رومن یاکوبسن (Roman Jakobson)، زبان‌شناس و نظریه‌پرداز ارتباطات، در مقاله مشهورش "On Linguistic Aspects of Translation" (۱۹۵۹) سه نوع اصلی ترجمه را معرفی می‌کند:

انواع ترجمه در دیدگاه رومن یاکوبسن (Roman Jakobson)

1. ترجمه درون‌زبانی (Intralingual Translation / Rewording)

تعریف: بازنویسی یا تبیین یک پیام در همان زبان، با واژگان یا ساختارهای دیگر.
مثال: توضیح جمله «The boy is precocious» به انگلیسی ساده‌تر: The boy is very advanced for his age.
کاربرد: ساده‌سازی متن، بازگویی برای کودکان، یا بازنویسی متون ادبی به زبان امروزی.

2. ترجمه بین‌زبانی (Interlingual Translation / Translation proper)

تعریف: انتقال پیام از یک زبان به زبان دیگر.
مثال: ترجمه جمله انگلیسی She is reading a book به فارسی: «او دارد کتابی می‌خواند.»
کاربرد: رایج‌ترین نوع ترجمه که ما معمولاً از کلمه «ترجمه» همین را منظور می‌کنیم.

3. ترجمه بین‌نشانه‌ای (Intersemiotic Translation / Transmutation)

تعریف: انتقال پیام از یک نظام نشانه‌ای به نظام نشانه‌ای دیگر (نه الزاماً زبانی).
مثال: تبدیل یک رمان به فیلم، یا تبدیل داده‌های آماری به نمودار.
کاربرد: اقتباس فیلم از کتاب، ساخت اینفوگرافیک از متن، ترجمه شعر به موسیقی.

* یاکوبسن معتقد بود که "equivalence in difference" اصل اساسی ترجمه است، یعنی برابری در عین تفاوت.

واژه semiotic از ریشه یونانی sēmeion به معنی «نشانه» می‌آید و به علم نشانه‌شناسی اشاره دارد.

به زبان ساده:

  • semiotics یعنی مطالعه نشانه‌ها و معناهایی که این نشانه‌ها منتقل می‌کنند.

  • نشانه می‌تواند کلمه، تصویر، صدا، رنگ، حرکت، یا هر چیز دیگری باشد که پیام یا مفهومی را به ذهن منتقل کند.

مثال‌ها:

  • 🚦 چراغ قرمز = «ایست» (نشانه بصری)

  • 💔 قلب شکسته = «غم یا جدایی» (نشانه نمادین)

  • صدای آژیر = «هشدار یا خطر» (نشانه شنیداری)

پس وقتی یاکوبسن می‌گوید intersemiotic translation، منظورش انتقال پیام از یک نظام نشانه‌ای به نظام دیگر است؛ مثلاً از متن به تصویر یا از موسیقی به حرکات موزون.