لحاظ می‌گردد (این سنت‌ها در یک پایگاه داده با عنوان متون جهان قرآن نیز جمع‌آوری می‌شوند). قرآن در گفت‌و‌گو و توسعه تدریجی با این سنت‌ها بازخوانی و ارجاع به آیات قبلی برای شکل‌دهی جهان‌بینی خود درک و فهم می‌شود.
تفسیر سوره‌ها مطابق با 4 دوره تاریخی نزول، به کوشش محققان زیر انجام پذیرفته است:
سور مکّی اولیه (نیکولای سینای و نورا اشمید با استفاده از کارهای مقدماتی آنگلیکا نویوِرت)
سور مکّی میانه (آنگلیکا نویوِرت و درک هارتویگ با همکاری علی آقایی و طلوع خادم الشریعة)
سور مکّی متاخر (هانِلایز کُلاسکا با مشارکت نورا اشمید در تحلیل کمّی متن)
سور مدنی (که بعدا به آن پرداخته خواهد شد)
تاریخ‌گذاری سور قرآن: تعیین دوره‌ی تاریخی برای هر یک از سور قرآن، نیز یکی از زیر مجموعه‌های بخش تفسیر می‌باشد، چرا که در این پروژه تمامی تفاسیر با توجه به ترتیب ابلاغ سور انجام می‌گیرد. ترتیب سور که توسط تئودور نولدکه (م. ۱۸۶۰) به سوره‌های مکی اولیه، میانی، متاخر و سوره‌های مدنی طبقه بندی شده بودند به عنوان پایه تفسیر قرار می‌گیرد و با اعمال معیارهای نقد فرم و ساختار و در نظر گرفتن توسعه شفاهی سوره‌ها (بر اساس سوره‌های پیشین) و تحلیل گفتمانی بازنگری شده و بهبود داده می‌شود.
ایجاد فونت Coranica: فونت «کورانیکا» تمام نویسه‌ها و نشانه‌هایی که در نسخه استاندارد قاهره (۱۹۲۴) استفاده شده و علائم خاص قرآن سایر نسخه‌های چاپی شمال آفریقا را در برمی‌گیرد.
پروژه IRANKORAN: این پروژه به سرپرستی دکتر علی آقایی با هدف بررسی نسخ قدیمی قرآن از مجموعه‌های ایرانی است. تصاویر نسخ خطی قرآنی موزه‌ها و کتابخانه‌های ایران در بانک اطلاعاتی ثبت و گزیده‌ای از آن رونویسی می‌شود.
حمایت مالی: پروژه توسط دولت فدرال و ایالت براندنبورگ تأمین مالی می‌شود و دفاتر آن در پوتسدام، مرکز این ایالت واقع شده است. تحقیقات پروژه های تکمیلی، توسط DFG آلمان و ANR فرانسه تامین مالی می‌شوند.
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی