این بیت (یا بهتر بگوییم عبارت مشهور اخلاقی) از سخنان منتسب به امام علی علیه‌السلام است و معنایی بسیار عمیق و اخلاقی دارد.
بیایید آن را بخش‌به‌بخش توضیح دهیم 👇

🌿 متن:

يَا مَنْ بِالدُّنْيَا اشْتَغَلَ، قَدْ غَرَّهُ طُولُ الأَمَلِ، المَوْتُ يَأْتِي بَغْتَةً، وَالقَبْرُ صُنْدُوقُ العَمَلِ

💬 ترجمه:

ای کسی که به دنیا مشغول شده‌ای!
آرزوهای دراز تو را فریب داده‌اند،
مرگ ناگهان فرا می‌رسد،
و قبر، صندوق (و نتیجه‌گاه) اعمال توست.

🔍 شرح و تفسیر:

  1. «يا من بالدنيا اشتغل»
    یعنی: ای انسانی که تمام فکر و ذکرت دنیا شده است، به مال، مقام، شهرت و لذت‌ها سرگرم گشته‌ای.
    امام علی در این جمله، غفلت از آخرت و معنویت را هشدار می‌دهد.

  2. «قد غره طول الأمل»
    یعنی: آرزوهای طولانی و خیالات بی‌پایان فریبت داده‌اند.
    انسان گمان می‌کند وقت زیادی دارد، می‌گوید "بعداً توبه می‌کنم" یا "وقتش می‌رسد"، در حالی که عمر به‌سرعت می‌گذرد.

  3. «الموت یأتی بغتة»
    یعنی: مرگ ناگهانی می‌آید.
    کسی نمی‌داند چه زمانی مرگ به سراغش می‌آید؛ ممکن است همین فردا یا حتی همین لحظه باشد.

  4. «والقبر صندوق العمل»
    یعنی: قبر جایی است که اعمال انسان در آن ذخیره می‌شود.
    همان‌گونه که صندوق، محل نگهداری چیزهاست، قبر هم جایی است که نتیجه‌ی تمام رفتار و اعمال ما با ما خواهد بود — نه مال، نه مقام، نه فرزند، فقط عمل.

✨ پیام اخلاقی:

این جمله کوتاه خلاصه‌ای از یک مکتب اخلاقی است:

  • دلبستگی زیاد به دنیا = غفلت از حقیقت.

  • فریب خوردن از آرزوهای طولانی = از دست دادن فرصت‌های معنوی.

  • مرگ ناگهانی = ضرورت آمادگی دائمی.

  • قبر = جایی که فقط اعمال نیک یا بد ما با ما می‌مانند.