امام سجاد علیه‌السلام درباره جایگاه حضرت قمر بنی هاشم:
وَ إنَّ لِلْعَبّاسِ عِنْدَ اللَّهِ تَبارَکَ وَتَعالی مَنْزِلَةٌ یَغبِطَهُ بِها جَمیعَ الشُّهدَاءِ یَوْمَ القِیامَة.
عباس علیه‌السلام نزد خداوند مقامی دارد که همه شهدا در قیامت بدان غبطه می‌خورند
مقام حضرت عباس در کلام امام سجاد(ع)
امام سجاد علیه السلام:
رَحِمَ اللَّهُ الْعَبَّاسَ فَلَقَدْ آثَرَ وَ أَبْلَی وَ فَدَی أَخَاهُ بِنَفْسِهِ حَتَّی قُطِعَتْ یَدَاهُ فَأَبْدَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ بِهِمَا جَنَاحَیْنِ یَطِیرُ بِهِمَا مَعَ الْمَلَائِکَةِ فِی الْجَنَّةِ کَمَا جَعَلَ لِجَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ وَ إِنَّ لِلْعَبَّاسِ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی مَنْزِلَةً یَغْبِطُهُ بِهَا جَمِیعُ الشُّهَدَاءِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ.
حضرت زین العابدین امام سجاد علیه السّلام فرمود:
خدا حضرت عباس را رحمت کند! حقا که امام حسین را بر خویشتن مقدم داشت و جان خود را فدای آن حضرت نمود تا اینکه دستهای مبارکش قطع شد. خدای مهربان در عوض دستهای عباس علیه السّلام دو بال به وی عطا کرد تا بوسیله آنها در بهشت با ملائکه پرواز نماید. کما اینکه این نعمت را نیز به جعفر بن ابی طالب عطا کرد. عبّاس را نزد خداوند منزلتی است که در روز قیامت همه شهیدان بر آن رشک می برند.
امالی صدوق، صفحه462 - بحارالانوار، ج22، ص274.
شخصیت و مقام حضرت عباس بن علی (علیه السلام)
سیدحسن مهدیخانی سروجهانی، دکترای تاریخ و تمدن ملل اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین، اظهار کرد: حضرت عباس(ع) شخصیت و مقام بسیار والایی دارند و برخی بزرگان به‌خاطر شجاعت، تقوا، ایثار و فداکاری ایشان، گفته‌اند هرچند حضرت مقام عصمت ندارند ولی جایگاهشان کمتر از مقام عصمت نیست.
وی ادامه داد: اطلاعات ما درباره حضرت عباس(ع) بیشتر پیرامون فداکاری و نقش حضرت در عاشورا و واقعه کربلاست. واقع امر این است که اطلاع چندانی از زندگانی حضرت پیش از قیام عاشورا در دست نیست؛ اخبار و اطلاعات مشهور، اغلب در آثار سده‌های اخیر مطرح شده است و در منابع دست اول و اصیل که در سده‌های نخستین تألیف شده، اطلاعات چندانی وجود ندارد.
مقام والای عباس بن علی(ع) بسیار است. كه نشانگر تقوای اوست. تعابیر بلندی كه در زیارت‌نامه اوست، گویای آن است. این زیارت كه از قول حضرت صادق(ع) روایت شده، از جمله چنین دارد:
السلام علیك ایها العبد الصالح المطیع لله و لرسوله و لامیر المؤمنین و الحسن و الحسین...
اشهد الله انك مضیت علی ما مضی به البدریون و المجاهدون فی سبیل الله المناصحون فیجهاد اعدائه المبالغون فی نصرة اولیائه الذابون عن احبائه.... (1) كه تأیید و تأکیدی بر مقام عبودیت و صلاح و طاعت او و نیز تداوم خط مجاهدان بدر و مبارزان با دشمن و یاوران اولیاء خدا و مدافعان از دوستان خداست.
امام سجاد (ع) نیز سیمای درخشان عباس بن علی را این‌گونه ترسیم فرموده است:
«رحم الله عمی العباس فلقد آثر و ابلی و فدا اخاه بنفسه حتی قطعتیداه فابدله الله عز و جل بهما جناحین یطیر بهما مع الملائكة فی الجنة كماجعل جعفر بن ابی طالب. و ان للعباس عند الله تبارك و تعالی منزلة یغبطه بها جمیع الشهداءیوم القیامة». (2) كه در آن نیز مقام ایثار، گذشت، فداكاری، جانبازی، قطع شدن دستانش و یافتن بال پرواز در بهشت، همبال با جعفر طیار و فرشتگان مطرح است و اینكه: عمویم عباس، نزد خدای متعال، مقامی دارد كه روز قیامت، همه شهیدان به آن غبطه می‌خورند و رشک میبرند.
در زیارت ناحیه مقدسه نیز از زبان حضرت مهدی(ع) به او این‌گونه سلام داده شده است: «السلام علی ابی الفضل العباس بن امیر المؤمنین، المواسی اخاه بنفسه، الآخذ لغده منامسه، الفادی له، الواقی الساعی الیه بمائه، المقطوعة یداه...». (3)
درود بر ابالفضل العباس فرزند امیرمومنان (ع) كه خود را فدای برادرش كرد و این ایثار را ذخیره فردایش نمود و به خاطر تشنگی برادر از نوشیدن آب خود داری كرد و دو دستش در راه خدا قطع شد.
جهت آگاهی بیشتر به كتاب زندگی حضرت ابوالفضل العباس (ع) باقر قریشی مراجعه فرمایید، فرهنگ عاشورا، جواد محدثی.
پی‌نوشت‌ها:
1. مفاتیح‌الجنان، ص 435.
2. شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج 2، ص 155.
3. علامه المجلسی، بحارالانوار، بیروت - لبنان، ناشر: دار إحیاء التراث العربی سال چاپ: 1403 - 1983 م، ج 45، ص 66.
راهنمای آزمون ارشد و دکتری رشته علوم قرآن و حدیث+مطالب آموزنده قرآنی و حدیثی+علایق شخصی