تفسیر آیه 98 سوره انبیاء - إِنَّكُمْ وَمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ أَنْتُمْ لَهَا وَارِدُونَ - جواب استخاره

(و به آن کافران خطاب شود) البته شما و آنچه غیر خدا می‌پرستید امروز همه آتش افروز دوزخید و در آن آتش وارد می‌شوید.

تفسیر اثنی عشری

بعد از آن به جهت مزيت تهديد و توعيد، از غيبت التفات به خطاب نموده مى‌فرمايد:

إِنَّكُمْ وَ ما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ‌: بدرستى كه شما اى مشركين و آنچه مى‌پرستيد غير از خداى تعالى از بتان و شيطان و اعوان او كه به سبب فرط اطاعت، شما، آنها را در حكم عبده ايشانيد. حَصَبُ جَهَنَّمَ‌: هيزم آتش جهنم هستيد. خليل نحوى گفته: حصب و حضب به صاد مهمله و ضاد معجمه، آن چيزى است كه مهيا شده باشد براى افروختن آتش، و اگر مهيا نباشد آن را حصب نگويند، پس معنى آنكه: شما كفار و معبودان شما مهيا هستيد براى افروختن آتش؛ و لذا ابن عباس حصب را تفسير به «وقود» نموده و اكثر مفسران بر اين قول مى‌باشند. أَنْتُمْ لَها وارِدُونَ‌: شما با معبودان مر جهنم را وارد شوندگانيد.

تنبيه: توهم نشود به اينكه لازمه اين آيه آنست كه عيسى و ملائكه كه معبود واقع شدند آنها هم داخل جهنم شوند، چنين نيست، بلكه آنها خارجند زيرا:

اولا- لفظ «ما» براى ذوى العقول است.

ثانيا- خطاب به اهل مكه و آنها بت‌پرست بودند.

ثالثا- خلاصه روايت على بن ابراهيم از حضرت باقر عليه السلام: وقتى اين آيه نازل شد، اهل مكه بسيار خوشحال شدند. پس ابن الزبعراء وارد و گفت:

آيا محمد به آن تكلم نموده؟ گفتند: بلى. گفت: اعتراف كند من البته با او مخاصمه كنم، و با قريش خدمت حضرت و گفت: اين آيه در شأن ما و الهه ما خاصه است يا شامل امم سابقه هم باشد؟ فرمود: بلكه در حق شما و امتان گذشته و الهه آنها است غير كسانى را كه خداوند استثنا فرموده. ابن الزبعراء گفت: نصارى عيسى و مادرش را عبادت كردند و جمعى ملائكه را پرستيدند، آيا ايشان هم داخل آتش شوند؟ حضرت فرمود: باطل گوئيد، آيا من نگفتم مگر آنانكه استثناء شده و هو قوله‌ «1» «إِنَّ الَّذِينَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنى‌ أُولئِكَ عَنْها مُبْعَدُونَ» 

و حكمت در دخول بتان در جهنم، زيادتى عذاب مشركين است، زيرا به آنها آتش افروخته شود و سوزش آنها زياد گردد. و نيز به جهت توبيخ ايشان، چه هر گاه معبودان خود را ببينند كه با آنها مى‌سوزند، موجب مذلت ايشان گردد. و نيز چون تصور مى‌نمودند كه بتان شفيعان آنها شوند، وقتى امر را به عكس ببينند، هيچ چيز در نظرشان دشمن‌تر از بتان نباشد؛ و اين هم عذابى است.

جواب استخاره: خیلی بد (غیر از علافی و سرگردانی چیزی ندارد)