علوم قرآن و حدیث

تفسیر آیه 64 سوره اسراء: وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَأَجْلِبْ عَلَيْهِمْ بِخَيْلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكْهُمْ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ وَعِدْهُمْ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا.

و از ايشان هر كه را توانستى با آواى خود تحريک كن و با سواران و پيادگانت بر آنها بتاز و با آنان در اموال و اولاد شركت كن و به ايشان وعده بده»، و شيطان جز فريب به آنها وعده نمى‌دهد.

استفزز: فزّ: راندن و برانگيختن. «استفزز» برانگيزان و وادار كن. در معنى آن سرعت و آسانى نيز، قيد شده است.

اجلب: جلبه: صيحه. اجلاب: راندن يا صيحه. راغب جلب را راندن و اجلاب را صيحه زدن گفته است. «اجلب عليهم»: صيحه زن بر آنها.

خيلك: خيل: اسبان. آن از لفظ خود مفرد ندارد، مراد از آن در آيه سواران است.

رجل: رجل (بفتح اول و كسر دوم): جمع راجل به معنى پيادگان است.

غرور: غر و غرور: فريب دادن. تطميع به باطل. «غرّ فلانا: خدعه».

برگزیده تفسیر نمونه

دام های ابلیس! در این آیه طرق نفوذ شیطان و اسباب و وسائلی را که در وسوسه‌های خود به آن متوسل می‌شود به شکل جالب و گویایی چنین شرح می‌دهد: «و هر کدام از آنها را می‌توانی با صدایت تحریک کن» (وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ).

«و لشکر سواره و پیاده‌ات را بر آنها گسیل دار»! (وَ أَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِکَ وَ رَجِلِکَ).

شیطان دستیاران فراوانی از جنس خود و از جنس آدمیان دارد که برای اغوای مردم به او کمک می‌دهند، بعضی سریعتر و نیرومندتر همچون لشکر سواره‌اند، و بعضی آرامتر و ضعیفتر همچون لشکر پیاده! «و در ثروت و فرزندانشان شرکت جوی»! (وَ شارِکْهُمْ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ).

«و آنها را با وعده‌ها سرگرم کن»! (وَ عِدْهُمْ).

سپس هشدار می‌دهد که: «ولی شیطان جز فریب و دروغ وعده‌ای به آنها نمی‌دهد» (وَ ما یَعِدُهُمُ الشَّیْطانُ إِلَّا غُرُوراً).