آیات‌الاحكام، آیه‌هایی از قرآن (نزدیك پانصد آیه) كه به‌طور مستقیم حكمی یا احكامی از مسایل فقهی را در بر دارند. در این آیات خلاف بسیاری از آیات قصص و امثال، كه مسایل فقهی نیز از آنها استنباط می‌گردد، به‌صراحت از احكام فقهی سخن به میان است. اكثر آیات‌الاحكام، مدنی‌اند، نه مكّی. زیرا تنها پس از هجرت پیامبر از مكه به مدینه و تأسیس مدینه‌النبی، ایجاب و الزام مسلمانان به برگزاری رسمی مراسم دینی و پرداخت زكات و خمس و گزاردن حج و اجرای قصاص و حدود، امكان یافت. به ‌گفتة جمعی از مفسّران شیعه، مانند سيّد هاشم بحرانی یك‌چهارم قرآن حدود و احكام است. 1 در سوره‌های بزرگ‌تر قرآن مانند بقره، نساء، مائده و انعام نیز به بسیاری از احكام فقهی برمی‌خوریم. آیات الاحكام، مثلاً در باب‌ وضو، گاهی با قرائت‌های مختلف موجب اختلاف‌نظر و استنباط‌های گاهی ناهماهنگ فقیهان مذاهب مختلف سنّی و شیعه شده‌اند.