علوم قرآن و حدیث

انطباق ضرب المثل‌های عامیانه با آیات قرآنی، فصلی دلکش در ادبیات فارسی است که تنها به ذکر نمونه‌هایی بسنده می‌شود:

1. آب آبادانی می‌آورد. «و جعلنا من الماء کل شی حی».(سوره انبیاء،آیه 30)

2. اندازه نگه دار که اندازه نکوست. «کلوا و اشربوا و لاتسرفوا».(سوره اعراف، آیه 31)

3.اگر شریک خوب بود، خدا برای خودش می‌گرفت.«و لم یکن له شریک فی الملک».سوره الاسراء، آیه 111)

4. تا بوده چنین بوده، تا باد چنین باد.«و لن تجد لسنت الله تحویلا».(سوره فاطر، آیه 43)

5. تو نیکی می‌کن و در دجله انداز. «من جاء بالحسنه فله عشر امثالها».(سوره انعام، آیه 160)

6. تیر در تاریکی رها کردن. «رجما بالغیب».(سوره کهف، آیه 22)
7. دو پادشاه در یک اقلیم نگنجند. «لو کان فیهما الهة الا الله لفسدتا».(سوره انبیاء، آیه 22)

....پدر را از این حال آگهی دادند برادرانش را بخواند و گوشمالی به واجب بداد پس هر یکی را از اطراف بلاد حصه معین کرد تا فتنه بنشست و نزاع برخاست که ده درویش در گلیمی بخسبند و دو پادشاه در اقلیمی نگنجند.

https://ganjoor.net/saadi/golestan/gbab1/sh3

8. آسمان و ریسمان به هم کردن . «و لا تلبسوا الحقّ بالباطل».(سوره بقره، آیه 42)

9. راه باز است و جاده دراز. «ارض الله واسعا».(سوره نساء، آیه 97)

10. گندم از گندم بروید،جو ز جو. «فمن یعمل مثقال ذرة خیراً یره.و من یعمل مثقال ذرة شراً یره».(سوره زلزله، آیه 7 و 8)