بر اساس کتاب “Introducing Translation Studies” جرمی ماندی، ترجمه متون مذهبی (religious texts) از نظر تاریخی و نظری اهمیت ویژه‌ای دارد و با چالش‌های خاص خودش همراه است. در این کتاب، دو نمونه بارز بررسی شده‌اند:

متون مذهبی عمومی و متون بودایی (Buddhist sutras)

۱. ترجمه متون مذهبی (Religious Texts)

اهمیت تاریخی:

ترجمه ی متون مذهبی یکی از قدیمی‌ترین زمینه‌های ترجمه است. از ترجمه‌های تورات، انجیل و قرآن گرفته تا متون مقدس ادیان مختلف، همیشه هدف حفظ معنا و انتقال آموزه‌های دینی بوده است.

ویژگی‌ها و چالش‌ها:

1. حساسیت معنایی و اعتقادی: حتی تغییر کوچک در معنا می‌تواند برداشت مذهبی متفاوت ایجاد کند.

2. زبان کهن و سبک ادبی خاص: اغلب متون مقدس به زبان‌های کلاسیک نوشته شده‌اند (مثلاً عبری، سانسکریت، یونانی)، که ترجمه دقیق آن‌ها دشوار است.

3. انتخاب بین ترجمه کلمه‌به‌کلمه و ترجمه معنا: برخی متون ترجمه تحت‌اللفظی (literal) می‌شوند تا وفاداری به متن حفظ شود، برخی دیگر ترجمه آزاد دارند تا مفهوم برای مخاطب قابل فهم شود.

۲. ترجمه سوتراهای بودایی (Buddhist Sutras)

تاریخچه:

بسیاری از سوتراها (متون مقدس بودایی) که ابتدا به سانسکریت نوشته شدند، در طول قرن‌ها به چینی، تبت و دیگر زبان‌ها ترجمه شده‌اند.

ویژگی‌ها و چالش‌ها:

1. تطبیق مفاهیم فلسفی پیچیده: بعضی مفاهیم بودایی مثل śūnyatā یا karma معادل دقیق در زبان مقصد ندارند.

2. تأثیر فرهنگ مقصد: مترجمان چینی یا تبت برای فهم بهتر، گاهی مفاهیم را با اندیشه‌های فلسفی و فرهنگی خودشان ترکیب می‌کردند.

3. وفاداری به متن در مقابل درک مخاطب: برخی ترجمه‌ها وفادار به متن بودند، برخی دیگر تلاش می‌کردند پیام را برای پیروان قابل فهم کنند، حتی اگر ساختار و واژگان تغییر کند.

* اهمیت نظری:

جرمی ماندی نشان می‌دهد که ترجمه ی متون مذهبی، به‌ویژه سوتراهای بودایی، نمونه ی بارز چالش‌های ترجمه بین فرهنگی و ترجمه معنا به جای واژه است. این متون نقش مهمی در شکل‌گیری نظریه‌های ترجمه‌ای داشته‌اند، به‌خصوص در بحث equivalence و cultural adaptation.