اساتید آیت الله دکتر علی اکبر کلانتری
اساتید آیت الله دکتر علی اکبر کلانتری
Ayatollah Dr. Aliakbar Kalantari
آیت الله مصطفی اعتمادی
آیت الله حاج شیخ مصطفی اعتمادی در سال ۱۳۰۴ هـ . ش برابر با ۱۳۴۴ق، در خانوادهای اهل علم و تقوا در روستای «خواجه سلطان محمد» تبریز به دنیا آمد. پدرش، حاج میرزا علی خواجه ای از روحانیان بزرگ منطقه بود. وی دانش اندوزی را با آموختن قرآن در شش سالگی آغاز کرد. سپس کتاب های فارسی، گلستان سعدی، ادبیات عرب، حاشیه و شرایع را نزد پدر فرا گرفت. پانزده ساله بود که برای ادامه تحصیلات به تبریز رفت و در مدت کوتاهی، معالم و مطول و هر دو جلد شرح لمعه را به پایان رساند. آیت الله اعتمادی در سال ۱۳۲۵ هـ . ش رهسپار قم شد و رسایل، مکاسب و کفایة الاصول را به ترتیب نزد حضرات آیات حاج میرزا محمود دوزدوزانی، میرزا فتاح شهیدی و سید شهاب الدین مرعشی نجفی فرا گرفت.سپس در درس خارج اصول آیت سید حسین العظمی بروجردی و خارج فقه آیت الله سید محمد حجت کوه کمره ای و برخی دیگر از بزرگان حوزه شرکت کرد. آیت الله اعتمادی هم زمان با تحصیل، به تدریس نیز پرداخت. ایشان در تبریز، ادبیات عرب، تدریس می کرد. در قم نیز به تدریس کتاب های حاشیه، مطول، قوانین، رسایل و کفایة الاصول پرداخت و نیز از اساتید بزرگ در دروس سطوح عالی به شمار می آمد. ایشان افزون بر پژوهش و تدریس به تبلیغ و ارشاد نیز همت گماشته و به همین دلیل، سفرهای بسیاری به مناطق گوناگون کشور انجام داد.
آیت‌الله شیخ احمد پایانی
آیت‌الله شیخ احمد پایانی در ۵ رمضان ۱۳۴۶ هـ .ق برابر با ۵ اسفند ۱۳۰۶ خورشیدی در اردبیل، دیده به جهان گشود. احمد دوران کودکی را به فراگیری قرآن و فنون تجوید و قرائت قرآن در مکتب‌خانه گذراند و با برخی متون فارسی همچون: گلستان و نصاب الصبیان آشنا گردید. وی پس از آن به مدرسه دولتی رفت و تحصیلات ابتدایی را در آنجا به پایان رسانید.وی در سال ۱۳۱۹ خورشیدی برای فراگیری علوم دینی، راهی مدرسه علمیه «ملا ابراهیم» اردبیل شد و در آنجا، مقدمات حوزوی را آموخت. این دوره با زمامداری حزب ضد دینی «دموکرات» در آذربایجان همزمان گشته و فقر، ناامنی، قحطی و استبداد حکومت توده‌‌ای‌ها، زندگی را بر همگان دشوار ساخته بود. با این حال، وی پس از سرنگونی حکومت خودخوانده پیشه‌وری در آذربایجان، به لباس مقدس روحانیت ملبّس گردید و در سال ۱۳۲۶ خورشیدی رهسپار قم گردید. در قم، از محضر استادان بزرگواری همچون سید محمدباقر سلطانی طباطبایی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره برد. همزمان با آن، به تدریس کتاب‌های حاشیه ملا عبدالله و معالم الاصول همت گماشت. همچنین از درس خارج فقه و اصول آیات عظام: سید محمد حجت کوه‌کمری، سید حسین بروجردی، سید محمد محقق داماد، امام خمینی، سید محمدرضا گلپایگانی و سید کاظم شریعتمداری بهره‌مند گردید.با آغاز نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی، آیت‌الله پایانی از آن پشتیبانی کرد. وی هم‌گام با دیگر مدرسین حوزه، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را تشکیل داد و نام وی همواره در اعلامیه‌های انقلابی این جامعه بر ضد رژیم شاه به چشم می‌خورد. ازاین‌رو، چندین بار از سوی نیروهای امنیتی رژیم پهلوی، بازداشت شد.وی همچنین پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از همراهی با امام امت دریغ نورزید. با این حال، تبلیغ، تدریس و پژوهش را نیز پی گرفت. ویژگی برجسته وی، تدریس دروس سطح بود، و با اینکه مدرسی برجسته بود و برخی، این کار را کسر شأن ایشان می‌دانستند، ولی وی بر این نکته پافشاری می‌کرد که در این دوره، طلبه‌ها نیازمند آموزش هستند. تدریس طولانی دروسی همچون مکاسب و تسلط ایشان بر این کتاب، همه شاگردان را جذب کلاس درس وی می‌ساخت. آیت‌الله پایانی پس از سالها تلاش علمی در ۲۶ اسفند ماه ۱۳۷۵ خورشیدی برابر با ۶ ذی القعده ۱۴۱۷ هـ .ق، در ۷۱ سالگی به دیار باقی شتافت. پیکر پاکش پس از نمازگزاردن آیت‌الله سید موسی شبیری زنجانی، در جوار مرقد استادش آیت‌الله محقق داماد در صحن مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد.
آیت اللّه حاج شیخ محمدتقی ستوده
آیت اللّه حاج شیخ محمدتقی ستوده در سال ۱۳۰۰ هـ ش برابر با ۱۳۴۰ هـ ق در خانوادهای اهل علم و فضیلت در اراک به دنیا آمد. پدرش، شیخ رحمت اللّه ستوده؛ معروف به قاضی عراقی از عالمان اراک و مادرش از نوادگان مرحوم ملا احمد و ملا مهدی نراقی بود. محمدتقی تحصیلات خود را از مکتب خانه آغاز کرد. سپس برای فراگیری علوم دینی در سال ۱۳۲۰ هـ ش به مدرسه علمیه حاج محمدابراهیم خوانساری در اراک وارد شد و پس از ۶ سال تحصیل برای تکمیل معارف حقّه دینی و بهره گیری از محضر بزرگانی چون آیات عظام: سید حسین بروجردی، سید محمد محقق داماد، سید احمد خوانساری، محمدعلی اراکی و سید محمدرضا گلپایگانی رهسپار حوزه علمیه قم گردید.ایشان از هنگام ورود به قم، افزون بر بهره گیری از محضر استادان بلند مرتبه حوزه، به تدریس نیز پرداخت.آیت الله ستوده به تدریس و پرورش اندیشمندان شایسته برای حوزه علمیه اهمیت بسیارقایل بود.از این رو، عمر خویش را وقف این هدف مقدس ساخت و به کار دیگری نپرداخت. ره آورد این کوشش پنجاه ساله در تدریس، پرورش شاگردان فراوانی است که اکنون در مراکز گوناگون علمی،پژوهشی به فعالیت می پردازند. گفتنی است ده ها تن از این افراد به مرتبه اجتهاد رسیده و برخی از آن ها به مقام مرجعیت دست یافته اند.آیت الله ستوده پس از عمری تلاش علمی و عملی سرانجام در ۲۳ خرداد ۱۳۷۸ هـ ش برابر با ۲۸ صفرالمظفر ۱۴۲۰ هـ ق ، هم زمان با سال روز رحلت پیامبر اکرم(ص) و شهادت امام حسن مجتبی(ع) در سن ۸۰ سالگی به دیار باقی شتافت. پیکر ایشان پس از نماز گزاردن آیت اللّه حسین وحید خراسانی، در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.
آیت الله العظمی شیخ جعفر سبحانی
آیت الله العظمی شیخ جعفر سبحانی، عالم و فقیه بزرگوار در سال ۱۳۰۸ هـ. ش برابر با ۱۳۴۸ق، در خانواده ای اهل علم و تقوا در تبریز دیده به جهان گشود. پدرش آیت الله حاج شیخ محمد حسین سبحانی خیابانی یکی از عالمان و فقیهان تبریز بود. آیت الله سبحانی پس از پایان تحصیلات ابتدایی در مکتب خانه میرزا محمود فاضل به فراگیری متون ادب پارسی پرداخت و کتاب هایی مانند: گلستان، بوستان، تاریخ معجم و غیره را فراگرفت. سپس در ۱۴ سالگی وارد مدرسه علمیه طالبیه تبریز گردید و به آموختن مقدمات علوم و سطوح پرداخت. وی مقدمات علوم دینی را نزد بزرگانی چون: شیخ حسن نحوی، شیخ علی اکبر نحوی و بخشی از مطول، منطق منظومه و شرح لمعه را در محضر علامه بزرگوار میرزا محمد علی مدرس خیابانی آموخت. آیت الله سبحانی پس از فراغت از دروس مقدماتی برای تکمیل دروس حوزوی عازم حوزه علمیه قم گردید و در درس خارج حضرات آیات: سید حسین بروجردی، سید محمد حجت کوه کمره ای و امام خمینی شرکت کرد. وی پس از آن تصمیم گرفت مجموع درس های این بزرگان را به رشته تحریر درآورد که این کتاب ها پس از ۷ سال به چاپ رسید. این فقیه فرزانه، ضمن تحصیل دروس فقه و اصول، به آموختن فلسفه، کلام و تفسیر نیز اشتغال داشت. از این رو، در تبریز پیش از ورود به قم در محضر آیت الله سید محمد بادکوبه ای، شرح قواعدالعقاید علامه را آموخت. سپس در حوزه علمیه قم مطالعات فلسفی خویش را با شرکت در درس های منطق و فلسفه علامه سید محمدحسین طباطبایی تکمیل نمود. آیت الله سبحانی ضمن تحصیل به تدریس نیز اشتغال داشت. وی از آغاز تحصیل به تدریس مقدمات پرداخت و پس از آنکه به حوزه علمیه قم وارد شد کار تدریس را ادامه داد و پس از مدتی نیز به تدریس سطوح و پس از آن درس خارج پرداخت.آیت الله سبحانی افزون بر تدریس منظم فقه، اصول و فلسفه، سالیان طولانی به آموزش عقاید، رجال، درایه، تاریخ اسلام، تفسیر و ادبیات اشتغال داشت و در هر یک از این رشته ها آثار گران باری به نگارش درآورده است. استاد سبحانی، ضمن تحصیل، تدریس و تالیف، از فعالیت های سیاسی نیز غافل نبود. وی که از شاگردان امام خمینی بود، هماره در خط امام و انقلاب علیه رژیم ستم شاهی به مبارزه پرداخت و در این راه بارها زندان و تبعید را تجربه کرد. این عالم بزرگوار پیش از پیروزی انقلا ب اسلامی ایران که خلا فکری بر جوانان کشور حاکم بود و بیشتر مجلات کشور وابسته به دولت فاسد شاه بودند، به همراه گروهی از فضلای حوزه تصمیم گرفتند تا شالوده مجله ای وزین فکری اسلامی را بنا کنند. از این رو، مجله «مکتب اسلام» تاسیس شد. آیت الله سبحانی در این مجله با نگارش تاریخ اسلام و تفسیر قرآن آثار مانگاری از خویش به یادگار نهاد. از این رو، تفسیر موضوعی قرآن به دست ایشان بنیان نهاده شد. وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی در تدوین و تنظیم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نقش بسزایی ایفا کرد. استاد سبحانی با داشتن مشغله فراوان از جمله فعالیت های علمی_ فرهنگی، هرگز وظیفه تبلیغی و سخنرانی را تعطیل نکرد و همواره به ارشاد و راهنمایی مردم می پرداخت. از دیگر فعالیت های فرهنگی وی تاسیس موسسه تعلیماتی و تحقیقاتی امام جعفر صادق(ع) است. این موسسه باانگیزه فراهم آوردن کتابخانه ای ویژه برای محققین و مؤلفین تاسیس شده است.
آیت الله العظمی حاج شیخ حسین خراسانی
آیت الله العظمی حاج شیخ حسین خراسانی معروف به «وحید» در سال ۱۳۰۰ هـ . ش برابر با هـ . ق در مشهد مقدس، دیده به جهان گشود.حسین در اوان نوجوانی، تحصیل دروس حوزوی را آغاز کرد و پس از فراگیری دروس مقدماتی، برای گذراندن دروس سطح، نزد آیت الله حاج شیخ محمد نهاوندی به تحصیل پرداخت. وی دروس عالیه حوزوی را از محضر بزرگانی هم چون آیات عظام: آشتیانی و میرزا مهدی اصفهانی فرا گرفت. در فلسفه نیز از درس میرزا ابوالقاسم الهی میرزا مهدی آشتیانی دانش آموخت. به دلیل استعداد سرشار، مدارج علمی را به زودی پیچید و در سال ۱۳۲۷ هـ . ش، درجه اجتهاد را از آیت الله العظمی حجت کوه کمره ای دریافت کرد. سپس برای تکمیل مبانی علمی در همان سال، رهسپار نجف اشرف گردید.در نجف اشرف از محضر بزرگانی هم چون آیات عظام: عبدالهادی شیرازی، خویی و حکیم رحمة اللّه علیهم بهره برد. هم زمان با آن، به تدریس خارج فقه و اصول همت گماشت که تا ۱۲ سال ادامه یافت. وی در سال ۱۳۳۹ هـ . ش به ایران باز گشت که با پافشاری علما و فضلای خراسان، به مشهد مقدس رفت و در آن جا به تدریس پرداخت.پس از یک سال، راهی قم شد و در آن جا اقامت گزید. از آن زمان تاکنون، به تدریس، پژوهش و نگارش همت گماشته و شاگردان بسیاری را از نور وجود خویش، روشنایی بخشیده است.
آیت اللّه العظمی شیخ محمد فاضل لنکرانی
آیت اللّه العظمی شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ هـ . ش برابر با ذیقعده ۱۳۵۰ هـ . ق در خانوادهای اهل علم و تقوا در شهر مقدس قم، دیده به جهان گشود. پدرش، آیت اللّه فاضل لنکرانی(قفقازی) از استادان و علمای بزرگ حوزه علمیه قم بود که سال ها در مشهد مقدس و زنجان به تحصیل و تدریس اشتغال داشت. وی پس از بنیان گذاری حوزه علمیه قم، رهسپار این شهر گردید و از هم بحث های حضرت امام بود. مادرش نیز از سلاله موسی مبرقع(ع) ـ از فرزندان امام جواد علیه السلام بود.محمد پس از گذراندن تحصیلات ابتدایی، به پیروی از جاذبه ومعنویت پدر، علوم جدید را رها کرد و به فراگیری علوم اسلامی در حوزه علمیه قم روی آورد. وی با وجود هوش و استعداد سرشار و تلاش فراوان، دوره مقدمات و سطح را در ۶ سال به پایان رسانید و در ۱۹ سالگی، به درس خارج فقه و اصول حضرت آیت اللّه سید حسین بروجردی راه یافت. همچنین سطوح عالی حوزوی را نیز از محضر پدر خویش و آیات عظام: امام خمینی، شیخ مرتضی حایری، شیخ جواد اصفهانی و علامه طباطبایی آموخت. در پی آن، درجه اجتهاد را در ۲۵ سالگی از آیت اللّه العظمی ابروجردی دریافت کرد.آیت الله فاضل لنکرانی با آغاز نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی، مبارزات خویش را بر ضد نظام ستم شاهی پهلوی آغازکرد و به عنوان یکی از اعضای فعال جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در راه پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و پشتیبانی از مرجعیت امام خمینی، به صدور اعلامیه های انقلابی دست یازید. به همین دلیل، بارها از سوی حکومت پهلوی، دستگیر، زندانی و برای ۵/۲ سال به بندر لنگه و یزد تبعید شد.پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز همواره پشتوانه ای نیرومند برای انقلاب اسلامی و پشتیبان سرسخت امام خمینی به شمار می آمد. وی در نخستین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری به نمایندگی مردم تهران برگزیده شد و بیش از ۱۰ سال نیز ریاست شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم را عهده دار بود. پس از رحلت امام خمینی (ره)، بسیاری از مردم مسلمان در مسأله تقلید به ایشان رجوع کردند، ولی وی نپذیرفت. با این حال پس از درگذشت آیت اللّه العظمی محمدعلی اراکی (ره)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ایشان را به عنوان نخستین نفر از مراجع هفت گانه تقلید به امت اسلامی معرفی کرد. گستردگی و غنای درس خارج فقه و اصول ایشان به گونه ای بود که بیش از ۷۰۰ تن از فضلای حوزه علمیه در درس وی حاضر می شدند. شگفت انگیزتر آن که برخی از بزرگان در پای درس ایشان حضور می یافتند که از نظر سنّ و سال از ایشان بزرگ تر بوده و خود به تدریس علوم حوزوی اشتغال داشتند. آیت اللّه فاضل لنکرانی تا واپسین ماه های عمر با وجود کهولت سن و کسالت جسمانی، به تدریس خارج فقه ادامه می داد. ایشان افزون بر تدریس، به پژوهش و نگارش پرداخته و آثار گران بهایی بر جای نهاده است.نثر روان، انشای ادیبانه و درون مایه ژرف را از ویژگی های آثار پژوهشی ایشان می توان بر شمرد که نشان دهنده تسلط وی بر رموز ادبی و فنون فصاحت و بلاغت است.
آیت‌الله حسن ممدوحی
آیت‌الله حسن ممدوحی در سال ۱۳۱۸ هـ .ش برابر با ۱۳۵۸ هـ .ق در خانوادهای متدین و دانش‌دوست در کرمانشاه چشم به جهان گشود. ایشان پس از اتمام تحصیلات ابتدایی، به تحصیل علوم دینی روی آورد که این مسئله ابتدا با مخالفت خانواده‌اش روبه‌رو شد. ازاین‌رو، وی چهل زیارت عاشورا در حالت ایستاده نذر کرد و سرانجام رضایت خانواده را جلب نمود. آیت‌الله ممدوحی پس از آنکه بخشی از دروس دوره مقدمات را به پایان برده بود رهسپار قم شد و ضمن تکمیل مقدمات به فراگیری شرح لمعتین پرداخت. حجره ایشان در قم در مدرسه علمیه حجتیه قرار داشت و شرط ورود به آن، امتحان دادن شرح لمعه بود؛ اما سفارش ویژه آیت‌الله العظمی سید احمد زنجانی(ره) باعث شد که وی را بدون امتحان به آن مدرسه بپذیرند.آیت‌الله ممدوحی پس از طی دوره سطح، به درس خارج استادان برجسته آن زمان حاضر شد و در کنار آن از تحصیل علوم عقلی و حکمت نیز بازنماند. وی از شاگردان دروس عمومی و خصوصی علامه سیدمحمدحسین طباطبایی به شمار می‌آمد و مدت زیادی از وقت خود را به مباحثه، دقت و ملازمه با استادان خود می‌پرداخت. ایشان با شکرت در دروس اخلاق آن روزگار، به تهذیب نفس و کسب ملکات فاضله نیز همت گماشت. ایشان در این سالها، ازتدریس آنچه آموخته بود دریغ نکرد و برخی از کتب را بارها تدریس نمود.آیت‌الله ممدوحی در سالهای تحصیل خود، از محضر عالمان بسیاری از جمله حضرات آیات: محمدتقی ستوده، میرزا علی مشکینی، حسین نوری همدانی، احمد آذری قمی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی دروس سطح را فرا گرفت. با اتمام دوره سطح و ورود به درس خارج، در درس فقه آیت‌الله سید محمد محقق داماد شرکت کرد و مدت چهارده سال به درس آیت‌الله العظمی گلپایگانی حاضر شد که این حضور تا دو سال پیش از رحلت آن مرجع بزرگ ادامه یافت. در این سالها، برای تحصیل اصول فقه نیز به درس خارج میرزا هاشم آملی رفت و سالها از محضر ایشان کسب فیض کرد.آیت‌الله ممدوحی علوم عقلی و حکمت را با شرکت در درس اسفار علامه سید محمدحسین طباطبایی آموخت. علاوه بر آن در جلسات خصوصی علامه که در شب‌های پنج‌شنبه و جمعه تشکیل می‌شد، شرکت داشت و از شیوه اخلاقی و برنامه‌های سیر و سلوک آن مفسر و عارف فرزانه بهره‌های فراوان می‌برد. با رحلت علامه طباطبایی، در درس اسفار و فصوص الحکم آیت‌الله عبدالله جوادی آملی و سپس آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملی حاضر شد و از محضر این دو عالم بزرگوار نیز به بهترین وجه استفاده نمود.زندگی آیت‌الله ممدوحی سرشار از تلاش‌های علمی و فرهنگی است. این عالم بزرگوار در طول سالهای عمر خود بارها کتب درسی فقهی و اصولی تا سطح کفایة الاصول را تدریس کرده و از این رهگذر شاگردان بسیاری را تربیت نموده است؛ اما با توجه به نیاز حوزه‌های علمیه به آشنایی با علوم عقلی و با توجه به ضرورت‌های موجود در جهان اسلام و با سفارش آیت‌الله جوادی آملی، به تدیس علوم عقلی روی آورده است. او پس از بارها تدریس کتب بدایة الحکمة و نهایة الحکمة علامه طباطبایی، شرح اشارات ابن سینا و شرح منظومه سبزواری، هم‌اکنون به تدریس کتاب اسفار می‌پردازد. ایشان همچنین به تدریس کتاب شریف توحید صدوق با روش کارشناس و تحقیق در متن و انطباق با براهین فلسفی و کلامی اشتغال دارد. آیت‌الله ممدوحی ضمن تحصیل و تدریس کتب فراوانی را تألیف و به عالم اسلام تقدیم داشته است.ایشان بارها در مجامع عمومی و در شهرهای گوناگون به سخنرانی و تبلیغ مبانی اسلام و شیعه پرداخته که همواره با استقبال اقشار گوناگون، به ویژه جوانان برومند روبه‌رو شده است.آیت‌الله ممدوحی با نخستین بارقه‌های مبارزه با رژیم طاغوت، به صف مبارزان پیوست و در طول سالیان حکومت ستم‌شاهی از هیچ تلاشی در راه مبارزه با آن حکومت خائن فروگذار نکرد که بر اثر آن، بارها مورد تعقیب و تهدید قرار گرفت.او همکاری خود با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را از همان سالها آغاز کرد و در امور گوناگون به برنامه‌ریزی برای مبارزه منسجم می‌پرداخت. این فقیه مبارز در مکان‌ها و شهرهای گوناگون سخنرانی‌های تندی علیه رژیم شاه انجام می‌داد که گاه به دستگیری و بازداشت او می‌انجامید. علاوه بر آن، آیت‌الله ممدوحی با شناخت هجمه‌های فرهنگی و ضرورت تلاش فرهنگی برای خنثی کردن شبهه‌های مارکسیسم و کمونیسم به تلاش برای آشنایی جونان با مبانی اسلام و نقد دیدگاه‌های مکاتب التقاطی می‌پرداخت.آیت‌الله ممدوحی پس از انقلاب نیز به حمایت خود از امام و رهبر معظم انقلاب ادامه داد و در مسائل گوناگون همواره مدافع انقلاب بود. او هم اکنون در قم به تدریس و تربیت شاگردان مکتب امام صادق(ع) اشتغال دارد.
آیت الله غلامرضا فیاضی
آیت الله غلامرضا فیاضی در سال ۱۳۲۸ در قم و در میان خانوادهای متدین و دوستدار روحانیت و علمای شیعه به دنیا آمد. پدرش مرحوم حاج اسدالله، به بنایی اشتغال داشت و از همان راه روزگار می‌گذراند. حجة‌الاسلام والمسلمین فیاضی پس از اینکه قرآن و بخشی از دروس فارسی را نزد مادر خود و مکتب خانه فرا گرفت، با پدر خود به بنایی ساختمان میرفت. در یکی از روزها که با پدر خود به منزل روحانی جلیل القدری برای تعمیر ساختمان رفته بود، مورد عنایت آن روحانی جلیل‌القدر قرار گرفت و با عنایت او و رخصت پدر به امر اشتغال در حوزه علمیه قم رو آورد. پس از طی مقدمات، به دروس سطح در نزد استادان مشهور آن روزگار راه یافت و سپس به درس خارج فقه و اصول استادان برجسته حوزه علمیه قم رفت و سالها از محضر آنان بهره‌مند شد. او همزمان با تحصیل فقه و اصول، علوم عقلی را نیز در نزد استادان خبره فرا گرفت، به گونه‌ای که بعدها خود به تدریس آن دروس رو آورد و درس او در زمره بهترین دروس حوزه در علوم عقلی به شمار رفت. حجة‌الاسلام والمسلمین فیاضی در سالهای تحصیل خود به محضر استادان برجستة بسیاری شرفیاب شد. او جامع المقدمات را نزد مرحوم شیخ محمد حسن قاضی‌زاده که همانا مشوق اصلی او برای رو آوردن به تحصیل در حوزه بود، فرا گرفت. سیوطی را نزد حجة‌الاسلام والمسلمین باکویی امام جمعه فریدون کنار و مغنی را هم نزد او و نیز در محضر آیة‌الله شیخ حسن تهرانی و آقای جلیلی آموخت. حاشیه را نزد حجة‌الاسلام‌والمسلمین باکویی و مختصر را نزد آیة‌الله دوزدوزانی و معالم را نزد حجة‌الاسلام والمسلمین فاضل هرندی خواند و سپس به دروس لمعه آقای سید ابوالفضل موسوی تبریزی و آقای تقدیری رفت. استاد او در رسائل آیة‌الله العظمی نوری همدانی و آیة‌الله مؤمن، در مکاسب آیة‌الله شیخ علی پناه اشتهاردی و آیة‌الله‌العظمی فاضل لنکرانی و در کفایه آیة‌الله العظمی نوری همدانی و آیة‌الله العظمی فاضل لنکرانی بود. وی از سال ۵۱ به مدت چهارده سال در دروس خارج حضرات آیات آقایان گلپایگانی، اراکی، حائری، شاه آبادی، شیخ کاظم تبریزی، شیخ جواد تبریزی و وحید خراسانی شرکت کرد. او در بخش علوم عقلی، شرح منظومه سبزواری را نزد آیة‌الله گرامی، بدایه را نزد آیة‌الله جوادی آملی، نهایه را نزد آیة‌الله مصباح یزدی و اسفار را نزد آیة‌الله جوادی آملی فرا گرفت. همچنین او تمهیدالقواعد و شرح فصوص الحکم را نزد آیة‌الله جوادی آملی آموخت. از دوستان او در سالهای تحصیل، حجة‌الاسلام والمسلمین غروی را می‌توان نام برد. حجة‌الاسلام‌والمسلمین فیاضی در سالهای متمادی و ازسالهای آغازین تحصیل به امر تدریس اهتمام ویژه‌ای داشت. او در دروس مختلف دورة مقدمات و سطح را بارها تدریس کرده و سپس به تدریس بدایه، نهایه و شرح اشارات رو آورده است و هم اکنون نیز به تدریس اسفار اشتغال دارد. تبیین زیبا و استوار علوم عقلی از ویژگیهای اوست و دروس و حتی نوارهای تدریس او همواره مورد استفاده طلاب بوده است. از حجة‌الاسلام‌والمسلمین فیاضی تعلیقه‌ای بر نهایة الحکمه علامه طباطبایی به چاپ رسیده است. او از اعضای جامعه مدرسین است و هم اکنون در قم ضمن اشتغال به تدریس، به پژوهش در مؤسسه امام خمینی (ره) می پردازد.
آیت الله العظمی جوادی آملی
آیت الله العظمی جوادی آملی، در سال ۱۳۱۲ هـ . ش برابر با ۱۳۵۲ هـ . ق در خانواده ای اهل علم و دین در آمل به دنیا آمد. پدر و جدش، میرزا ابوالحسن و ملا فتح الله از مبلغان اسلام و ارادتمندان به آستان ولایت بودند. فشار دوران پهلوی، مشکلات و مسائل مادی و سیاسی، سبب کاهش علاقه این خانواده از روحانیت شیعه نشد. از این رو، فرزند خود را تشویق به تحصیل علوم دینی کردند. آیت الله جوادی آملی پس از به پایان رساندن دوره ابتدایی، در سال ۱۳۲۵ هـ . ش به پیشنهاد پدر و علاقه وافر خود، وارد حوزه علمیه آمل شد و تا سال ۱۳۲۹ در آن شهر به تحصیل پرداخت. او بخشی از دروس سطح را در آنجا به پایان برد. پس از آن به پیشنهاد استادش شیخ شعبانی نوری، عازم حوزه علمیه مشهد مقدس شد. در بدو ورود به حوزه علمیه مشهد، در یکی از مدارس به برخی از طلاب برخورد که در کسوت روحانیت بودند، ولی نسبت به علمای بزرگ مشهد در آن روزگار، تکریمی نداشتند و تعابیرشان درباره علما همراه با تندی و طعن بود! این خاطره چنان برای استاد تلخ بود که حاضر نشد در چنین حوزه ای بماند و درس بخواند. از این رو مشهد را ترک گفت و به همراه پدر رهسپار تهران شد تا در حوزه عظیم و در محضر بزرگانی همچون آیت الله شیخ محمدتقی آملی به تحصیل بپردازد.
استاد با ورود به مدرسه مروی، به خواندن رسائل، مکاسب و کفایة الاصول پرداخت پس از آن، در دروس خارج استادان بنام حوزه علمیه تهران شرکت جست. و همزمان به فراگیری علوم عقلی نیز پرداخت. استاد پس از حدود ۵ سال تحصیل در تهران و با کسب اجازه از آیت الله شیخ محمد تقی آملی، در سال ۱۳۳۴ به حوزه علمیه قم رفت تا از محضر علمای آن دیار نیز بهره های فراوان برگیرد. از آن سال، تاکنون وی در حوزه علمیه قم حضور دارد و ضمن بهره مندی از محضر علمای بزرگ این حوزه، خود سرمنشأ خیرات و برکات بسیاری بوده است.
استاد جوادی آملی، در دوران تحصیل، با استادان بنامی، انس داشته است. پدر او معتقد بود که درس حوزوی را باید پیش انسان بزرگواری که خود تزکیه شده باشد، آغاز کرد. بدین منظور، فرزندش را برای تحصیل، نزد آیت الله میرزا ابوالقاسم فرسیو که از دانشمندان و علمای بزرگ آمل بود، برد و او در آغازین روز درس، جمله «اول العلم معرفه الجبار» را چنان معنا کرد که استاد خود را هنوز مرهون آن سروش غیبی می داند.
آیت الله جوادی آملی، ادبیات را نزد پدرش و حجج اسلام، عبدالله اشراقی، شیخ احمدی اعتمادی، بخش مهم شرح لمعه را نزد آیت الله شیخ عزیزالله طبرسی، قوانین را در محضر آیت الله ضیاءالدین آملی و آیت الله محمد غروی و امالی شیخ صدوق را در محضر آیت الله ضیاءالدین آملی فراگرفت.
وی با ورود به تهران، به مدرسه علمیه مروی رفت و دروس سطح را در آنجا به پایان برد. از ویژگی های مدرسه مروی این بود که طلاب آن می بایست در کنار فرگیری علوم، قرآن را نیز تلاوت کنند و سالی دوبار برای بازید کتاب ها جلساتی تشکیل می شد. انس با کتابخانه نیز نصیب طلاب علوم می شد و توفیق بود تا محصلان با کتاب های خطی و چاپی آشنا شوند. استاد جوادی آملی، دروس رسائل و مکاسب را در محظر آیت اله سید عباس فشارکی، شیخ اسماعیل چاپلقی و شیخ محمدرضا محقق خواند. در فلسفه نیز، شرح منظومه، طبیعیات، اشارت و بخشی از اسفار را نزد شیخ ابوالحسن شعرانی و مقداری از شرح منظومه و شرح اشارات و بخشی از اسفار را خدمت آیت الله میرزا مهدی محی الدین الهی قمشه ای ـ عارفی بی نظیر و صاحبدلی بی دلیل فراگفت. وی شرح فصوص ابی عربی (شرح قیصری بر فصوص) را از محضر آیت اله محمدحسین فاضل تونی آموخت. سپس دروس خارج فقه و اصول را نزد شیخ محمدتقی آملی فراگرفت. ضمن اینکه در علوم معقول نیز از ایشان بهره هایی فراوان برد. استاد با هجرت به قم، در سال تحصیلی ۱۳۳۴ در درس حضرات آیات سید حسین بروجردی، امام خمینی، علامه سید محمدحسین طباطبایی، سید محمد محقق داماد و میرزا هاشم آملی حاضر شد. وی، ویژگی بارز درس امام خمینی(ره) را پرورش روح دقت و آزادگی علمی می داند و برحکیمانه بودن دیدگاه های امام در دروس حوزوی تأکید می کند.
استاد جوادی آملی، حدود ۲۵ سال از محضر علامه طباطبایی، در علوم نقلی و عقلی بهره برد. و انیس این مفسر بزرگ قرآن کریم بود. از این رو، خاطرات بسیاری از ایشان، در سینه دارد که در بسیاری از مصاحبه ها و نوشته ها، آن را بیان داشته است.
از دوستان آیت الله جوادی آملی، می توان به آیت الله شهیدمرتضی مطهری، حاج آقا مصطفی خمینی و امام موسی صدر اشاره کرد.
آیت الله عبدالله جوادی آملی، در طول عمر شریف خود، تاکنون خدمات علمی و فرهنگی شایان توجهی را به انجام رسانده است. وی از سال های نخستین تحصیل، تاکنون به تدریس و تربیت طلاب پرداخته است و شاگردان بسیاری را به عالم اسلام تقدیم کرده است. استاد، همواه بر تهذیب نفس در کنار تحصیل به اخلاص در تبلیغ معارف و حیانی و انس با قرآن و روایات سفارش می کند.
از خدمات مهم فرهنگی استاد جوادی آملی، تأسیس موسسه تحقیقاتی و نشر اسراء در سال ۱۳۷۲ است. موسسه اسراء به منظور پژوهش در رشته های مختلف علوم اسلامی و پاسخ گویی به شبهات موجود در اسلام تأسیس شده است و تاکنون خدمات شایان توجهی داشته است.
آیت الله جوادی آملی، تاکنون کتاب های بسیاری را در زمینه های گوناگون، از جمله تفسیر، فلسفه، کلام، فقه و اصول نگاشته است.
استاد جوادی آملی که از یاران صدیق و از شاگردان مبرز امام خمینی بود، در جبهه های سیاسی نیز هماره پیرو پیر و مراد خود بود. وی در سال های مبارزه بر ضد رژیم شاه از هیچ کوششی دریغ نمی ورزید. وی از سال ۱۳۴۲ هـ . ش همراه امام بود و در طول این دوران، بارها دستگیر و مورد بازجویی ساواک قرار گرفت.
بخشی از این مبارزات، همکاری در مبارزه های مردم آمل، سخنرانی، افشاگری و تنظیم اطلاعیه ها و بیانیه ها بود. با شکل گیری مبارزات و تظاهرات در همه جای ایران، مردم آمل نیز با ارشادها و راهنمایی های آیت الله جوادی آملی، به صفوف مبارزان پیوستند و رژیم پهلوی را با شکست رو به رو ساختند.
این فقیه فرزانه پس از پیرزوی انقلاب اسلامی ایران نیز، در مسئولیت های گوناگون به انجام وظیفه پرداخت. وی در سال های آغازین انقلاب، با حکم امام خمینی به ریاست دادگاه انقلاب و حاکمیت شرع منصوب همچنین عضو شورای عالی قضایی بود. از دیگر فعالیت های ایشان در آن دوره، تدوین لایحه قصاص بود. استاد جوادی آملی، سفرهای گوناگونی به کشورهای مختلف جهان، با انگیزه های تبلیغی و سیاسی انجام داده است. یکی از مهم ترین سفرهای وی سفر به شوروی سابق برای تسلیم پیام امام خمینی به گورباچف، رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی بود که از دید صاحب نظران جهانی، امری بسیار مهم تلقی می شد. از دیگر سفرهای مهم وی، سفر به نیویورک و شرکت در نشست ادیان و ابلاغ پیام مقام معظم رهبری بود که ایشان با صلابت تمام، پیام رهبر ایران را در آن خواند. از دیگر مسئولیت های وی، عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی و نیز عضویت در مجلس خبرگان رهبری در دوره های اول و دوم بود. وی همچنین از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن بوده است و نیز هم اکنون امامت نماز جمعه شهر مقدس قم را بر عهده دارد. آیت الله جوادی آملی، هم اکنون در حوزه علمیه قم به تربیت طلاب می پردازد
منبع: http://aliakbarkalantari.ir/fa/?page_id=88
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی