لوازم در دلالت التزامی (بيّن بمعنیالأخص، بيّن بمعنیالأعم، غیر بيّن)
لوازم در دلالت التزامی سه گونه است: بيّن بمعنیالأخص، بيّن بمعنیالأعم و غیر بيّن. در بيّن أخص، با تصور ملزوم، تصور لازم نیز حاصل میشود. دلالت آتش بر حرارت و خورشید بر نور از این باب است. دلالت بيّن اعم، در مواردی است که واسطة عقلی یا عرفی و مانند آن را برای ثبوت لازم نیاز داریم. در این دلالت، با تصور لازم و ملزوم و تحلیل نسبت میان آن دو، قطع به لزوم، حاصل میآید؛ مانند تصور زوجیت برای عدد چهار یا تصور اینکه دو، نصف چهار است. برخی از عالمان، دلالت بيّن بمعنیالاعم را دلالت سیاقی نامیدهاند. راز سیاقی نام گرفتن این دلالت آن است که مدلول، صریحاً در منطوق نیامده و در حوزة مفهوم نیز قرار نمیگیرد، بلکه در برابر دلالت مفهومی و منطوقی قرار دارد، و مقصود آن است که سیاق کلام بر معنای مفرد یا مرکب یا لفظ مقدر دلالت دارد. دلالت بيّن به سه نوع دلالتِ اقتضاء، تنبیه و اشاره تقسیم شده است. دلالت غیر بيّن آن است که برای آگاهی یافتن از لزوم، افزون بر لزوم تصور لازم و ملزوم، به استدلال نیز نیازمندیم.