علوم قرآن و حدیث

فرمود: ﴿الَّذینَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ﴾، «احسن الاقوال» را قرآن کریم هم به صورت کبرا مشخص کرد، هم به صورت صغرا؛ فرمود: ﴿مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَی اللّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً﴾ این یک طایفه، پس «أحسن الاقوال» قولی است که به «الله» دعوت می‌کند؛ صغرای آن را هم مشخص کرد که به وجود مبارک پیغمبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود که بگو: ﴿أَدْعُوا إِلَی اللّهِ عَلی بَصیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنی﴾ [5]هم صغرا را گفته، هم کبرا را گفته، هم جامع همه اینها را بیان کرده است.

﴿الَّذینَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ﴾، چه در نظام تکوین، چه در نظام تشریع؛ آنجایی که سخن از «قال الله» است دینی است، آنجا که سخن از «فَعَلَ الله» است، «خَلَقَ الله» است، «اَنشَأَ الله» است، «اَرَادَ الله» است، دینی است. کار خدا، فعل خدا، قول خدا، دینی است. ما وقتی به امام می‌رسیم می‌گوییم قول معصوم، فعل معصوم، تقریر معصوم دینی است، ولی وقتی به خدا می‌رسیم می‌گوییم فقط قول خدا دینی است. اگر کسی درباره فعل امام کار بکند می‌شود دینی، علم او می‌شود دینی، اما اگر درباره فعل خدا کار کند، دینی نیست؟! «بالاصاله» فعل خدا، قول خدا، تقریر خدا، دینی است و «بالتبع» قول معصوم، فعل معصوم، تقریر معصوم دینی است. اگر فعل امام (سلام الله علیه) دینی است، «فعل الله» یقیناً دینی است، اگر کسی درباره فعل معصوم(سلام الله علیه) بحث می‌کند، علم او علم دینی است، اگر کسی درباره فعل خدا بحث کند یقیناً دینی است. عالم گاهی ممکن است اهل قبول و گاهی هم ممکن است گرفتار نکول باشد.

منبع: https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/javadi/tafsir/93/930818

دروس تفسیر حضرت آیت الله جوادی آملی (دام عزّه)